Toe-midde gerónje veurklinker
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
d'n Toe-midde gerónje veurklinker of gerónje geslaote-midde veurklinker is 'ne klinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [ø].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vannen toe-midde gerónje veurklinker zeen:
- De vokaalhuuegdje is toe-midde, det inhèltj det de tóng zich halverwaeges tössen 'nen toewe klinker en 'ne middeklinker bevindj;
- De vokaalposiesje is veur, det inhèltj det de tóng zich zoea wied nao veur wie meugelik inne móndj bevindj zónger 'n gans toew vernejjing te make; inne wirkelikheid is deze klinker döks lichtelik centraliseerdj (centraal-veur);
- De klinker kan zeen:
- geróndj-samegedrök, det mèntj det de renj vanne luppen aangespanne zeen en zoea waere samegetróch det de binnekantj vanne luppe neet nao boete kómme;
- geróndj-oetstaekendj, det mèntj det de heuk vanne luppe waere samegetróch enne binnekantj vanne luppe bloeatligke.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump d'n toewe-midde gerónje veurklinker veur inne meiste dialekte, mit oetzunjering van dialekte wobie óntrunjing plaatshaet. De lange klank wuuertj meistes gesjreven es eu. De korte variantj kump veur in 't Mofers es d'n houfvariantj vanne bao-toewe gerónje centraal-veurklinker [ʏ] u.
De eu kóntrasteertj inne meiste dialekte mitte langen aop-midde gerónje veurklinker [œ:], gesjreven es äö, en in sómmige dialekten onna mitte lange midde gerónje veurklinker [ø̞:], èù.
Oetspraok nao toean en lingdje | |||
---|---|---|---|
posiesje | IPA | spèlling | |
lank | |||
sleiptoean | [dǿ:r] | deur | |
stoeattoean | [bø̀:k] | beuk |
In dialekte wie 't Vinloos, en in minder maot 't Mestreechs gespraoke door jóngere, krieg de lange klinker 'ne (lichtelik) gediftongeerdje oetspraok [øi̯] of [øy̯]. Al kan me de klinker veur 't Mestreechs baeter ómsjrieven es 'ne toe-midde gerónje centrale klinker [ɵː]. In anger dialekte, worónger 't Mofers, kóntrasteertj deze klank mitten óngediftongeerdje variantj, wodoor minimaal pare wie sneu [sn̥ø̀:] en sneuj [sn̥ø̀i̯] óntstaon.
Bieje stoeattoean wuuertj de klank op 't lits in Midde-Limbörgse dialekte döks lichtelik gecentraliseerdj toet [ø̀ə̯]. Det truuedj veural op veur 'n -r. In dialekte wie 't Zittesj, 't Hirkebósjer en 't Zelfkantjs truuedj zelfs 'n richtige diftongering op, wobie d'n ieëste klank wuuertj verlieëg, toet [œ̀y̯] ui wie in zuike (veur zeuke); veur 'n -r blief de centralisering ouch staon wodoor me d'n triftong [œ̀y̯ə̯] uie krieg, wie in ruiere (inplaats reure).
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|