Stumloeaze labiodentale fricatief
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De stumloeaze labiodentale fricatief of stumloeas labiodentaal wriefklank is 'ne mitklinker dae in versjillige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [f].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vanne stumloeaze labiodentale fricatief zeen:
- De meneer van oetspraok is fricatief, det mèntj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum door e smaal kenaal oppe oetspraokplaats te paerse, wodoor turbulens óntsteit;
- De oetspraokplaats is labiodentaal, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mitte óngerlup enne baovetenj;
- De artikulaasje is stumloeas, waat mèntj det ze wuuertj gemaak zónger trilling vanne stumbenj. In sómmige spraoke waere de stumbenj pezetig aopgehaje, dewiel ze in anger spraoke slap zeen, zodet ze de stumhöbbendjheid van aangrenzendje klenk kan euvernumme;
- Ze is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
- Ómdet dees klank neet wuuertj gemaak door lóchstroum euvere tóng, geldj de dichotomie van centraal taenge lateraal mitklinkers neet;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de stumloeaze labiodentale fricatief väöl veur, in alle dialekte.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | [fiṯʃ] | fietsj |
| tösse twieë klinkers | ['æfə] | effe |
| allein anen ènj | [kà:f] | kaaf |
| ènjcluster | [lé:fs̺] | leefs |
| [kʲœ̀r̥f] | körf | |
Anen ènj van e waord en in 'ne stumloeaze kónteks kan de stumloeaze labiodentale fricatief 'nen allofoon zeen vanne stumhöbbendje labiodentale fricatief door auslautverhärtung (dink aan doeve ['dú:və] taenge doef [dù:f]); wen 't waord wuuertj gevolg door 'n anger waord det aanvèngk mit 'ne klinker, den is t'r juus ummer stumhöbbendj.
Juus wie bie de anger sibilanten en fricatieven in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen dees klank völg op 'ne nasaal.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||