Senegal

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Senegal
Basisgegaevens
Officieel taal	Frans
Huidsjtad	Dakar
Sjtaotsvörm	rippubliek
Sjtaotshoof	Bassirou Diomaye Faye
Premier	Ousmane Sonko
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	91% islam 5% christendóm
Opperflaakde – % water	196.722 km² 2,1%
Inwoeners – Deechde:	18.384.660 (2023) 93,3/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	CFA-frank (XOF)
Tiedzaone	UTC +0
Nationale fiesdaag	4 april
Vouksleed	Pincez tous vos koras
Web | Code | Tel.	.sn | SNG | +221

Senegal is e land in 't weste vaan Afrika. 't Grens aon Mauretanië, Mali, Guinee, Gambia en aon Guinee-Bissau. Hoofstad is Dakar.

Bestuurleke indeiling

Senegal is verdeild in 14 regio's, die zien verneump nao hun hoofplaots. Die regio's zien officieel wijer verdeild in 45 departeminte en 103 arrondisseminte, meh gein vaan die niveaus heet bestuurleke beteikenis. Op lokaol niveau is 't land georganiseerd in collectivités locales. De regio's zien de volgende:

Dakar Diourbel Fatick Kaffrine Kaoulac Kédougou Kolda

Louga Matam Saint-Louis Sédiou Tambacounda Thiès Ziguinchor

Fysische geografie

Senegal, e middelgroet land en 't westelekste land vaan d'n Awwe Wereld, vörmp fysisch gezeen 'nen euvergaank vaan werm weusteklimaot in 't noorde nao tropisch savanneklimaot in 't zuie. 't Groetste deil vaan 't land besteit oet steppe (BWh nao Köppen); 't land huurt in weze tot de Sahel. De noordgrens vaan 't land weurt gevörmp door de Senegal-revier; door 't zuie struime de Saloum en de Casamance. Ouch de Gambia-revier heet häöre boveluip in Senegal (ietot in häören oonderluip wijergeit in Gambia). Reviere wie dees zien veur 't druug land vaan levesbelaank. 't Land is gooddeils vlaak; allein in 't zuidooste kump 't niveau bove de 500 meter oet (oetluipers vaan de berg in Guinee).

Senegal kint e groet aontal tropische veugel en zoogdiere, die gemeinelek ouch wel in de naoberlen veurkoume. Diverse deile vaan 't land genete besjerming es rizzervaot of nationaol park.

Cultuur en demografie

De cultuur vaan Senegal is Wes-Afrikaons, in tegestèlling tot naoberland Mauritanië wat nog ech Noord-Afrikaons is.

Etnische groppe

Senegal is etnisch vrij divers, meh euverziechteleker es sommege aander len in de regio. Dominante bevolkingsgrop zien de Wolof, die zoe'n 43% vaan de Senegalese bevolking oetmake. Daonao volge de Fula mèt 24% en de Serer mèt 15%. Kleinder groppe - allemaol minder es 5% - zien de Jola, Mandinka, Soninke en de blaanke.

Taole

Frans is de officieel taol en belaankriek es bindmiddel, zeker umtot etnische sjeislijne wel tot probleme en zelfs börgeroorlog höbbe geleid. Inheimse taole weure evels wel erkind en ouch mèt regelmaot opgesjreve. De taole vaan de Wolof, Fula, Serer, Jola, Mandinka en Soninke zien allemaol erkind.

Religie

't Euvergroet mierendeil vaan de bevolking hingk d'n islam aon; 'n minderheid is christelek of animistisch. De groondwèt garandeert vrijheid vaan religie en bepaolt tot Senegal 'ne seculere staot is. Veural de Jola, in 't zuidweste vaan 't land, zien christelek of animistisch.

Historie

't Land Senegal is geneump nao de Senegal-revier. D'n oersprunk vaan dee naom ligk in d'n duuster. Vaanajds meint me tot Europese oontdèkkingsreizegers en inheimse ziech verkierd hadde verstoon, en tot de inheimse Wolof spraoke vaan sunu gaal, "euze kano". Woersjijneleker evels is tot de naom kump vaan de Zenega, e Berbervolk wat vaanajds aon de noordkant (de Mauritaanse kant) vaan de revier woent.

Senegal woort in de prehistorie door diverse volker bewoend. Vaanaof de negenden iew veel e deil oonder 't Takrurriek, wat in d'n èlfden iew oonder Arabischen en Berbersen invlood d'n islam euvernaom. Later kaom 't land in d'n invloodssfeer vaan achterein 't Ghanariek en 't Maliriek, meh vaan de veertienden tot de zèstienden iew kraog 't weste vaan 't land land mèt 't Jolofriek zelf 'n mechtege dynastie.

Roond dezen tied begóste Europese ziemachte, te beginne mèt Portugal, de Afrikaanse weskös te verkinne. Ouch Nederland en Ingeland hadde intrèsse, meh oetindelek pakde de Franse de control euver Senegal. Ze vestegde 'nen handelspos op Gorée (door de Hollenders geneump nao Goeree), 'n eilendsje bij Dakar, boe ze oonder mie slave kochte vaan de inlandse voorste. Pas midde negentienden iew begóste de Franse 't vasteland (laot stoon 't binneland) te kolonisere. Umtot ze heibij groondeger te wèrk gónge es de Britte (die hun han vol hadde aon aander stökker vaan Afrika), kaom Senegal roontelum Gambia te ligke.

Ind 1959 vereinegde Senegal ziech mèt de Franse Soedan (allewijl Mali) tot de Malifederatie, die op 20 juni 1960 oonaofhenkelek vaan Fraankriek woort. 't Marcheerde evels neet tösse de twie staote en al op 20 augustus gónge ze weer oeterein. President woort Léopold Sédar Senghor. Oonder zie bewind had 't land 'n beperkde democratie en bleef 't stabiel. Wie Senghor in 1980 aoftraoj, woort 't oonrösteger in 't land. Oonder 't bewind vaan zienen opvolger Abdel Diouf kaome de Casamance in opstand, wat tot 'ne börgeroorlog leide. Dit conflik kós pas in de lèste jaore weure opgelos. Ouch economisch góng 't 't land neet veur de wind. Wat de democratie betröf is 't land, wat sinds zien oonaofhenkelekheid noets 'ne staotsgreep heet gekind, 'ne witte raof in Afrika.