Naar inhoud springen

Stumloeaze retroflexe sibilant

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


De stumloeaze retroflexe sibilant of stumloeas retroflexe sisklank is 'ne mitklinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [ʂ].

Dees klank kump väöl veur in Indische spraoke, mer ouch in 't Zweeds en sómmige Noorse dialekte.

Kènmirke

[bewirk | brón bewèrke]

Kènmirke vanne stumloeaze retroflexe sibilant zeen:

  • De meneer van oetspraok is 'ne sibilant-fricatief, det inhèltj det t'r euver 't algemein wuuertj gemaak dore lóchstroum door 'n gleuf inne baktóng te leie nao de artikulaasjeplaats, wo de lóchstroum wuuertj geconcentreerdj taenge de sjerpe randj vanne bao-geslaote tenj;
  • De oetspraokplaats is retroflex, det inhèltj det t'r gewuuenlik wuuertj subapicaal (mitte veurtóng opgekróldj) oetgespraoke, meh meistes mèntj 't det t'r pósalveolair wuuertj oetgespraoke sónger det t'r is gepalataliseerdj. Boete de gewuuenlike subapicaal oetspraok kan 't kóntak waere gemaak mitten tóngspits (apicaal) of mit 't tóngblaad (laminaal);
  • De artikulaasje is stumloeas, waat mèntj det ze wuuertj gemaak zónger trilling vanne stumbenj. In sómmige spraoke waere de stumbenj pezetig aopgehaje, dewiel ze in anger spraoke slap zeen, zodet ze de stumhöbbendjheid van aangrenzendje klenk kan euvernumme;
  • Ze is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
  • Ze is 'ne centrale mitklinker, waat inhèltj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum euvere midde vanne tóng te leien inplaats langs de ziejkantje;
  • 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.

Limbörgs

[bewirk | brón bewèrke]

In 't Limbörgs kump de stumloeaze retroflexe sibilant neet veur.

 
Internationaal Fonetisch Alfabet
Mitklinkers
Plaats →
Meneer ↓
Labiaal Coronaal Dorsaal Laryngeaal
Bilabiaal Labiodentaal Dentaal Alveolair Postalveolair Retroflex Alveolopalataal Palataal Velair Uvulair Glottaal
Nasaal     •   m     •   ɱ     •   n     •   ɳ     •   ɲ     •   ŋ     •   ɴ
Plosief p   •   b t   •   d ʈ   •   ɖ c   •   ɟ k   •   g q   •   ɢ     •   ʔ
Sibilant s   •   z ʃ   •   ʒ ʂ   •   ʐ ɕ   •   ʑ
Fricatief ɸ   •   β f   •   v θ   •   ð ɹ̝̊   •   ɹ̝ ç   •   ʝ x   •   ɣ χ   •   ʁ h   •   ɦ
Approximant     •   β̞     •   ʋ     •   ɹ     •   ɻ     •   j     •   ɰ     •   ʁ̞
Tik     •   ɾ     •   ɽ
Tril     •   ʙ     •   r     •   ʀ
Lateraal approximant     •   l     •   ɭ     •   ʎ
Lateraal fricatief ɬ   •  ɮ ʎ̥˔•  ʎ̝
Klinkers
Veur Centraal-veur Centraal Centraal-achter Achter
Toe i   •   y ɨ   •   ʉ ɯ   •   u
Bao toe ɪ   •   ʏ ɪ̈   •   ʊ̈ ɯ̽   •   ʊ
Toe-midde e   •   ø ɘ   •   ɵ ɤ   •   o
Midde    •   ø̞ ə ɤ̞   •   
Aop-midde ɛ   •   œ ɜ   •   ɞ ʌ   •   ɔ
Bao aop æ   •     ɐ   •    
Aop a   •   ɶ ä   •   ɒ̈ ɑ   •   ɒ