Stumloeaze pósalveolaire sibilant
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De stumloeaze pósalveolaire sibilant of stumloeas pósalveolair sisklank is 'ne mitklinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [ʃ].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vanne stumloeazen alveolaire sibilant zeen:
- De meneer van oetspraok is 'ne sibilant-fricatief, det inhèltj det t'r euver 't algemein wuuertj gemaak dore lóchstroum door 'n gleuf inne baktóng te leie nao de artikulaasjeplaats, wo de lóchstroum wuuertj geconcentreerdj taenge de sjerpe randj vanne bao-geslaote tenj;
- De oetspraokplaats is pósalveolair, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngsplits of 't tóngblaad achteren tandjwal (apicaal taenge laminaal);;
- De artikulaasje is stumloeas, waat mèntj det ze wuuertj gemaak zónger trilling vanne stumbenj. In sómmige spraoke waere de stumbenj pezetig aopgehaje, dewiel ze in anger spraoke slap zeen, zodet ze de stumhöbbendjheid van aangrenzendje klenk kan euvernumme;
- Ze is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
- Ze is 'ne centrale mitklinker, waat inhèltj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum euvere midde vanne tóng te leien inplaats langs de ziejkantje;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de stumloeazen alveolaire sibilant väöl veur, in bao alle dialekte, al kómme ze väöl mieë veur inne zujeliker en oeasteliker dialekte (zuuch ouch: Panninger Linie). De oetspraok is op 't plat meistes laminaal en neet apicaal.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | [ʃɒ̀:p] | sjaop |
| [s̺tɛ́i̯:n ~ ʃtɛ́i̯:n] | stein | |
| tösse twieë klinkers | ['β̞ʏʃəl] | wusjel |
| allein anen ènj | [rɑʃ] | rasj |
| ènjcluster | [fiṯʃ] | fietsj |
Anen ènj van e waord en in 'ne stumloeaze kónteks kan de stumloeaze pósalveolaire sibilant 'nen allofoon zeen vanne stumhöbbendje pósalveolaire sibilant door auslautverhärtung (dink aan graazjes ['ɣrà:ʒəs] taenge graasj [ɣrà:ʃ]); wen 't waord wuuertj gevolg door 'n anger waord det aanvèngk mit 'ne klinker, den is t'r juus ummer stumhöbbendj.
Juus wie bie de anger sibilanten en fricatieven in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen dees klank völg op 'ne nasaal.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||