Pedro Sánchez

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Pedro Sánchez Pérez-Castejón (Madrid, 29 fibberwarie 1972) is 'ne Spaonse politicus en d'n allewijle premier vaan Spanje seer 2 juni 2018. Daonever is heer sinds 2014 de lijstrèkker vaan de Partido Socialista Obrero Español (PSOE, Socialistische Partij Spaonse Wèrkers).

Sánchez waor gebore in Madrid. Ziene pap is 'nen ikkenoom en zien mam is advocaat. Sánchez studeerde aof in de ikkenemie in 1995 in Madrid en later ouch vaan 'n vervolgopleiing Polletiek en Ikkenemie in 1998 te Breusel. Sánchez haolde ziene PhD (vreuger doktoraot geneump) in de ikkenemie in 2012.

Veurtot Sánchez de nationaal polletiek in góng, wèrkde heer es parlementair assistent in 't Europees Parlemint, es personeelleier vaan 'nen hoege VN-vertegeweurdege in Bosnië tijes de Kosovo Oorlog en es professor in de ikkenemie.

Oonder de Partido Socialista Obrero Español (PSOE) begos Sánchez in 2003 'n besjeie lokaole carrière in de Madriliaanse lokaole polletiek. Vaan 2004 bis 2009 waor heer eine vaan de stadsraodslede vaan Madrid. Ouch heelp heer zien partijgenote in Galicië, boe de PSOE bekind steit es PSdG, in de Galicische regionaal verkezinge vaan 2005. Dao won de partij ach zetels, boedoor de partij de regionale prizzedent moch oetkeze.

Vaan 2009 bis 2011 en vaan 2013 bis 2016 waor Sánchez e verkoze lid vaan Spanjes Congress vaan Vertegeweurdege (in Nederland vergeliekbaar mèt d'n Twiede Kamer, in Belsj mèt de Kamer vaan Vertegeweurdege, in Duitsland mèt de Bundestag).

Leier vaan de PSOE

Es partijleier vaan de Partido Socialista Obrero Español (PSOE) steit Sánchez bekind es 'ne groete veurstander veur 't Spaons fidderalisme. In tegendeil tot wat väöl lui dinke, is Spanje gein fidderatie mer heet 't 'n ingewikkeld systeem mèt versjèllende gecentraliseerde en gedecentraliseerde niveaus. Zoe heet 't Spaons Baskeland 'n autonomie die wijer geit es de autonomie vaan de fidderaole geweste vaan 't Bèlsj (Vlaondere, Wallonië en Breusel), wijl Catalonië 'n autonome regio is mèt vergeliekbare rechte wie de Belzje geweste. Väöl aander regio's, wie Castilië en León en Andalusië, valle direk oonder 't bestuur vaan Madrid (zoewie dat ouch 't geval is mèt de Limbörge te opziechte vaan de staote vaan Belsj en Nederland). 't Spaons fidderalisme wil die autonomies gladstrieke, zoetot edere regio eveväöl autonomie heet (dus minder mach es 't Baskeland, meh mie mach es Andalusië noe höbbe), vergeliekbaar mèt 't fidderaol model vaan Duitsland.

Poldermodel

Sánchez waor tege 't idee vaan groete coalities tösse linkse en rechse partije, zoewie partijgenoet en veurmaolege premier Felipe González dat wilde. Gonzáles had es visie 'n polletieke cultuur op te bouwe die vergeliekbaar is mèt die in Limbörgstaoleg Europa ('t zoegenaomp Rienland-model of Poldermodel).

Juncker

Sánchez waor eine vaan de partijleiers binne de groete Europese partijfemilie vaan sosjaoldemocrate, de S&D (boe ouch de SP.a, PS (Belsj), PvdA en SPD bijhure), dee ziech tege 't Europees presidentssjap vaan Jean-Claude Juncker (Europese Volkspartij) kierde. Dit faalde evels en de S&D stömde oetindelek veur kandidaot Juncker, dee daan ouch bis 2019 prizzedènt vaan de Europese Kemissie waor.

Socialistische tegestand en fidderaliseringsplanne

Sánchez' planne um de Spaonse constitutie te veraandere op zoen meneer tot Spanje 'n fidderasie zaw weure en ouch in zien groondwèt väöl expliciter seculier zaw weure, zörgde veur enorme spanninge binne zien partij. Oetindelek zörgde zien hawwing d'r veur (mèt naome 't fidderaol deil vaan zien planne) tot oongeveer 'n kwaart vaan de PSOE-veurstanders hun support verplaotste nao de nuie socialistische partij Podemos (op EU niveau same mèt de Nederlandse SP en de Duitse Die Linke). In de verkiezinge vaan 2015 kaom Sánchez' PSOE op de twiede plaots. De groete conservatieve concurrent Partido Popular (PP) waor de winnaar. Naotot coalitiegesprekke tösse de twie rivale mislukde, kaome d'r in 2016 veur de twiede kier verkezinge. Ouch hei kaom de PSOE op de twiede plaots, noe mèt minder zetels. De PP kraog 't dizze kier veur mekaar um 'n rechse coalitie te vörme. Sanchez woort de oppositieleier vaan 't Spaons parlemint.

Catalaonse crisis

In 2017 oontstoond d'r obbenuits 'n leiersjapscrisis roontelum Sánchez, naotot heer ziech prizzentierde es fel tegenstander vaan 't oonaofhaankelekheidsreferendum vaan Catalonië. Heimèt steunde Sánchez de premier en polletieke rivaol Mariano Rajoy vaan de conservatieve Partido Popular (PP) um tijdelek vaanoet Madrid de direkte mach te kriege in Catalonië.

Premiersjap

Affaire Gürtel

De zoegenaomde Affaire Gürtel in mei 2018 bestoond oet versjèllende groete corruptiesjandaole roontelum hoeggepositioneerde lede vaan de conservatieve regieringspartij Partido Popular (PP). De PSOE kraog 'n motie vaan wantrouwe contra de PP-premier Mariano Rajoy door 't parlemint. Per constutionele wèt meint dit tot de oppositieleier (de leiere vaan de groetste oppositiepartij) per direk premier vaan Spanje weurt. Dat waor Pedro Sánchez. Op 1 juni 2018 verkroog heer officieel 't premiersjap. Heer belaofde 'n nuie verkezinge (al zag heer neet wienie), mer tot heer in de tössentied versjèllende maotregele door 't parlemint heer wilde drökke die ziech riechde op de hoege wèrkeloesheid in Spanje (veural bij de jäög) en op gelieke salarisse veur manslui en vrowlui. Ouch moos heer belaove tot 't budget vaan Rajoys regiering neet zaw weure veraanderd. Dit waor 'n eis vaan de Baskische Nationalistische Partij wie zie mèt PSOE hawwe gestömp veur de motie vaan wantrouwe contra Rajoy.

Europese Unie

Sánchez is oetgesproke pro-EU. 't Ministerie vaan Boetelandse Affaires woort umgeduip tot Ministerie vaan Boetelandse Affaires, Europese Unie en Samewèrking en de herintroductie vaan 'n Staotssecretaris veur de Europese Unie. Ouch verkoos heer Josep Borrell, 'ne veurmaolege veurzitter vaan 't Europees Parlemint, tot Minister vaan Boetelandse Affaires en aajd-directrice veur 't EU budget, Nadia Calviño, tot Minister vaan Ikkenemie. Daoneve prizzentierde Sánchez ziech es 'nen actieve politicus op 't Europees toneel. Heer stèlde vaanaof 't begin vaan zien premiersjap tot "Spanje zien rol mot claime" en nömde ziechzelf 'ne "militante pro-Europeaan". Op 16 jannewarie 2019 sprook heer 't Europees Parlemint touw en stèlde heer tot de EU beter moos weure verdedeg, tot de Unie ziech mie moos opstèlle es globaole speuler en tot me 'n socialer Europa nudeg heet mèt 'n sterker monitair beleid. In miert 2019 stèlde heer in 'n touwspraok in Breusel tot de groetste vijande vaan Europa binne de Unie zien, boe-in heer ziech riechde tot rechse Eurosceptiste.

Immigratie

Sánchez prizzentierd ziech es pro-immigratie en veural pro-vluchteling in de Europese migrantecrisis. Dao-in stèlt heer ouch dèks tot de EU es gehiel 'n centraole rol mot speule in 't opbouwe vaan gemeinsjappelek Europees beleid bij de boetegrenze. Oonder de rechs-nationalistische en Eurosceptische Italiaanse regiering vaan Matteo Salvini, heet de regiering vaan Sánchez in eine kier 629 migrante opgevange die geweigerd woorte door Italië. Dit gebäörde daonao nog 's twie kier mèt 'n kleiner aontal migrante. De Spaonse regiering zörgde ouch veur betere aofspraoke mèt Duitsland en Griekeland roontelum 't verdeile vaan migrante en vluchtelinge.

Twiede premiersjap

Naotot de nuie budgetaofspraoke woorte tegegehawwe door 't Parlemint, koos Sánchez d'r veur nuie verkezinge op 28 april 2019 te organisere. In de verkezingsoetslage won Sánchez mèt zien PSOE 29% vaan de stömme, wat leide tot de allerierste coalitie in de historie vaan de Spaonse democratie - en dat wijl Sánchez ziech zjus ierder in zien carrière fel tege 't konsep vaan coalities kierde. De coalitie oontstoond mèt de socialistische Podemos, die ziech 'n paar jaor ieder oonder Sánchez' partijleiersjap hawwe gesjeie vaan de PSOE. De PSOE en Podemos raakde 't mèt mekaar ins tot versjillende belaangrieke ministerposte nao Podemos zawwe gaon, mer tot gein positie zaw weure aongbode aon de Podemos-partijleier Pablo Igelesias.

Coronaviruspandemie

Op 13 miert 2020 verklaorde de Spaonse staot oonder Sánchez tot Spanje veur op z'n mins de aonkommende 15 daog verkierde in 'n noodsituatie vaanwege de pandemie vaan 't Coronavirus (COVID-19) die noe ouch euver Spanje is gaon hierse. De Spaonse staot kraog de volmach euver al 't beleid wat te make heet mèt 't indamme vaan 't Coronavirus. Zoe lökde 't de Sánchez-regiering um d'n daag daonao 'n ganse lockdown op te stèlle: alle restaurante, kaffees en zake ginge touw, behaave de noedzakeleke supermerrete. Me maag allein de straot op veur noedzakeleke kemmissies te doen of um nao noedzakelek wèrk te gaon wat me neet thoes kin doen (dit gilt mèt naome veur lui in de gezoondheidszörg. De regeling in Spanje is daomèt vergeliekbaar mèt die vaan Belsj Limbörg en Luik (provincie) en strenger es in Nederlands Limbörg en Noordrien-Wesfale.

Op 25 miert 2020 haw Spanje mie Coronavirus-doeje es China. Allein Italië had op dat memint 'n hoeger doedesaontal. Madrid (regio) had de meiste doeje.

Spanje is op dit momint d'n EU-lidstaot mèt de groetste capaciteitsperbleme in de gezoondheidszörg in verband mèt 't Coronavirus. Ouch is de Sánchez-regiering op dit memint de innegste regiering in de EU die tijes de Corona-virus neet op mie populaire steun in de peilinge kin rekene, mer zjus op fors minder steun.