Stumhöbbendjen alveolaire sibilant
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De stumhöbbendjen alveolaire sibilant of stumhöbbendje alveolair sisklank is 'ne mitklinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [z]. De stumhöbbendjen alveolaire sibilant haet feitelik drie variantje (zuuch bie kènmirke).
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vanne stumhöbbendjen alveolaire sibilant zeen:
- De meneer van oetspraok is 'ne sibilant-fricatief, det inhèltj det t'r euver 't algemein wuuertj gemaak dore lóchstroum door 'n gleuf inne baktóng te leie nao de artikulaasjeplaats, wo de lóchstroum wuuertj geconcentreerdj taenge de sjerpe randj vanne bao-geslaote tenj;
- 't Guuef drie oetspraokplaatse:
- Dentaal, [z̪], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge de baovetenj (apicaal taenge laminaal);
- Denti-alveolair, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit 't tóngblaad taenge d'n tandjwal ennen tóngspits achtere baovetenj;
- Waor alveolair, [z̳], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge d'n tandjwal (apicaal taenge laminaal);
- De artikulaasje is stumhöbbendj, waat mèntj det de stumbenj trille bieje oetspraok;
- Ze is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
- Ze is 'ne centrale mitklinker, waat inhèltj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum euvere midde vanne tóng te leien inplaats langs de ziejkantje;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de stumhöbbendjen alveolaire sibilant väöl veur, in alle dialekte.
De próntje oetspraok vanne alveolaire fricatieve varieertj van spraeker toet spraeker. Euver 't algemein geldj det t'r denti-alveolair of waor alveolair wuuertj oetgespraoke (mit naam waor alveolair). Zowaal apicaal ([z̺]) es laminaal ([z̻]) oetspraoke kómme veur. In 't Mofers euverhieërsje de apicaal oetspraoke, behauve wen d'r 'nen alveolaire nasaal opvolg; den is t'r meistes laminaal door assimilaasje mit daen nasaal, dae meistes laminaal wuuertj oetgespraoke.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | [z̺ìə̯f] | zieëf |
| tösse twieë klinkers | ['l̺ɛ́:z̺ə] | laeze |
| allein anen ènj | ([dʒǽ:z̺]) | (jazz) |
| ènj van 'ne littergreep | ['ve̞zɟə] | vèsdje |
Anen ènj van e waord en in 'ne stumloeaze kónteks kan de stumhöbbendjen alveolaire sibilant de stumloeazen alveolaire sibilant es allofoon höbbe door auslautverhärtung; wen 't waord wuuertj gevolg door 'n anger waord det aanvèngk mit 'ne klinker, den geldj det t'r waal stumhöbbendj is.
Juus wie bie de anger sibilanten en fricatieven in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen dees klank völg op 'ne nasaal.
Zuuch ouch
[bewirk | brón bewèrke]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||