Stumloeaze bilabiale plosief
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De stumloeaze bilabiale plosief of stumloeas bilabiaal ploefklank is 'ne mitklinker dae inne meiste gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [p].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vanne stumloeaze bilabiale plosief zeen:
- De meneer van oetspraok is occlusief, det mèntj det ze wuuertj gemaak doordet de lóchstroum in 't spraokkenaal wuuertj toegepaotj. Ómdet deze mitklinker ouch oraal is, sónger broek van 'nen oetgank inne naas, wuuertj de lóchstroum gans geblokkeerdj en is t'r 'ne plosief;
- De oetspraokplaats is bilabiaal, det inhèltj det t'r mit bei luppe wuuertj oetgespraoke;
- De artikulaasje is stumloeas, waat mèntj det ze wuuertj gemaak zónger trilling vanne stumbenj. In sómmige spraoke waere de stumbenj pezetig aopgehaje, dewiel ze in anger spraoke slap zeen, zodet ze de stumhöbbendjheid van aangrenzendje klenk kan euvernumme;
- Ze is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
- Ómdet dees klank neet wuuertj gemaak door lóchstroum euvere tóng, geldj de dichotomie van centraal taenge lateraal mitklinkers neet;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de stumloeaze bilabiale plosief väöl veur, in alle dialekte. De dialekten in Nederlandj en op 't Belsj höbben 'nen óngeaspireerdje stumloeaze bilabiale plosief, [p˭], dewiel d'r in Duutsjlandj meistes waal wuuertj geaspireerdj, [pʰ], wen d'r es ieëste mitklinker ane begin van 'ne beklemtoeandje littergreep steit.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | [pɪ̀n] | pin |
| tösse twieë klinkers | ['kœpə] | köppe |
| allein anen ènj | [ɒp] | op |
| ènjcluster | [β̞æps] | weps |
| [dɑ́m̥:p] | damp | |
Anen ènj van e waord en in 'ne stumloeaze kónteks kan de stumloeaze bilabiale plosief 'nen allofoon zeen vanne stumhöbbendje bilabiale plosief door auslautverhärtung; wen 't waord wuuertj gevolg door 'n anger waord det aanvèngk mit 'ne klinker, den is t'r juus ummer stumhöbbendj.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||