Libanon
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Libanon | |||
| |||
Basisgegaevens | |||
Officieel taal | Arabisch, Frans | ||
Huidsjtad | Beiroet | ||
Sjtaotsvörm | Rippubliek | ||
Sjtaotshoof (lies) | Michel Aoun (ميشال عون) | ||
premier | Najib Mikati (نجيب ميقاتي) | ||
[[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
[[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
[[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
Religie | {{{religie}}} | ||
Opperflaakde – % water |
10.452 km² 1,6% | ||
Inwoeners – Deechde: |
6.859.408 (2018) 560/km² | ||
Biekómmende gegaeves | |||
Munteinheid | Libanees poond (LBP )
| ||
Tiedzaone | UTC +2 | ||
Nationale fiesdaag | 22 november | ||
Vouksleed | An-Našīd al-Waṭanī al-Lubnānī, | ||
Web | Code | Tel. | .lb | RL | +961 |
Libanon (Arabisch: لبنان, Libnān; Frans: Liban) is 'n Aziatisch land in 't Midde-Ooste, aon de Middellandse Zie. In 't noorde en ooste weurt 't begrens door Syrië, in 't zuie door Israël. De hoofstad is Beiroet, de twiede stad is Tripoli. De ceder is de nationale boum vaan Libanon en is trök te vinde in 't waope en de vlag.
Bestuurleke indeiling
[bewirk | brón bewèrke]Libanon is ingedeild in zes gouverneursjappe en 25 distrikte. De gouverneursjappe zien:
Demografie
[bewirk | brón bewèrke]Libanon is e zier divers land, wat betref relizjie en etniciteit. De moslims make zoe'n 54% vaan de bevolking oet, christene 40,5% en euverege 15%. In 't land weure achtien relizjies erkind. 't Geit um mie es twelf christeleke kèrke, boevaan de Maronitische Kèrk ein van de groetste is. Daoneve gief 't versjillende islamitische strouminge: 't soennisme, 't sjiisme en de alawiete. De Druze leve veural in 't Choufgebergte, in 't midde vaan 't land. Sinds de oprichting vaan Libanon, in 1943, naom 't rilletief aontal christene hendeg aof, wat te verdutse is door etnische spanninge, de börgeroorlog vaan 1975-1990, de zwake ikkenomie en 't lieger vröchbaarheidsciefer vaan de christene in vergelieking mèt tot vaan de moslims. De lèste jaore nump hun rilletief aondeil weer touw, doortot väöl christene de oorlogslen Syrië en Irak oontvlöchte.
De meiste lui in Libanon kalle 't Libanees en 't Levantiens Arabisch. 't Standaardarabisch is de officieel taol, en 't Frans weurt väöl gebroek in 't oonderwies. De Libanese jäög kalt ummertouw mie Frans. De lèste jaore weurt ouch 't Ingels populair, veural in 't wetesjappelek oonderwies. Minderheidstaole zien 't Armeens, 't Grieks en 't Koerdisch.
In de periode 1975-2011 verlete 1,8 mieljoen Libaneze hun land. Gesjat weurt tot ach à veertien mieljoen lui op de wereld 'ne Libanesen aachtergroond höbbe. De Libanese diaspora is 't groets in len wie Brazilië, Canada en Australië.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Libanon waor in de ajdheid 't thoesland vaan de Feniciërs, e zievarend Semitisch volk. Oonder de Achaemenide vereuverde de Perze 't gebeed, en maakde 'n satrapie devaan. Ouch Alexander de Groete vereuverde 't, mèt meujte, en vaanaof de ierste iew veur Christus waor 't Roemeins. In de zevende iew brachte de Arabiere d'n islam, dee ziech in dit christelek gebeed mer koelek verspreide. Nao de ierste en derde Kruustochte woorte hei Kruusvaardersstaote gestiech. In de zestiende iew vereuverde de Osmaanse Törke 't land, dat oonder Törkse regering bleef tot 't nao d'n Ierste Wereldoorlog aon Fraankriek touwgeweze woort. Fraankriek bleef tot 1943 't land kolonisere.
Vaanaof 1975 braoke versjeie börgeroorloge oet tösse de versjèllende religieuze gróppe. Syrië mingde ziech vaanaof 1976 intens in 't land en Israël veel in 1978 't zuie vaan 't land binne, um ziech 'tzelfde jaor weer trök te trèkke. Vaanaof 1982 heelt Israël dit gebeed laankdureg bezat um de PLO droet te hawwe. In 1989 heelt d'n oorlog, door intense oonderhandelinge binne de Arabische Liga, op mèt e vreisakkoord. In 2000 trok Israël zien lèste troepe trök. Daomèt waor de Syrische aonwezegheid ouch euverbojeg en de oonvrei euver hun bemeujenis naom touw. In 2005 woort nao e paar bleujeg aonsleeg op anti-Syrische politici de Cederrevolutie voltrokke, die de mach vaan Syrië braok en 't land dwong al zien troepe trök te trèkke.
Sinds 't oetbreke van d'n börgeroorlog in Syrië is 't oonröstig in 't land. De sjiitische beweging Hezbollah is in 't oeste vaan 't land actief. Dao gief 't regelmaoteg gevechte mèt aander strijdende partije oet Syrië. Islamitische Staot waor ouch actief in dees regio. De groete aantalle Syrische vlöchtelinge zörge veur maatsjappeleke oonrös in Libanon. 't Geit zeker um mie es 1,5 mieljoen lui op 'n bevólking vaan get mie es zes mieljoen.
Lenj in Azië |
---|
Afghanistan · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Birma · Brunei · Cambodja · China · Cyprus¹ · Filipiene · Georgië¹ · India · Indonesië · Iran · Irak · Israël · Japan · Jeme · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maledive · Maleisië · Mongolië · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oos-Timor · Pakistan · Papoea-Nuuj-Guinea · Rusland¹ · Qatar · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkieë¹ · Turkmenistan · Vereinegde Arabische Emirate · Vietnam · Zuud-Korea |
Sjtatus betwis: Abchazië¹ · Palestiense Sjtaot · Naord-Cyprus¹ · Taiwan · Zuud-Ossetië¹ |
1. Dit land ligk gedeiltelik of gans in Azië, meh weurt óm cultureel en historische raejes ouch bie Europa ingedeild. |