Heilige
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
In 't christendom ies heilige de benaming veur ‘ne geluivige dae in zien leve zoa veurbeeldig en vroom haet gelaef, dat hae nao zienen doad door de katholieke kèrk heilig weurt verklaord. Daonao haet 'r rech op openbaar verièring. In 't Nuuj Testament beteikende heilige ’t zelfde es geluivige. De verièring van heilige kump vanoet de bewóndering veur zien meneer van leve. Sóms waoren ’t martelaere. De sjterfdaag, es sjtartpunt van ’n ander hoager leve, weurt meistal gevierd. Oetzónderinge zint Sint Jan de Duiper en Maria, woavan de geboortedaag weure gevierd.
Door de katholieke kerk ies ‘ne heiligekalender samegesjtèld woa-op alle fièsdaag van heilige sjtoon genoteerd. Op 1 november weur ’t fiès van Allerheilige gevierd. 't Fiès van de Heilige familie woort op 't ing van de 19e ièw ingeveurd ter bevordering van 'n christelik gezinsleve.
Legende
[bewirk | brón bewèrke]Rónd ‘ne heilige weurt dèks ’n legende vertèld. Zoa zou hae wóndere verriech höbbe of nog doon. Bie ’t graaf van zoa emes óntsjteit dan dèks ’n speciaal devotiecultus. Sóms weurt de plek ’n baevaartsoord.
Vanaaf de 4e ièw weurt ’t gebeinte van ‘ne heilige ónder ‘t altaor biegezat en vanaaf de 11e ièw weurt in eder altaorblaad ’n klein eupening , ’t graaf geneump, mèt ’n relikwie gevöld. ’n Relikwie ies ’t lichaam, of ’n gedeilte daovan, van ‘ne heilige. Op väöl plaatse maak me es plaatsvervanging van de echte heilige gebruuk van representatieve relieke. Dat zint veurwerpe, die in verband sjtoon mèt de heilige. In de Mieddelièwe greujde de heiligeverièring oet zien proporties. Nao de 14e ièw dreig ‘t ‘t gelouf in Christus’ verlossing te vervage. Um die rae haet o.a. 't calvinisme de heiligeverièring aafgeweze.
Bekènde heilige
[bewirk | brón bewèrke]- Andreas, 30 november.
- Anna, 26 juli
- Antonius van Padua, 13 juni
- Sinte Berb, Barbara, 4 december
- Benedictus van Nurcia, 11 juli
- Bernardus van Clairvaux, 20 augustus
- Blasius, 3 februari
- Bonifatius, 5 juni
- Briej, Brigida, 1 februari
- Caecilia, 22 november
- Ketrien, Catharina van Siena, 29 april
- Clara van Assisi, 11 augustus
- Cornelius, 16 september
- Pater Damiaan, 15 april
- Driekeuninge, 6 januari
- Elisabeth van Portugal, 4 juli
- Elisabeth van Thüringen, 19 november
- Franciscus van Assisi, 4 oktober
- Franciscus van Paola, 2 april
- Gabriël, 29 september
- Gerardus, 24 september
- Sint Gièrling, Gerlachus van Houtem, 8 januari
- Gregorius de Groate, 3 september
- Hildegard von Bingen, 17 september
- Hubertus van Luuk, 3 november
- Ignatius, 17 oktober
- Isidorus van Sevilla, 4 april
- Isidorus van Madrid, 15 mei
- Jacobus de Meerdere, 25 juli
- Jacobus de Mindere, 11 mei
- Jeanne d'Arc van Orléans, 30 mei
- Joachim, 16 augustus
- Jan, Johannes de Duiper, 24 juni
- Jan, Johannes de evangelis 27 december
- Joep, Jozef van Nazaret, 19 mièrt
- Karel de Groate, 27 juli
- Lambertus van Mestreech, 17 september
- Leo de Groate, 10 november
- Lodewiek de Heilige, 25 augustus
- Lucas de evangelis, 18 oktober
- Marcus de evangelis, 25 april
- Margaretha, 20 juli
- Maria, 8 december
- Maria Magdalena, 22 juli
- Sintermeerten, Maarten, Martinus 11 november
- Mattheus evangelis, 21 september
- Mathias, 14 mei
- Michael, 29 november
- Sinterklaos, Nicolaas van Myra, 6 december
- Paulus, 29 juni
- Sint Pièter, Petrus, 29 juni
- Pater Pio, 23 september
- Rafaël, 29 september
- Sintermies, Remigius van Reims, 13 januari
- Rita van Cascia, 22 mei
- Sebastiaan, 20 januari
- Sint Servaos, Sintervaos, Servaas van Tóngere, 13 mei
- Silvester, 31 december
- Simon, 28 oktober
- Sjteven, Stephanus, 26 december
- Theresia van Lisieux, 1 oktober
- Thomas, 3 juli
- Valentien, 14 februari
- Veronica, 27 februari
- Willibrord, 7 november