5 december

5 december is 'nen daag op de Gregoriaanse en Juliaanse kalender. 't Is d'n 339en daag vaan e gewoen jaor en d'n 340e vaan e sjrikkeljaor; heinao koume nog 26 daog. 't Is de nationaole fiesdaag vaan Thailand; in Nederland veert me dezen daag Sinterklaosaovend.

Gebäörtenisse

• 63 v.Chr. - Cicero hèlt de veerde en lèste vaan zien veer Orationes in Catilinam.
• 633 - 't Veerde Concilie vaan Toledo heet plaots.
• 771 - Karel de Groete weurt keuning vaan de Fraanke nao de veurtijege doed vaan zie broor Carloman I.
• 1408 - Emir Edigu vaan 't Riek vaan de Gouwe Horde bereik Moskou.
• 1484 - Paus Innocentius VIII publiceert de böl Summis desiderantes affectibus, gemeind um de hekserij in 't Heileg Roems Riek te bekaampe.
• 1492 - Christoffel Columbus oontdèk Hispaniola. Heer lant bij Môle Saint-Nicolas in 't huieg Haïti.
• 1560 - Sjarel IX weurt keuning vaan Fraankriek.
• 1757 - Zevejaoregen Oorlog: In de slaag bij Beuthen boke de Pruse oonder Frederik II 'n beslissende euverwinning op de Oosteriekers.
• 1830 - De Symphonie fantastique van Hector Berlioz wirt veur 't eësj oetgeveurd in 't conservatorium van Paries.
• 1848 - President James K. Polk bevesteg de voonds vaan groete kwantiteite goud in 't zoezjus vereuvererd Californië; begin Gold Rush.
• 1865 - Spaons-Zuid-Amerikaansen Oorlog: Peru verbint ziech mèt Chili tege Spaanje.
• 1931 - Op orders vaan Jozef Stalin weurt de Kathedraol vaan Christus d'n Heiland in Moskou opgebloze.
• 1933 - Utah nump es 36e van de 48 sjtate 't 21e amendemènt aan. Hiejmit wirt de Dreuëglègking in de Vereinigde Sjtaote officieel beènjig.
• 1934 - Abessiniëcrisis: Fascistisch Italië begint 'nen aonval op Welwel in Ethiopië.
• 1935 - 't Ierste door kunsmaotege inseminatie verwèk kaaf weurt gebore in Elsloo.
• 1936 - De Sovjet-Unie nump 'n nui groondwèt aon. Kirgizië weurt 'n volweerdege Sovjetrippubliek.
• 1941 - Twiede Wereldoorlog: Ónger leijing van generaal Georgi Zjoekov sjtart 't Sovjetleger biej Moskou ein taengeoffensief taenge nazi-Duutsjlandj.
• 1946 - New York weurt gekoze tot permanente zetel vaan de Vereinigde Naties.
• 1952 - Sinterklaos weurt veur d'n ierste kier oontvaange op tèllevisie door Mies Bouwman.
• 1983 - De junta in Argentinië weurt oontboonde.
• 1991 - Leonid Kravtsjoek weurt verkoze tot ierste president vaan de Oekraïne.
• 1995 - De regering vaan Sri Lanka melt de val vaan Jaffna, e belaankriek bolwerk vaan de Tamiltiegers.
• 2013 - Militante valle 'ne basis vaan 't Ministerie vaan Defensie aon in Sanaa, de hoofstad vaan Jeme.

Gebore

• 852 - Zhu Wen, keizer vaan China (gestorve 912)
• 1377 - Jianwen, keizer vaan China (gestorve 1402)
• 1443 - Paus Julius II (gestorve 1513)
• 1495 - Nicolaes Cleynaerts, [Belsj|Zuid-Nederlandse]] filoloog (gestorve 1542)
• 1537 - Ashikaga Yoshiaki, sjogoen vaan Japan (gestorve 1597)
• 1547 - Ubbo Emmius, Nederlandsen historicus en geograaf (gestorve 1625)
• 1595 - Henry Lawes, Ingelse componis (gestorve 1662)
• 1687 - Francesco Geminiani, Italiaanse componis (gestorve 1762)
• 1782 - Martin Van Buren, achste president vaan de Vereinegde Staote (gestorve 1862)
• 1836 - Vincenzo Vannutelli, Italiaanse kardinaal (gesjtorve 1930)
• 1879 - Harie Meijers, Nederlands-Limbörgse fietsrenner (gestorve 1928)
• 1886 - Pieter Oud, Nederlandse politicus en gesjiedsjriever (gesjtórve 1968)
• 1890 - Fritz Lang, Oasterieks-Amerikaanse filmregisseur (gesjtórve 1976)
• 1901 - Walt Disney, Amerikaansen animator (gestorve 1966)
• 1901 - Werner Heisenberg, Duitse natuurkundege, Nobelpries in de Natuurkunde 1932 (gestorve 1976)
• 1902 - Strom Thurmond, Amerikaanse politicus (gestorve 2003)
• 1903 - Johannes Heesters, Nederlands-Duitse zenger (gestorve 2011)
• 1903 - C. F. Powell, Britse natuurkundege, Nobelpries in de Natuurkunde 1950 (gestorve 1969)
• 1916 - Hilary Koprowski, Pools-Amerikaanse viroloog, oontwikkeler vaan 't poliovaccin (gestorve 2013)
• 1925 - Anastasio Somoza Debayle, Nicaraguaanse politicus (gestorve 1980)
• 1927 - Bhumibol Adulyadej (Rama IX), keuning vaan Thailand (gestorve 2016)
• 1932 - Sheldon Lee Glashow, Amerikaanse natuurkundege, Nobelpries in de Natuurkunde 1979
• 1932 - Little Richard, Amerikaanse rock-'n-roll-arties
• 1938 - J.J. Cale, Amerikaanse bluesmuzikant (gestorve 2013)
• 1944 - Jeroen Krabbé, Nederlandsen acteur
• 1946 - José Carreras, Sjpaanse operazenger
• 1955 - Emile Hendrix, Nederlands-Limbörgse springruiter
• 1955 - Marianne Weber, Nederlandse zangeres
• 1960 - Fred Rutten, Nederlandse voetballer en trainer
• 1966 - Patricia Kaas, Franse zangeres
• 1967 - René Shuman, Nederlands-Limbörgse popmuzikant
• 1968 - Margaret Cho, Amerikaanse actries
• 1985 - Nico Verdonck, Belzjen otocoureur

Gesjtorve

• 63 v.Chr. - Publius Cornelius Lentulus Sura (ca. 51), Romeinse staotsmaan
• 334 - Li Ban, keizer vaan Cheng Han (ca. 46)
• 902 - Ealhswith, keuningin-gemaol vaan Alfred de Groete
• 1212 - Dirk vaan Are, bisjop vaan Utrech
• 1244 - Johanna vaan Constantinopel (ca. 44)
• 1355 - Jan III vaan Braobant (ca. 55)
• 1560 - Frans II vaan Fraankriek (16)
• 1758 - Johann Friedrich Fasch (70), Duitse componis en violis
• 1784 - Phillis Wheatley (31), Senegalees-Amerikaanse slavin en diechteres
• 1795 - Wolfgang Amadeus Mozart (35), Oesteriekse componis
• 1827 - Enrico Acerbi (42), Italiaansen dokter
• 1870 - Alexandre Dumas (68), Franse sjriever
• 1886 - Petrus Hofstede de Groot (84), Nederlandse theoloog
• 1891 - Peter II vaan Brazilië (66)
• 1925 - Wilhelmina Drucker (Dolle Mina) (78), Nederlandse feministe
• 1926 - Claude Monet (86), Franse sjèlder
• 1927 - Fjodor Sologoeb (64), Russische sjriever
• 1931 - Willem Tholen (71), Nederlandse kunssjilder
• 1936 - Frans Erens (78), Nederlands-Limbörgse sjriever
• 1951 - Abanindranath Tagore (80), Indiase beeldende kunsteneer
• 1963 - Karl Amadeus Hartmann (58), Duitse componis
• 1965 - Joseph Erlanger (91), Amerikaanse zenuwendokter, Nobelpries in de Geneeskunde 1944
• 2002 - New Win (91 of 92), Burmese militair en politicus
• 2006 - David Bronstein (82), Sovjet-Oekraïense sjaker
• 2007 - Karlheinz Stockhausen (79), Duitse componis
• 2012 - Dave Brubeck (91), Amerikaansen jazzpianis
• 2012 - Oscar Niemeyer (104), Braziliaansen arsjitek
• 2013 - Nelson Mandela (95), president van Zuud-Afrika
• 2014 - Fabiola vaan 't Belsj (86)
• 2017 - Michael van Hohenzollern-Sigmaringen (96), lèste keuning vaan Roemenië