5 fibberwarie

Gebäörtenisse

Gebore

Gesjtorve

5 fibberwarie is de 36en daag vaan 't jaor.

62 - Eerdsjok in Pompeii.
756 - De rebelleleier An Lushan verklaort ziech tot keizer vaan de nuie staot Yan.
1576 - Hendrik vaan Navarra zweurt 't katholicisme aof en kump bij de próttestantse tróppe in de Franse Godsdeensoorlog.
1637 - In de Repebliek der Zeve Verenigde Nederlanje kump de 'tulpemanie' tot ein hoagdepuntj, naodat de tulpehanjel in Haarlem tweë daag eërder al is ingesjtort.
1649 - 't Èngelsje Leëgerhoes verklaort, dat 't Hoagerhoes euverbodig is. 't Hoagerhoes kump daonao neet meë biejein.
1738 - Executie van de Joadse bankeer Joseph Süß Oppenheimer.
1782 - De Spanjole pakke Menorca vaan de Britte.
1783 - De ierste vaan 'n serie zwoer eerdsjokke vint plaots in Calabrië.
1818 - De Franse ginneraol Jean-Baptiste Jules Bernadotte bestijg de Zweedsen troen es Sjarel XIV Johan vaan Zwede.
1831 - De Nederlandse marineofficeer Jan van Speijk leët zien eige kanonneerboat vol menitie explodere in de have van Antwerpe óm te veurkómme dat 't in hènj zouw valle van de Belzje.
1852 - Museum de Hermitage geit ope in Sint-Petersbörg.
1859 - Walachije en Moldavië koume oonder Alexandru Ioan Cuza in personeel unie es de Donauvoorstendomme. Later kump hei de staot Roemenië oet voort.
1885 - Leopold II vaan 't Belsj riech de Kongo-Vrijstaot op es zie persoenelek bezit.
1894 - Jean Aimé LeRoy geuf in New York] de eësjte filmveursjtèlling.
1909 - De Belzje sjemicus Leo Baekeland maak de oetvinding vaan 't bakeliet bekind.
1913 - De Griekse militair pilote Michael Moutoussis en Aristeidis Moraitinis veure de ierste zielanding oet.
1917 - In Mexico weurt 'n nui groondwèt aongenome, die nog ummer in wèrking is.
1919 - De eësjte Duutsje passagiersverbènjing door de lóch geit van sjtart mèt ein dagelikse vluch tösje Berlien en Weimar.
1931 - De Britse autocoureur Malcolm Campbell vestigt in Daytona mèt 392 km per oer ein nuuj waerelsjnelheidsdrecord.
1933 - Op 't marinesjeep Hr. Ms. De Zeven Provinciën weurt veur de kös vaan Sumatra gemuit.
1939 - Generalissimo Francisco Franco weurt beneump tot caudillo vaan Spaanje.
1940 - De Nederlandse regering óntsjleit de opperbevèlhöbber generaal Izaäk Reijnders. Hae wirt opgevolg door generaal Henri Winkelman.
1941 - Britse tróppe beginne de slaag bij Keren (modern Eritrea) tegen 't Italiaans koloniaol bewind.
1943 - De verzètsgroep CS-6 pleeg eine doadelike aansjlaag op Hendrik Seyffardt, luitenant-generaal b.d. en commandant van 't Vriejwilligerslegioen Nederlandj. Hónderde sjtudente waere gearresteerd.
1958 - Gamal Abdel Nasser weurt veurgedrage es ierste president vaan de Vereinegde Arabische Rippubliek.
1962 - De Franse president Charles de Gaulle sprik ziech oet veur de oonaofhenkelekheid vaan Algerije.
1971 - D'n Apollo 14 land op de maon.
2000 - Russische tróppe slachte 60 börgers aof in 't blood baad vaan Novyje Aldi, 'n veurstad vaan Groznyj.
2012 - Russische weitesjappers baore door 4 kilometer dik ies op 't Vostokmeer, Antarctica, in d'n haop 't saer miljónne jaore geïsoleerd ecosysteem te kónne besjtudere.

976 - Sanjō, keizer vaan Japan
1848 - Joris-Karl Huysmans, Franse sjriever
1519 - René vaan Châlon, prins vaan Oranje
1620 - Paul Barbette, Nederlandjse natuurkundige
1723 - John Witherspoon, Brits-Amerikaansen theoloog
1748 - Christian Gottlob Neefe, Duitse componis
1779 - Frans van Campenhout, Nederlandse violis
1788 - Robert Peel, Britse politicus
1810 - Ole Bull, Noorse violis en componis
1840 - John Boyd Dunlop, Britsen industrieel, mètopriechter vaan Dunlop Rubber
1840 - Hiram Maxim, Amerikaans-Britse ingenieur
1848 - Joris-Karl Huysmans, Franse sjriever
1878 - André Citroën, Fransen industrieel, opriechter vaan Citroën
1897 - Dirk Stikker, Nederlandse zakemaan en politicus
1908 - Marie Baron, Nederlandse zwumster en duukster
1914 - Alan Lloyd Hodgkin, Britse fysioloog (Nobelpries in de Geneeskunde 1963)
1927 - Ella Snoep, Nederlandse actrice
1929 - Luc Ferrari, Franse pianis en componis
1929 - Fred Sinowatz, Oasteriekse ambtenaer en politicus
1944 - Al Kooper, Amerikaanse zenger-sjriever en producent
1946 - Charlotte Rampling, Britse actries en zengeres
1948 - Sven-Göran Eriksson, Zweedse voetballer en trainer
1964 - Rob Grabert, Nederlandse volleyballer
1965 - Gheorghe Hagi, Roemeense voetballer en trainer
1973 - Trijntje Oosterhuis, Nederlandse popmuzikant
1975 - Giovanni van Bronckhorst, Nederlandse voetballer en trainer
1985 - Cristiano Ronaldo, Portugese voetballer
1992 - Neymar, Braziliaanse voetballer

jan - fibberwarie - mrt

806 - Kanmu, keizer vaan Japan (70)
1515 - Aldus Manutius, Italiaanse bookdrökker (ca. 65)
1578 - Giovanni Battista Moroni, Italiaanse sjèlder
1661 - Shunzi, keizer vaan China (22)
1679 - Joost van den Vondel, Nederlandse sjriever en diechter (91)
1740 - Antonio Lotti, Italiaanse organis, kapelmeister en componis (ca. 73)
1754 - Nicolaus Cruquius (Nicolaas Kruik), Nederlandsen inzjenieur en cartograaf (75)
1818 - Sjarel XIII vaan Zwede (69)
1831 - Jan van Speijk, Nederlandse marineofficeer (29)
1888 - Anton Mauve, Nederlandse sjilder (49)
1922 - Christiaan de Wet, Zuid-Afrikaanse generaol en politicus, president vaan de Oranje-Vrijstaot (67)
1946 - George Arliss, Britse acteur (77)
1972 - Marianne Moore, Amerikaanse diechteres (84)
1981 - Barend Barendse, Nederlandse radio- en tv-presentator (73)
1999 - Toon Kortooms, Nederlandse kinderbokesjriever (82)
2008 - Maharishi Mahesh Yogi, Indiase goeroe (90)
2015 - Rik Coppens, Belzje voetballer (84)
2020 - Kirk Douglas, Amerikaansen acteur (103)
2024 - Dries van Agt, Nederlandse politicus (93)
2024 - Toby Keith, Amerikaanse countryarties (62)