2020

Van Wikipedia
2017 - 2018 - 2019 - 2020 - 2021 - 2022 - 2023

2020 (MMXX) waor e sjrikkeljaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse[bewirk | brón bewèrke]

jannewarie
  • Wetensjappers make bekind tot de Murchisonmeteoriet, dee in 1969 in Australië woort gevoonde, stökskes siliciumcarbide vaan 7 mieljard jaor aajd bevat. Dit materiaol, twie'nhaaf mieljard jaor awwer es de Eerd zelf, is daomèt 't ajdste materiaol oets op Eerd gevoonde.
  • Australië weurt geplaog door oongekinde bosbran.
  • 1 - In de zoo vaan Krieëvel (Krefeld) brent 'n apeverblief aof, dinkelek door 'nen illegaole wunsballon. Allein twie chimpansees euverleve de brand.
  • 1 - In 'ne flat in Arnhem weurt brand gestiech. 'ne Maan vaan 38 en zien dochter vaan veer koume um; twie jónge vaan 13 en 12 weure gearresteerd.
  • 3 - D'n Iraanse ginneraol Qasim Soleimani weurt op beveel vaan president Trump door de Amerikaanse lochmach oet de loch gesjote. Heer voor op dat memint in e convooj bij 't vleegveld vaan Baghdad.
  • 6 - D'n Indonesische serieverkrachter Reynhard Sinaga weurt in 't Vereinig Keuninkriek sjöldig bevónge aan 159 seksueel misdrieve en tot laeveslang gevangenissjtraof veroerdeild. Hae is de groetste serieverkrachter oet de Britse rechshistorie.
  • 8 - 'n Oekraïens vleegmesjien stort neer kortbij Teheran. Alle 176 inzittende koume um, 't groetste deil Iraanse en Canadese staotsbörgers. 't Mesjien bliek bij oongelök door lochaofweergesjöt te zien neergehaold.
  • 8 - Es vergeljing veur d'n aanval op ziene generaal vuurt Iran rakètte aaf op Amerikaanse bases in Irak.
  • 10 - Sultan Qaboes vaan Oman, dee 't land viefteg jaor heet geregeerd, störf en weurt opgevolg door ziene 65-jaorege neef Haitham.
  • 13 - 't Homohouwelek weurt in Noord-Ierland gelegaliseerd.
  • 15 - Wikipedia, sinds aprèl 2017 geblokkeerd in Turkije, weurt op las vaan de rechter weer door alle Turkse providers touwgelaote.
  • 18 - Prins Harry en zien vrouw prinses Meghan trèkke ziech trök oet 't Brits Keuninklek Hoes en laote hun keuninkleke titels en take valle.
  • 21 - De Amerikaanse gezóndjheidsautoriteit CDC maak bekèndj det 'nen inwoener van Seattle de nuuj krenkde 2019-nCoV haet opgeloupe. Dit is 't ierste geval boete Azië.
  • 22 - De pelitie begint 'n zeukactie op 'ne kèrkef in Heugem. Hei zouw 't liek vaan de in 1993 verdwene Tanja Groen kinne begrave ligke. De actie lievert evels niks op.
  • 23 - De Angolese zakevrouw Isabel dos Santos, bekind es de 'riekste vrouw vaan Afrika', weurt formeel aongeklaog veur fraude en witwesse.
  • 24 - Óngerzeukers van de Université Libre de Bruxelles make de vónds bekèndj van 't audste macroscopisch fossiel van 'ne käöm. 't Wortelechtig fossiel is tösje de 715 en 810 miljoen jaor aud.
  • 27 - Emeritus-keuning Albèr II van 't Belsj guuf toe det Delphine Boël zien biologische dochter is.
  • 31 - 't Vereineg Keuninkriek verliet de Europese Unie.
  • 31 - In de zaak-Tine Nys waere dokter Joris Van Hove, 'nen hoesdokter en 'ne psychiater vriegesjpraoke van maord. Van Hove hauw in 2010 euthanasie doon plaege op de chronisch depressief Tine Nys.
fibberwarie
  • De epidemie vaan 't nui coronavirus breit ziech oet nao Italië en Iran, boe miejer lui aon de krenkde sterve.
  • 5 - De door Rippublikeine gedomineerde Amerikaanse Senaot verwerp de aofzètting vaan president Trump.
  • 5 - Thomas Kemmenich (FDP) weurt mit sjteun van de CDU en de rechspopulistische AfD premier van Thuringe. Óm de sjteun van die lèste partie óntsjteit direk ónras; Kemmenich treujt einen daag later aaf.
  • 7 - Krimmeneel Saïd R., dae èng in verbandj weurt gebrach mit Ridouan T., weurt in Colombia gearresteerd.
  • 8 - In Korat (Thailand) sjut 'ne militair zeker 26 börgers doed ietot 'r zelf door veilegheidstróppe weurt doedgesjote.
  • 12 - In Kirchroa en Amsterdam óntploffe bómbreve, aafkumstig van 'ne aafpaersjer. De explosieve waore in bei gevalle nog neet bezörg.
  • 14 - De UEFA slut de Ingelse voetbalclub Manchester City veur twie jaor oet vaan Europees voetbal um 't breke vaan de financieel regele.
  • 19 - In Hanau (Hesse) sjut 'ne maan mèt extreemrechse motieve nege lui in 'ne shishabar doed, boenao heer zien moojer en ziechzelf umbringk.
  • 23 - Door Ellen, d'n derde wintersjtörm in korten tied, waere diverse vastelaovendsoptochte aafgelas of oetgesjtèld.
  • 24 - In Volksmarsen (Hesse) veurt 'ne maan in op 'ne vastelaovesoptoch.
  • 27 - Veur 't iers weurt in Nederlandj e geval van COVID-19 vasgesjtèld. De man, dae in 't zjwaor getroffe Lombardije is gewaes, is in quarantaine gezat.
  • 29 - De Vereinigde Sjtaote en de Taliban teikene in Doha e vreidesakkaord. Dit veurzuut ónger mie drin det de internationaal tróppe zich binne de 18 maondj oet Afghanistan tröktrèkke.
miert
  • 6 - 'ne Man van 86 sjtörf es ierste Nederlanjer aan COVID-19.
  • 8 - De Italiaanse regering lègk wiedgaonde quarantainemaotraegele op aan diverse regio's in 't noorde, die de volgenden daag waere oetgebreid nao de res van 't landj. De maotraegele zeen gemeindj óm de verbreiing van COVID-19 taege te gaon.
  • 10 - Keuning Willem-Alexander van de Nederlenj beujt op sjtaotsbezeuk in Indonesië excuses aan veur 't Nederlands geweld in de Politioneel Acties.
  • 11 - D'n TEFAF weurt veurtijeg aofgebroke in verband mèt besmettingsgevaor vaan 't nui coronavirus.
  • 15 - In Frankriek vènje lokaal verkezinge plaats. 't Lök LREM, de partie van presidentj Macron, neet óm veut aan de gróndj te kriege.
  • 20 - Martin van Rijn (PvdA) volg Bruno Bruins op es minister veur Medische Zörg. 't Is hiel bezónger det emes van 'n oppositiepartie es minister tot 't kabinèt toetreujt.
  • 20 - D'n Utrechsen tramsjötter Gökmen T. krieg laeveslank veur veer maorde en diverse poginge tot maord mit terroristisch motief.
  • 24 - 't Nederlands kabinèt sjrap de èndjexames. Lierlinge die noe in de exameklas zitte, kriege e diploma op basis van sjaolexames.
  • 27 - 't Nederlands tillevisieprigram De wereld draait door weurt nao 15 sezoene veur de lèste kier oetgezunde.
  • 27 - 't Amerikaans Hoes van Aafgevaerdigde sjtump in mit e noedpakkèt van 2 biljoen dollar. Dees astronomische som is gemeindj óm de daor de coronacrisis geraakde bedrieve te óngersjteune.
  • 27 - Naord-Macedonië kump es dertigste landj bie de NAVO.
  • 28 - Italië geit es ierste landj op de waereld de grens van 10.000 sjterfgevel aan COVID-19 veurbie.
aprèl
  • 8 - Bernie Sanders trèk zich trök oet de verkezing veur de Democratische presidentskandidatuur. Dit beteikentj de facto det Joe Biden in november d'n Democratische presidentskandidaat weurt.
  • 8 -Zeve Belzje voetbalclubs, wo-ónger Standard Luuk, weurt de proflicentie óntzag. Racing Gènk is nog neet gans zaeker van licentie.
  • 19 - Op versjillende plaatsje in Nova Scotia (Canada) sjöt 'ne man 22 willekäörige luuj doed. Hae weurt daonao zelf door de pelitie doedgesjote.
  • 20 - In de Deurzer Pieël brik 'ne natuurbrandj oet, dae zal oetgreuje tot de groetste oets in Nederlandj.
  • 20 - Es gevolg van zoewel de COVID-19-crisis es de productiekreeg tösje Róslandj en Saoedi-Arabië weurt e vaat Amerikaanse aerdaolie veur 'ne negatieve pries verhanjeldj.
  • 20 - In Israël vörmp de zittende premier Benjamin Netanyahu 'n noedcoaltie mit Benny Gantz. Hiemit kómp 'n èndj aan 'n lang politieke patsjtèlling.
  • 22 - 't Compleet dörp Hèrkebósj weurt oet veurzörg óntruump naodet 'ne natuurbrandj in De Meinweg zich sjterk haet oetgebreid.
  • 26 - De Chinese regering meltj det de lèste COVID-19-patiënt in Wuhan oet 't hospitaal is óntsjlaoge.
mei
juni
  • 1 - De Nederlandse quarantainemaotraegele in verbandj mit de COVID-19-pandemie waere sjterk versóppeld. Zoe kanne kaffees en theaters, al is 't ónger sjtreng veurwaerde, weer aop.
  • 4 - De cementmeule vaan de ENCI in Mestreech geit nao 94 jaor touw. De aofveur vaan 't geproduceerd cement zal nog tot ind augustus doorgoon.
  • 7 - 'n Demonsjtratie in Brussel taege racisme en pelitiegeweld löp henjig oet de handj.
  • 15 - D'n Hoeggerichshaof van de Vereinigde Sjtaote verbeujt discriminatie op gróndj van seksueel geaardheid of gesjlachsidentiteit.
juli
  • 1 - De euvergroete miejerheid van de Russe sjtump veur 'n nuuj gróndjwèt die ónger mie de presidentj in sjtaot sjtèlt ènjeloes aan de mach te blieve.
  • 10 - D'n Amerikaanse presidentj Donald Trump verlient ziene vertroeweling Roger Stone gratie. Stone waor tot 40 maondj gevangenis veroerdeild ómdet hae in Trump zie veurdeil hauw geloge.
  • 12 - De zittende presidentj van Pole, conservatief-nationalis Andrzej Duda, wintj mit 'n miniem miejerheid de Poolse presidentsverkezinge van de liberalere Rafał Trzaskowski.
  • 16 - Bie mejwerke daor 't watersjap in de buurt van Postert weurt bie óngelök 't lèste laefgebeed van 't duuster pimpernelbluiwke verweus.
  • 20 - t Emiratisch ruumdetuug al-Amal, de ierste interplanetair missie oet de Arabische wereld, weurt gelanceerd. 't Tuug mót in fibberwarie 2021 bie Mars aankómme.
  • 30 - 't NASA-ruimtetuig Mars Perseverance, wat ouch op Mars moot lande en dao 't potentieel veur minseleke bereizing en bewoening moot oonderzeuke, weurt gelanceerd.
  • 30 - D'n tribbenaal in Mestreech veroerdeilt Thijs H. tot 18 jaor gevangenis en tbs veur 't begaon van drie maorde op willekäörige wandelaere in Heële en Den Haag.
augustus
  • Orkaan Laura raos euver 't Caribisch gebeed en de Vereinigde Sjtaote. Ze zal minstens 50 doeje en enorm materieel sjaoj veroerzake.
  • 5 - Bie twie zjwaor explosies inne have vanne Libanese huidjstad [[Beiroet] valle zikker 157 doeje en viefdoezend gewónde. De óntploffing woort veroerzaak door 'ne groete wieväölheid opgesjlage ammoniumnitraat.
  • 5 - In Ayodhya lègk d'n Indiase premier Narendra Modi d'n ierste stein veur de Ram-tempel. De boew is extreem ómsjtraeje, ómdat d'n tempel kump op 'n plaatsj wo in 1992 'n moskee woort platgebrendj.
  • 9 - In Wit-Róslandj waere presidentsverkezinge gehawwe, die de zittende presidentj Aleksandr Loekasjenko mit mie es tachetig percentj hej gewónne. De oppositie en diverse lenj vechte d'n oetsjlaag aan; pelitie en ordedeenste houwe daen opsjtandj hel denaer.
  • 11 - Joe Biden, d'n Democratische kandidaat veur de Presidentsverkezinge, keus zich Kamala Harris es kandidaat-vice-presidentj.
  • 14 - Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) gaeve hun opdrach es 'preformateurs' aan de keuning trök. 't Is ze neet gelök veur 'n meugelike coalitie te vènje.
  • 18 - Ibrahim Boubacar Keïta en Boubou Cissé, presidentj en premier van Mali, waere in 'ne coup door 't laeger aafgezat.
  • 25 - De WHO verklaort det wilje polio in Afrika gans is oetgereujd.
  • 28 - De Japanse premier Shinzo Abe nump óm gezóndjheidsraejes óntsjlaag.
september
  • 9 - 't Vlöchtelingekamp Moria op Lesbos brentj bekans compleet oet. De doezende vlöchtelinge sjlaon op de vlöch.
  • 21 - De SP.A wilt neet mie wiejer óngerhanjele mit de MR. Hiedaor löp de formatie mit de 'Vivaldi-coalitie' (liberale, greune en socialiste) sjtök. De Keuning weigert aevel 't óntsjlaag van de preformateurs.
  • 27 - Nao oplejjendj geweld in Hoeg-Karabach kunjig Armenië de mobilisatie aaf.
  • 29 - t Aantal gerezjistreerde doeje van COVID-19 euversjtieg 't miljón.
oktober
november
  • 1 - Orkaan Goni kump in de Filipiene aan landj. Hae zal oetènjelek 24 doeje eise en enorm materieel sjaoj veroerzake.
  • 2 - In Wene kómme bie 'nen aansjlaag op 'n synagoog veer luuj óm, diverse rake gewóndj. IS eis d'n aansjlaag op.
  • 2 - Bie 'n sjeetpartie op de campus van de universiteit van Kaboel waere 35 luuj doedgesjote.
  • 3 - De presidentsverkezinge in de Vereinegde Staote weure gewonne door Joe Biden, dee de zittende president Donald Trump versleit.
  • 3 - Orkaan Eta kump aon land in Nicaragua. De volgende daog zal 'r in Midde-Amerika veur mie es 150 doeje en groete sjaoj zörge.
  • 7 - De Vereinigde Arabische Emirate make hun sjtraofrech liberaalder. Alcoholgebroek, samewoene en zelfmaord waere gedecriminaliseerd, en iervraak weurt vanaaf noe es maord behanjeld.
  • 10 - Armenië, Azerbeidzjan en Róslandj sjlete 'n euvereinkóms veur 'n inj te make ane kreeg euvere betwisde regio Hoeg-Karabach. Presidentj Poetin sjik twiedoezend soldaote nao de frontlinie veur de vraej te beware.
  • 11 - De ganse prodemocratische oppositie van Hong Kong sjtap oet protes op naodet de Chinese regering veer van hun collega's haet óntsjlage.
  • 20 - Jos B. weurt tot 12 jaor gevangenissjtraof veroerdeild veur 't misbroeke en al of neet expres verwörge van Nicky Verstappen, plus zès maondj veur 't bezit van kènjerporno.
  • 23 - Thierry Baudet sjtop es aanveurder es liestrèkker van 't Forum voor Democratie, de partie die hae zelf haet opgerich. In de daag die volge brik in de partie groete chaos oet, dae oetènjelik rizzelteert in zienen trökkier.
  • 25 - Aan d'n Ezerbaak weurt 'n veur Nederlandj nuuj soort sjlek gevónge, Daudebardia rufa.
december
  • 1 - In Trier veurt 'ne man expres in op winkelend pebliek. Hiebie kómme vief luuj óm.
  • 5 - Op de Matinee op de Vrije Zaterdag geit May van Louis Andriessen in premièr. 't Is 't lèste werk van Andriessen, dae aan de krenkde van Alzheimer liet.
  • 14 - Door 't touwnummend aontal COVID-19-gevel stèlt De Nederlandse regering veur d'n twiede kier wiedgaonde quarantainemaotregele in. Oonder mie neet-essentieel winkele weure geslote.
  • 19 - De regering van 't Vereinig Keuninkriek lègk 't zuudoeste van 't landj zjwaor quarantainemaotraegele op naodet hie 'n nuuj, zier besjmettelike mutatie van 't SARS-CoV-2 ('t virus wat COVID-19 veroerzaak) hel óm zich haer griep. Versjillende lenj verbeeje of beperke reize van en nao 't landj.
  • 24 - De EU en 't Vereinig Keuninkriek sjlete 'n hanjelsakkoord wat per 1 jannewarie mót ingaon. Dit akkoord waor nujig ómdet dan d'n euvergankstied vanaaf de Brexit aaflöp.
  • 27 - Veur 't hoes in Naer van Jos Emants, misdaodjournalis van De Limburger, weurt 'nen handjgranaat gelag.
  • 29 - In Kroatië vèntj 'nen aerdsjóddel mit 'n krach van 6,4 plaats. Zeker zès luuj kómme hiebie óm en tientalle rake gewóndj. De sjók is bis in Duutsjlandj te veule.

Sport[bewirk | brón bewèrke]

Hiel väöl sporteveneminte woorte aofgelas in verband mèt de COVID-19-pandemie. Vaanaof miert kaom 't sportleve euver bekaans de ganse wereld stèl te ligke. In de naozomer en 't naojaor zien diverse aofgelasde eveneminte toch weer doorgegaange.

Aofgelas um de COVID-19-pandemie[bewirk | brón bewèrke]

Prieze[bewirk | brón bewèrke]

Gestorve[bewirk | brón bewèrke]

oonbekind
  • bekindgemaak op 14 juni - Ilona Lucassen, Nederlandse judoka (23)
  • bekindgemaak op 15 juni - Aad van den Heuvel, Nederlandse presentator (84)
  • doed gevoonde op 1 september - Erick Morillo, Amerikaansen dj (49, dinkeleke zelfmaord)
  • verdwene op 23 oktober, doed gevoonde op 31 oktober - Kastiop, Belsj-Limbörgse YouTuber (22, meugeleke zelfmaord)

Variabel fies- en gedinkdaog[bewirk | brón bewèrke]

opmerkinge
  • Mèt 'vastelaovend' weurt hei lètterlek de veuraovend vaan de vastentied gemeind; in de volksmoond dus 'vastelaovesdinsdag'.
  • Vaan Paose aofhenkeleke fieste in de oosters-orthodoxe kèrke kinne mèt hölp vaan bovestoonde data weure berekend.
  • Joedse fiesdaog beginne bij zoonsoondergaank d'n daag veur wat de kalender hei aongief.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=2020&oldid=446844"