Bao-toewe gerónje centraal-veurklinker
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De bao-toewe gerónje centraal-veurklinker of gerónje bao-geslaote centraal-veurklinker is 'ne klinker dae inne sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [ʏ].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]Kènmirke vanne bao-toewe gerónje centraal-veurklinker zeen:
- De vokaalhuuegdje is bao-toe, det inhèltj det de tóng net get minder vernejdj es is bie 'nen toewe klinker;
- De vokaalposiesje is veur, det inhèltj det de tóng zich zoea wied nao veur wie meugelik inne móndj bevindj zónger 'n gans toew vernejjing te make (anges zów 't óm 'ne mitklinker gaon); inne wirkelikheid is deze klinker döks lichtelik centraliseerdj (centraal-veur);
- De klinker kan zeen:
- geróndj-samegedrök, det mèntj det de renj vanne luppen aangespanne zeen en zoea waere samegetróch det de binnekantj vanne luppe neet nao boete kómme;
- geróndj-oetstaekendj, det mèntj det de heuk vanne luppe waere samegetróch enne binnekantj vanne luppe bloeatligke.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de zuvere bao-toewe gerónje centraal-veurklinker neet veur. Waal wuuertj 't symbool [ʏ] döks es 'ne neutraolere variantj gebroek veur anger klenk. In sómmige dialekte, worónger 't Buuls steit dit symboeal den veure bao-toewe gerónje centrale klinker [ʉ̞]; inne meiste Nederlandjs-Limbörgse dialekte (worónger 't Mestreechs en 't Wieërts) steit 't veure toe-midde gerónje centrale klinker [ɵ]; en in 't Mofers steit 't veure korte toe-midde gerónje veurklinker [ø] (korte eu) en haet t'r 'n, lichtelik, palataliserendje wirking. De korte i enne korte u höbbe dus neet dezelvendje vokaalhuuegdje inne meiste dialekte.
| Oetspraok nao toean en lingdje | |||
|---|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling | |
| kort | |||
| sleiptoean | [kʲʏ́m̥:p] | kump | |
| stoeattoean | [dʏ̀n] | dun | |
| neutraol | [lʏp] | lup | |
Sómmige dialekte, wie 't Valkebergs, wuuertj de korte u in väöl vel 'n korte uu: luup veur lup. Get vergliekbaars kump ouch veur mitten óngerónje versie. In 't Remunjs zuut me dit in 'n inkel val ouch gebeure bieje gerónje versie, wie truuk veur trögk. Bie sómmige wäörd (vriewaal allemaol verkleinwäörd) is det aevel wiejer verbrèdj in Midde-Limbörg: knuupke, s(j)tuupke en puuzzel, taengeneuver knupke, s(j)tupke en puzzel.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||