Naar inhoud springen

Toe-midde gerónjen achterklinker

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


d'n Toe-midde gerónjen achterklinker of gerónje geslaote-midden achterklinker is 'ne klinker dae in väöl gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [o].

Kènmirke

[bewirk | brón bewèrke]

Kènmirke vannen toe-midde gerónjen achterklinker zeen:

  • De vokaalhuuegdje is toe-midde, det inhèltj det de tóng zich halverwaeges tössen 'nen toewe klinker en 'ne middeklinker bevindj;
  • De vokaalposiesje is achter, det inhèltj det de tóng zich zowied wie meugelik nao achter bevindj zónger 'n gans toew vernejjing te make. Óngerónje achterklinkers neige te waere gecentraliseerdj, det mèntj det ze döks feitelik centraal-achterklinkers zeen;
  • De klinker is geróndj-oetstaekendj, det mèntj det de heuk vanne luppe waere samegetróch enne binnekantj vanne luppe bloeatligke.

Limbörgs

[bewirk | brón bewèrke]

In 't Limbörgs kump d'n toewe-midde gerónje achterklinker veur in vriewaal alle dialekte. De lange klank wuuertj meistes gesjreven es oo. De korte variantj kump veur es 'nen allofoon veure bao-toewe gerónje centraal-achterklinker [ʊ] ó.

De oo kóntrasteertj inne meiste dialekte mitte langen aop-midde gerónjen achterklinker [ɔ:] of d'n aope gerónjen achterklinker [ɒ:], gesjreven es ao, en in sómmige dialekten onna mitte lange midde gerónjen achterklinker [o̞:], òò.

Oetspraok nao toean en lingdje
posiesje IPA spèlling
kort lank
sleiptoean [vó:r] voor
stoeattoean [dò:k] dook
ónbeklemtoeandj [pi'jà:no ~ pi'jà:no:] piano

In dialekte wie 't Vinloos, en in minder maot 't Mestreechs gespraoke door jóngere, krieg de lange klinker 'ne (lichtelik) gediftongeerdje oetspraok [ou̯]. In anger dialekte, worónger 't Mofers, kóntrasteertj deze klank mitten óngediftongeerdje variantj, wodoor minimaal pare wie zo [zò:] en zów [zòu̯] óntstaon.

Bieje stoeattoean wuuertj de klank op 't lits in Midde-Limbörgse dialekte döks lichtelik gecentraliseerdj toet [òə̯]. Det truuedj veural op veur 'n -r. In dialekte wie 't Zittesj, 't Hirkebósjer en 't Zelfkantjs truuedj zelfs 'n richtige diftongering op, wobie d'n ieëste klank wuuertj verlieëg, toet [ɔu̯] ou wie in bloud (veur blood).

 
Internationaal Fonetisch Alfabet
Mitklinkers
Plaats →
Meneer ↓
Labiaal Coronaal Dorsaal Laryngeaal
Bilabiaal Labiodentaal Dentaal Alveolair Postalveolair Retroflex Alveolopalataal Palataal Velair Uvulair Glottaal
Nasaal     •   m     •   ɱ     •   n     •   ɳ     •   ɲ     •   ŋ     •   ɴ
Plosief p   •   b t   •   d ʈ   •   ɖ c   •   ɟ k   •   g q   •   ɢ     •   ʔ
Sibilant s   •   z ʃ   •   ʒ ʂ   •   ʐ ɕ   •   ʑ
Fricatief ɸ   •   β f   •   v θ   •   ð ɹ̝̊   •   ɹ̝ ç   •   ʝ x   •   ɣ χ   •   ʁ h   •   ɦ
Approximant     •   β̞     •   ʋ     •   ɹ     •   ɻ     •   j     •   ɰ     •   ʁ̞
Tik     •   ɾ     •   ɽ
Tril     •   ʙ     •   r     •   ʀ
Lateraal approximant     •   l     •   ɭ     •   ʎ
Lateraal fricatief ɬ   •  ɮ ʎ̥˔•  ʎ̝
Klinkers
Veur Centraal-veur Centraal Centraal-achter Achter
Toe i   •   y ɨ   •   ʉ ɯ   •   u
Bao toe ɪ   •   ʏ ɪ̈   •   ʊ̈ ɯ̽   •   ʊ
Toe-midde e   •   ø ɘ   •   ɵ ɤ   •   o
Midde    •   ø̞ ə ɤ̞   •   
Aop-midde ɛ   •   œ ɜ   •   ɞ ʌ   •   ɔ
Bao aop æ   •     ɐ   •    
Aop a   •   ɶ ä   •   ɒ̈ ɑ   •   ɒ