COVID-19

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dit artikel geit euver 'n doorgaonde gebäörtenis
D'n inhawd van dit artikel kan naovenant gauw verangere en kan mesjiens neet gans mie kloppe mit de lèste óntwikkelinge.

Lèt good op 't veurbehawd bie medische informatie.
Gank bie gezóndjheidsklachte nao 'nen hoesdokter.

COVID-19 is 'n besmettelike gekrenkdje veroearzaak door 't coronavirus SARS-CoV-2. In de volksmóndj is coronavirus ouch de naam veur de ganse gekrenkdje. De gekrenkdje kwaam veuren ieëste veur in Wuhan, wodoor 't ouch 't Wuhanvirus wuuert geneump. Doordet miense gein immuniteit veur 't virus höbben en 't ouch gei vaccin guuef is saer 11 mieërt 2020 officieel spraok van 'n pandemie.

Vaste symptoeame van 't virus zeen koearts, vermeudjheid, druuege klark (hooste), kortäömigheid; minder dök veurkómmendje symptoeame zeen geminderdje fónksje vanne nere, diarree, kaelspien, 'n loupnaas, neeste, koppien, spierpien, trillen in 't lief en geminderdje witte bloodcelle. In zwaor vel truuedj ouch lóngóntstaeking op.

COVID-19 versprèdj zich veural via vóch: door te hoosten en te neeste. De incubaasjetied is einen toet twellef daag. Taenge de verspreijing van 't virus wuuert aangehaje zich good zuver te hajen en dök de henj te wasse, liefelik kóntak te óntwieke, hoosten en neesten ane binnekantj vannen èllebaog, 't gebroek van pepiere tesseplek, 't aafhaje van henj sjödden en 'nen gojen aafstandj haje van kranke luuj, mer ouch van ajer luuj en luuj mit 'n broeas gezóndjheid. Es veurzörgsmaotregele haet me sjoeale geslaote, groeate evenemènten aafgelas, reisverbaojen ingestèldj en heimwirken aangemeujig. E good deil kranke luuj haet m'n in karrentaen gestèldj.

Allewel ederein krank kan waere, zeen de meiste störfgevel ónger biejaarde luuj en luuj mit 'n zwake gezóndjheid.

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

Chinese desinformatie

Op 30 april 2020 woort de Hoege Representant vaan de EU in Boetelandse Affaires (vergeliekbaar mèt 'ne minister veur Boetelandse Affaires), Josep Borrell, fel bekritiseerd in 'n debat in 't Europees Parlemint. Versjèllende Europarlemintariërs, veural vaan de liberale Renew Europe en de ecologische Europese Greune, verdachte China d'r vaan de Von der Leyen-Kemissie oonder drök te höbbe gezat um 'n rapport roondum Chinese desinformatie in de Coronacrisis minder fel te verwoorde. Tijdes 'n huring oontkènde Borrell evels tot 't rapport is veraandert oonder drök vaan China, mer heer goof wel touw tot de Chinese regiering heet geperbeerd um de EU te beïnvlooje. Versjèllende liberale en ecologische Europarlintariërs, mèt naome oet de Benelux en Tsjecië, bleve evels kritiek höbbe op Borrell en besjreve de situatie es 'n oonacceptabele buiging nao China touw. Borrell besjreef de situatie es opgeblaoze: wijl heer erkènde tot China 'n "rivaal veur Europa" is, en daorum good in de gate mot weure gehawwe, is dit soort polletieke drök "gengbaor in de diplomatiek" en bewijs 't zeker neet tot de EU zou buige veur Chinese invlooj. Europese media kaome nao 't sjandaol mèt verhaole oet Paries en Berlien tot ouch de Franse en Duitse regieringe oonder drök vaan China hadde gestaon um neet al te fel in de opeheid te reagere op Chinese desinformatie.

Pandemie in Spanje

Op 13 miert 2020 verklaorde de Spaonse staot oonder Pedro Sánchez tot Spanje veur op z'n mins de aonkommende 15 daog verkierde in 'n noodsituatie vaanwege de pandemie vaan 't Coronavirus (COVID-19) die noe ouch euver Spanje is gaon hierse. De Spaonse staot kraog de volmach euver al 't beleid wat te make heet mèt 't indamme vaan 't Coronavirus. Zoe lökde 't de Sánchez-regiering um d'n daag daonao 'n ganse lockdown op te stèlle: alle restaurante, kaffees en zake ginge touw, behaave de noedzakeleke supermerrete. Me maag allein de straot op veur noedzakeleke kemmissies te doen of um nao noedzakelek wèrk te gaon wat me neet thoes kin doen (dit gilt mèt naome veur lui in de gezoondheidszörg. De regeling in Spanje is daomèt vergeliekbaar mèt die vaan Belsj Limbörg en Luik (provincie) en strenger es in Nederlands Limbörg en Noordrien-Wesfale.

Op 25 miert 2020 haw Spanje mie Coronavirus-doeje es China. Allein Italië had op dat memint 'n hoeger doedesaontal. Madrid (regio) had de meiste doeje.

Spanje is op dit momint d'n EU-lidstaot mèt de groetste capaciteitsperbleme in de gezoondheidszörg in verband mèt 't Coronavirus. Ouch is de Sánchez-regiering op dit memint de innegste regiering in de EU die tijes de Corona-virus neet op mie populaire steun in de peilinge kin rekene, mer zjus op fors minder steun.