Alveolaire lateralen approximant

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

d'n Alveolaire lateralen approximant of alveolaire laterale glitsjklank is 'ne mitklinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [l].

Kènmirke

Kènmirke vannen alveolaire lateralen approximant zeen:

• De meneer van oetspraok is approximant, det inhèltj det t'r wuuertj vervaerdig door 't spraokkenaal te vernejjen oppe oetspraokplaats, meh neet zowied det 'nen turbulente lóchstroum óntsteit;
• 't Guuef veer oetspraokplaatse:
  1. Dentaal, [l̪], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge de baovetenj (apicaal taenge laminaal);
  2. Denti-alveolair, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit 't tóngblaad taenge d'n tandjwal ennen tóngspits achtere baovetenj;
  3. Waor alveolair, [l̳], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge d'n tandjwal (apicaal taenge laminaal);
  4. Pósalveolair, [ḻ], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad achteren tandjwal (apicaal taenge laminaal);
• De artikulaasje is stumhöbbendj, waat mèntj det de stumbenj trille bieje oetspraok;
• Hae is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
• Hee is 'ne laterale mitklinker, waat inhèltj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum langs de ziejkantje vanne tóng te leien inplaats euvere midde;
• 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.

Limbörgs

In 't Limbörgs kump d'n alveolaire lateralen approximant väöl veur, in alle dialekte. Wie bieje anger sonoranten in 't Limbörgs kan d'r verlingk waere wen de veuropkómmendje klinker 'ne klinker mit sleiptoean is ennen opvolgendje mitklinker 'nen obstruent is, wie in wals [β̞ɑ́l̥:s] (hie is t'r ouch door auslautverhärtung vannen obstruent döks stumloeas), of wiejer geine mitklinker völg, wie in pröl [pɾ̥œ́l:]. Gewuuenlik is d'n alveolaire lateralen approximant stumhöbbendj in 't Limbörgs, behauve allofoon in stumloeas ómgaevinge. Oetspraoke die niegen inne richting vanne stumloeazen alveolaire laterale fricatief zeen aevel zeldjzaam op 't plat.

De próntje oetspraok vannen alveolaire lateralen approximant varieertj van spraeker toet spraeker. Euver 't algemein geldj det t'r denti-alveolair of waor alveolair wuuertj oetgespraoke. De pósalveolairen oetspraok geldj allein allofoon veur 'n sj [ʃ] of zj [ʒ], wie in malsj [mɑ́ḻ̊:ʃ]. Zowaal apicaal ([l̺]) es laminaal ([l̻]) oetspraoke kómme veur. In 't Mofers euverhieërsje de apicaal oetspraoke, veural in ènjposiesje. In 't Limbörgs, in taengestèlling toet 't Nederlandjs, wuuertj de <l> inne meiste dialekte in ènjposiesje neet gevelariseerdj, meh nag gans klaor oetgespraoke; bal wuuertj döks mit 'n dudelike l oetgespraoken en neet wie in 't Hollandjs niegendj nao ba-ow. In ènjposiesjes guldj in 't Mofers veural bie ajer spraekers det de <l> ieëre wie 'n lateraal vrielaoting klink: [bɑ́d̺ˡ:].

Inne beginposiesje kan d'n alveolaire lateralen approximant in 't Limbörgs noeatj waere gekómbineerdj mit anger mitklinkers; kómbinaasjes wie lr-, ls- en dergelike kómmen in gewuuen Limbörgse wäörd dus noeatj veur ane begin van e waord.

Oetspraok nao posiesje
posiesje	IPA	spèlling
begin	['l̺ɛ́:və]	laeve
tösse twieë klinkers	['kɑl̺ə]	kalle
allein anen ènj	[ɑ́l̺:]	al
	[tè̞l̺]	tèl
ènjcluster	[pɒ́l̺̊:s]	pols
	[stɾ̥ɒ̀:l̺̊s]	straols

Juus wie bieje nasalen in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen de nasaal wuuertj opgevolg door 'ne sibilant of, in minder maot, 'ne fricatief.