31 jannewarie

Gebäörtenisse

Gebore

Gesjtorve

31 jannewarie is d'n 31en daag vaan 't jaor.

314 - Sylvester volg Miltiades op es paus.
1504 - Bij 't verdraag vaan Lyon kump Napels aon Ferdinand II vaan Aragon.
1578 - De legers vaan d'n Opstand leie in de slaag bij Gembloux 'ne zwoere nederlaag tege de Spanjole.
1606 - Guy Fawkes weurt geëxecuteerd um hoegverraod (zgn. Böskroetverraod).
1608 - In Rotterdam kump de Sjpaanse aafgezant Markies Ambrosio Spinola op de Sjpaansekade aan wal. De óngerhanjelinge zouwe ein jaor later leije tot 't Twelfjaorig Besjtand.
1609 - Opriechting vaan de Amsterdamsche Wisselbank.
1641 - Ein Sjpaanse lis óm de sjtad Aardenburg in te numme mislök.
1854 - 't KNMI weurt opgeriech.
1862 - Alvan Graham Clark oontdèk tot Sirius 'ne satelliet heet, de witten dwerg Sirius B.
1862 - In Nederland weurt 't kabinèt-Thorbecke II beëideg.
1865 - 't Congres vaan de Vereinegde Staote nump 't Daartiende Amendemint aon, boe de slaovernij weurt aofgesjaf, en lègk 't aon de staote veur.
1891 - 'n Rippubliekeinse revolte brik oet in Porto.
1915 - In de slaag bij Bolimów (deil vaan d'n Ierste Wereldoorlog) gebruke de Pruse veur 't iers gifgaas.
1917 - Duitsland kundeg d'n Oonbeperkden Duukbootoorlog aof, 'n beslissing die later fataol zal blieke.
1929 - Leon Trotski weurt oet de Sovjet-Unie verbanne.
1943 - Veldmaarsjalk Friedrich Paulus gief ziech aon de Sovjettróppe euver bij Stalingrad.
1946 - Joegoslavië nump 'n nui Groondwèt aon, boe-in de zès deilrippublieke otonomie kriege.
1950 - Harry S. Truman kundeg planne aon veur de oontwikkeling vaan 'n waterstofbom.
1958 - Explorer 1, 't ierste succesvol Amerikaans ruimtetuig, oontdèk de Van Allenreem.
1961 - Mèt Ham de chimpansee lanceert Amerika veur 't iers e levend weze de ruimte in.
1966 - De Sovjet-Unie lanceert Loena 9, d'n ierste maonlander.
1968 - Nauru weurt oonaofhenkelek vaan Australië.
1971 - D'n Apollo 14, deil vaan 't Apolloprogram, weurt gelanceerd.
1977 - President Valéry Giscard d'Estaing deit 't Centre Pompidou in Paries ope.
1980 - Keuningin Juliana kónjig aan dat ze op 30 april van dit jaor aafsjtand zal doon van de troan, ten gunste van häör dochter Beatrix die deze daag häöre 42ste verjaordaag viert.
1987 - De Nederlandse film De Aanslag van Fons Rademakers wint 'ne Oscar. Dit is de eësjte Oscar dae oats door eine Nederlander wirt gewónne.
1994 - BMW kundeg de euvernaome vaan Rover aon.
2001 - 'ne Sjotsen tribbenaol in Nederland veroerdeilt de Libiër Abdelbaset al-Megrahi veur betrokkeheid bij d'n aonslaag op vlöch Pam Am 103 bove Lockerbie in 1988.
2005 - In Irak vinde de ierste parlemintsverkezinge sinds 't bewind vaan Saddam Hoessein plaots.

977 - Taejo vaan Goryeo, Koreaanse voors
1512 - Hendrik vaan Portugal
1624 - Arnold Geulincx, Zuid-Nederlandse filosoof en gelierde
1686 - Hans Egede, Deense geisteleke, 'apostel vaan de Greunlanders'
1759 - François Devienne, Franse componis, fluitis en fagottis
1797 - Franz Schubert, Oosteriekse componis
1799 - Rodolphe Töppfer, Zwitsersen oteur en karikaturis, de 'vaajer vaan 't stripverhaol'
1802 - Jan van Speijk, Nederlandse kanonneerboatcommandant
1813 - Samuel Sarphati, Nederlandsen dokter
1835 - Lunalilo, keuning vaan Hawaï
1835 - Gustave Rolin-Jaequemyns, juris, diplomaat, adviseur van Rama V van Siam, eine van gróndjlègkersj van 't modern internationaal rech
1865 - Henri Desgrange, Franse organisator van de Tour de France
1868 - Theodore William Richards, Amerikaanse sjemis (Nobelpries in de Sjemie 1914)
1869 - Henri Carton de Wiart, Belzje politicus
1881 - Irving Langmuir, Amerikaanse sjemis (Nobelpries in de Sjemie 1932)
1884 - Theodor Heuss, Duitse journalis en politicus, ierste president vaan de BRD
1884 - Gerrit van Poelje, Nederlandse ambtenaer en besjtuurskundige
1884 - Mammad Amin Rasulzade, Azerbeidzjaanse politicus
1902 - Alva Myrdal, Zweedse sociologe en politica (Nobelpries veur de Vrei 1982)
1921 - Carol Channing, Amerikaanse musicalactries (gestorve 2019)
1921 - Mario Lanza, Amerikaansen tenor
1922 - Alfred Kossmann, Nederlandse sjriever
1931 - Ernie Banks, Amerikaansen hoonkballer
1935 - Kenzaburō Ōe, Japansen oteur (Nobelpries in de Literatuur 1994)
1937 - Philip Glass, Amerikaanse componis
1938 - Beatrix, keuningin vaan Nederland
1939 - Huub Harings, Nederlands-Limbörgse fietserenner
1949 - Johan Derksen, Nederlandse voetballer en journalis
1951 - Phil Manzanera, Britse gitarist vaan Roxy Music
1954 - Ad Vandenberg, Nederlandse rockmuzikant
1957 - Shirley Babashoff, Amerikaanse zjwömster en Olympisch kampioene
1965 - René Trost, Nederlands-Limbörgse voetballer en voetbaltrainer
1966 - JJ Lehto, Finsen otocoureur
1970 - Margriet van der Linden, Nederlandse journaliste, presentatrice en feministe
1971 - Sylvana Simons, Nederlandse televisiepresentatrice en activiste
1981 - Justin Timberlake, Amerikaanse popmuzikant
1987 - Marcus Mumford, Britse popmuzikant (Mumford & Sons)

dec - jannewarie - feb

632 - Máedóc vaan Ferns, Iersen heilege (ca. 64)
786 - Hemma vaan Altdorf, Frankische keuningin
985 - Ryōgen, Japanse geisteleke (ca. 73)
1030 - Wöllem V vaan Aquitanië (ca. 61)
1216 - Theodorus II, patriarch vaan Constantinopel
1398 - Sukō, keizer vaan Japan (63)
1418 - Mircea I, voors vaan Walachije (ca. 63)
1435 - Xuande, keizer vaan China (35)
1561 - Menno Simons, Nederlandse geisteleke (ca. 65)
1580 - Hendrik vaan Portugal (68)
1606 - Guy Fawkes, Ingelsen terroris (35)
1615 - Claudio Acquaviva, Italiaanse geisteleke, hoof vaan de Jezuïete (71)
1632 - Jost Bürgi, Zwitserse] klokkemeker en wiskundege (79)
1729 - Jacob Roggeveen, Nederlandsen oontdèkkingsreizeger (69)
1788 - Charles Edward Stuart, Britse troanpretendent (67)
1815 - Franciscus Xaverius Bianchi, Italiaanse geisteleke (ca. 71)
1836 - Maria Christina vaan Savoye, Italiaanse edelvrouw en keuningin vaan de Bei Siciliës (23)
1856 - Khedrup Gyatso, èlfden Dalai Lama vaan Tibet (17)
1861 - Franciscus Josefus van Vree, bisjop van Haarlem
1888 - H. Don Bosco, Italiaanse geisteleke, stiechter vaan de Salesiaone (72)
1933 - John Galsworthy, Britse sjriever (Nobelpries in de Literatuur 1932) (65)
1954 - Edwin Howard Armstrong, Amerikaansen ingenieur, oetvinder vaan de frequentiemodulatie (FM) (63)
1955 - John Mott, Amerikaansen activis, stiechter vaan de YMCA (Nobelpries veur de Vrei 1946) (89)
1956 - A.A. Milne, Britse oteur, bekind vaan Winnie the Pooh (74)
1969 - Meher Baba, Indiase goeroe van Iraanse aafkóms (74)
1972 - Mahendra, keuning vaan Nepal (51)
2015 - Richard von Weizsacker, Duutsje politicus, gewaeze presidentj (94)
2018 - Rita Deneve, Belzje zengeres (74)
2019 - Johnny Lion, Nederlandse popzenger (77, longkaanker en krenkde vaan Alzheimer)