Turkije

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Törkieë
Basisgegaevens
Officieel taal	Törks
Huidsjtad	Ankara
Sjtaotsvörm	Rippebliek
Sjtaotshoof (lies)	Recep Tayyip Erdoğan (sinds 2014)
Vicepresident	Fuat Oktay
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	783.562 km² 1,3%
Inwoeners – Deechde:	79.814.871 (2017) 100/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Lira (TRY)
Tiedzaone	UTC +2
Nationale fiesdaag	29 oktober
Vouksleed	İstiklâl Marşı
Web | Code | Tel.	.tr | TUR | +90

Turkije (Turks: Türkiye; meiste Limburgse dialekte: Törkieë of Törkieje (mèt ie-klaank)) is 'n rippubliek op de grens vaan Europa en Azië, in geografisch opziech. In cultureel opziech vilt hei nog ummertouw euver de discussiere. Op polletiek gebeed weurt 't evels ummertouw mie gaans tot Europa gerekend. Volgens de dèks getrokke grenze tösse die twie continente vörmp de Bosporus de sjeislien en ligk 't groetste deil vaan Törkije in Azië. 't Europees deil hèt Thracië, 't Aziatisch Anatolië. De hoofstad is Ankara, allewel tot Istanbul väöl groeter is. 't Land grens aon Griekeland, Bulgarije, Georgië, Armenië, Azerbaidzjan, Iraan, Irak en Syrië. Törkije waor 't ierste islamitisch land boe de sjeiing tösse religie en staot gerealiseerd woort en is 't land boe dees sjeiing de facto 't bèste gelök is vaan alle Islamlen. Daoneve is 't ouch ein vaan de wienege len mèt 'n Islamitische cultuur, wat zien nationaol taol neet in Arabisch sjrif sjrijf.

Bestuurleke indeiling

Turkije is verdeild in 81 provincies, die iller (inkelvoud il) geneump weure. Ze zien ummer nao hun hoofstad verneump.

Demografie

Turkije heet 'n rilletief jong bevolking en gelt same mèt Ierland, Iesland, Cyprus, Kosovo en Luxemburg es ein vaan de wienege (gedeiltelek) Europese len mèt 'nen hoege bevolkingsgreuj. Zoen 80% vaan de bevolking is etnisch Törks, dewijl de twiede groetste etnische gróp besteit oet Koerde. De Koerde leve veural in 't zuidooste vaan 't land. Vaan oersprunk waor 't Anatolisch Sjiereiland ouch bewoend door Grieke, Armene en Assyriërs, meh nao de genocides op dees christeleke volkere vaanaof 't ind vaan de negetiende iew sloonk hun aontal hendeg. Ouch cultureel assimilatie en de bevolkingsoetwisseling tösse Griekeland en Turkije nao d'n Ierste Wereldoorlog heet heibij 'ne rol gespäöld. 't Verdraag vaan Lausanne in 1923 beteikende 't begin vaan 't modern Turkije. Heibij woorte de Grieke, Armene en Assyriërs officieel es bevolkingsgróp in 't nui Turkije erkind. Daodoor genete dees allewijl marginaal minderhede officieel speciaol minderheidsrechte.

Door d'n oorlog in Irak en Syrië gief 't groete aontalle vlöchtelinge in Turkije.

Relizjie

Volges de lèste sjattinge is 95,6% vaan de bevolking moslim, allewel de Törkse regering beweert dat mie es 99% vaan de bevolking d'n islam aonhingk. Zoen 70% vaan de moslims hingk 't soennisme aon, meh 'n rilletief groete minderheid vaan 25% hingk 't alevisme aon, 'n spiritische strouming binne 't sjiisme. 't Gief wijer väöl klein christeleke gemeinsjappe, good veur zoeget 160.000 luuj. Vaan aajdsheer zien de Armeens-Apostolische Kèrk, de Grieks-Orthodoxe Kèrk, de Roems-Kathelieke Kèrk en versjeie oosters-kathelieke en -orthodoxe kèrke vaan de Assyrische etnische gemeinsjap vertegewoordeg. Ouch gief 't 'n protestantse gemeinsjap vaan viefdoezend lui, boe-in veural etnisch Törkse bekierlinge de mierderheid vörme. In sommege Grieks-orthodoxe kèrke gief 't ouch etnische Törke. Istanbul weurt allewijl gezeen es 't Törkse centrum vaan 't christedom.

Laank veurde 't Osmaans Riek e tolarant relizjieus beleid. In de vieftiende en de zestiende iew leide dat tot de vestiging van Sefardische joede oet Spanje, boe zie vervolg woorte door de inquisitie. Allewiel gief 't nog ummer 'n joedse gemeinsjap vaan 20.000 lui, meh hun aontal geit hel achteroet, wat te verdutse is door de opriechting vaan de staot Israel en touwnummend antisemitisme in 't modern Turkije.

Wijer weurt gesjat tot 1 tot 10% vaan de bevolking atheïstisch of agnostisch is. Daovaan zouw 85% jonger es 35 jaore zien.

Taole

Percentage vaan de bevolking tot Törks es mojertaol sprook in 1965

't Törks weurt 't door 85% vaan de bevolking gemojld en is ouch de einegste officieel taol vaan 't land. 't Koerdisch is de twiede taol, en weurt veural in 't zuidooste gesproke, meh ouch in groete stei wie Ankara en Istanbul. De meiste Koerde kalle 't Kurmanci-dialek: 't dialek van Noord-Koerdistan. 'n Aander belaankriek dialek vaan 't Koerdisch is 't Zazaki. Aander taole zien 't Grieks (en 't Pontisch Grieks), 't Armeens, 't Arabisch, 't Azerbeidzjaans, 't Abchazisch, 't Assyrisch, 't Lazisch (verwant aon 't Georgisch), 't Tsjerkessisch en 't Ladino, 'n aon 't Spaons verwante Roemaanse taol die gesproke weurt door sefardische joede.

Allewel Törks dus de einegste officieel taol is, weurt in 't basisoonderwies ouch lèsgegeve in immigrantetaole, zoewie 't Arabisch, 't Georgisch, 't Bosnisch en 't Albanees.

Brónne

Deile vaan dit artikel zien 'n samevatting vaan deile vaan 't corresponderend artikel op de Ingelse Wikipedia, oonder 't köpke "Demographics".