N-VA
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Riemsters, es te dit dialek sjpriks.
De Nieuw-Vlaamse Alliantie, kort-eweg N-VA, is 'n rechs-conservatief, separatistische, Vlaoms-nationalistische politieke partij oet 't Belsj. Ze kump voort oet de Volksunie, die al sinds 1954 bestoont meh in 2001 opbraok. De groetste fractie, Vlaams-Nationaal oonder Geert Bourgeois, naom de naom Nieuw-Vlaamse Alliantie aon.
De partij deeg veur 't iers mèt aon de federaol verkezinge vaan 2003, boe ze door de zjus ingeveurde keesdörpel allein in 't distrik Wes-Vlaondere 'ne zedel haolde (veur Geert Bourgeois). 't Tij kierde bij de sleting vaan e kartèl mèt 't CD&V op 14 fibberwarie 2004 ('t zoegeneump Valentijnskartèl), welke combinatie in datzelfde jaor de Vlaomse verkezinge won. In datzelfde jaor traoj ouch d'n Antwerpsen politicoloog Bart De Wever aon es veurzitter. 't Kartèl won obbenuits bij de lokaol verkezinge vaan 2006 en bij de federaol verkezinge vaan 2007. Wie dao-op evels de regering-Leterme I woort gevörmp, besloot de N-VA dao neet in mèt te goon; op 22 september 2008 bloos ze 't kartèl mèt de CD&V op en góng ze in de oppositie.
Bij de Vlaomse verkezinge vaan 2009 kaom de partij veur 't iers allein op, mèt groet succes. Ze naom noe ouch zitting in de brei coalitie vaan de regering-Peters II, boe-in ze twie ministers leverde: Geert Bourgeois en Philippe Muyters. Reemsteneer Jan Peumans woort parlemintsveurzitter. De dao-op volgende federaol verkezinge vaan 2010 maakde vaan de NV-A de groetste partij vaan Vlaondere en gans 't Belsj. De Wever mós noe perbere 'n coalitie te vörme mèt zeve partije, boe-oonder de Franstaolege PS oonder Elio Di Rupo. Oetindelek lepe de oonderhandelinge in 'n marathonformatie vaan mie es 500 daog stök en góng de NV-A in de oppositie. 't Succes woort voortgezat bij de lokaol verkezinge vaan 2012. Heibij woort de N-VA in versjèllende gemeintes de groetste, in 't bezunder in de provincie Antwerpe.
Bij de verkezinge vaan 2014 woort de partij de groetste in zoewel 't Vlaoms es 't federaol parlemint. In Vlaondere woort in juli vaan dat jaor 'n regering gevörmp; de N-VA lieverde mèt Geert Bourgeois de minister-president.