20 fibberwarie

20 jannewarie is 'nen daag op de Gregoriaanse en Juliaanse kalender. 't Is d'n 51en daag vaan 't jaor; in e gewoen jaor koume daan nog 314 dao, in e sjrikkeljaor nog 315.

Gebäörtenisse

• 1472 - De Orkney- en Shetlandeilen weure door Noorwege aon Sjotland verpach.
• 1618 - Maurits van Nassau erf biej 't euverlieje van ziene awwere haufbroor Philips Willem de titel Prins van Oranje. Dit kump häöm good van pas in ziene machssjtried mèt Johan van Oldenbarnevelt.
• 1792 - 't Arnhems geleërd genaotsjap Prodesse Conamur wirt opgerich.
• 1798 - De Franse generaol Louis-Alexandre Berthier beïndeg de Pauseleke Staot mèt 't gevaange numme vaan paus Pius VI.
• 1810 - De Tiroolse opsjtandelingeleijer Andreas Hofer wirt door eine Franse kriegsraod ter doad veraordeild en terechgesjtèld.
• 1816 - D'n opera Il barbiere di Seviglia vaan Gioacchino Rossini geit in premièr.
• 1835 - 'ne Zwoeren erdsjók lègk de stad Conceción (Chili) in pojn.
• 1846 - D'n Opstand vaan Krakau brik oet. Doel is 't heropriechte vaan 'nen oonaofhenkeleke Poolse staot.
• 1864 - Amerikaanse Börgeroorlog: de slaag bij Olustee, de groetste veldslaag vaan d'n oorlog in Florida, weurt gewonne door de Geconfiddereerde.
• 1877 - 't Ballèt Lebedinoje ozero ('t Zwaonemeer) vaan Pjotr Iljitsj Tasjaikovski geit in premièr.
• 1878 - Leo XIII volg Pius IX op es de 256ste paus.
• 1909 - 't Futuristisch Manifes versjijnt in de Franse gezèt Le Figaro.
• 1913 - D'n Australische politicus King O'Malley sleit de symbolische ierste pin um de werke aon de nui hoofstad Canberra te doen beginne.
• 1943 - De Mexicaanse vulkaan Paricutín óntsjteit.
• 1944 - Twiede Wereldoorlog: Begin vaan de Big Week, e groet aontal Amerikaanse lochaonvalle op Duitse doele.
• 1962 - De Mercury MA-6 weurt gelanceerd mèt aon boord John Glenn. Heer waor daomèt d'n daarde Amerikaan in de ruimte, maar wel d'n ierste Amerikaan in 'n baon um de Eerde.
• 1971 - De Amerikaanse sjtaot Mississippi wirt getróffe door 50 tornado's, wobiej 74 luuj óm ’t laeve kómme.
• 1986 - De Sovjet-Unie lanceert de ruimtestatie Mir.
• 1988 - 't Otonoom oblas Hoeg-Karabach stump veur aofsjeiing vaan Azerbeidzjan en aonsleting bij Armenië. Dit zal oetloupe op de Karabachoorlog.
• 1991 - In Albanië breke relle oet tege 't stalinistisch rezjiem.
• 2001 - In 't Vereineg Keuninkriek weurt e geval vaan moond- en klawpien oontdèk. Dit is 't begin vaan 'n epidemie die nog 't gans jaor zal dore.
• 2010 - 't Kabinèt-Balkenende IV vilt euver de kwestie van waal of neet verlenge van de Nederlandse missie in Afghanistan. De PvdA-ministers numme hun óntsjlaag. 't Kabinèt wirt demissionair en zal nuuj verkezinge gaon veurbereie.
• 2011 - In naovolging vaan aander Arabische len beginne noe ouch in Marokko proteste. Inzat is dao, neve mie democratie, veural ouch mie rechte veur de Berbers en hun taol.
• 2012 - Job Cohen treujt trök as fractieveurzitter van de PvdA nao taegevallende opiniepeilinge en kritiek oet de partiej.

Gebore

• 1633 - Jan de Baen, Nederlandse sjèlder (gestorve 1702)
• 1745 - Henry James Pye, Britse dichter (gestorve 1813)
• 1751 - Johann Heinrich Voß, Duitsen diechter en classicus (gestorve 1826)
• 1759 - Johann Christian Reil, Duitsen dokter en psychiater (gestorve 1813)
• 1802 - Charles Auguste de Bériot, Zuid-Nederlandse daan wel Belzje componis (gestorve 1870)
• 1844 - Ludwig Boltzmann, Oasteriekse natuur- en wiskundige (gestorve 1906)
• 1870 - P.C. Boutens, Nederlandsen diechter en classicus (gestorve 1943)
• 1886 - Béla Kun, Hongaarse politicus (gesjtórve 1938)
• 1890 - Alma Richards, Amerikaanse atleet (gesjtórve 1963)
• 1901 - Mohamed Naguib, Egyptische politicus (gestorve 1981)
• 1920 - Karl Albrecht, Duitse zakemaan (gestorve 2014)
• 1923 - Forbes Burnham, Guyanese politicus (gestorve 1985)
• 1924 - Gloria Vanderbilt, Amerikaanse kleijingóntwerpster
• 1927 - Ibrahim Ferrer, Cubaanse muzikant (gestorve 2005)
• 1927 - Sidney Poitier, Amerikaanse acteur
• 1937 - Robert Huber, Duitse biosjemicus, Nobelpries in de Sjemie 1988
• 1943 - Carlos, Franse zenger
• 1944 - Willem van Hanegem, Nederlandse voetballer en trainer
• 1947 - André van Duin, Nederlandse kemiek, zenger en acteur
• 1947 - Peter Strauss, Amerikaanse acteur
• 1948 - Mathieu Pustjens, Nederlands-Limbörgse fietsrenner
• 1950 - Walter Becker, Amerikaanse zenger-sjriever (gestorve 2017)
• 1951 - Gordon Brown, Britse politicus
• 1954 - Oscar Hammerstein, Nederlandse advocaat
• 1958 - Mark Mazower, Britsen historicus
• 1966 - Cindy Crawford, Amerikaans model en actrice
• 1967 - Kurt Cobain, Amerikaanse rockmuzikant (gestorve 1994)
• 1967 - Agnes Kant, Nederlandse politica
• 1968 - Ted Hankey, Britse darter
• 1971 - Jari Litmanen, Finse voetballer
• 1988 - Rihanna, Barbadiaanse zengeres

Gestorve

• 1054 - Jaroslav de Wieze, groetvoors vaan Kiev (ca. 34)
• 1171 - Conan IV vaan Bretagne (ca. 32)
• 1194 - Tancred vaan Sicilië (56)
• 1258 - al-Moesta'sim, lèste kalief vaan de Abbasiededynastie (45)
• 1429 - Giovanni di Bicci de' Medici, Italiaanse bankeer (69)
• 1431 - Paus Martinus V (63)
• 1458 - Lazar Branković, despoot vaan Servië
• 1513 - Jan vaan Denemarke (58)
• 1524 - Tecun Uman, Mayaleier (23)
• 1618 - Philips Willem van Oranje (63)
• 1626 - John Dowland, Èngelsje zenger, lutis en componis (63?)
• 1762 - Tobias Mayer, Duitsen astronoom (49)
• 1773 - Karel Emanuel III van Sardinië (71)
• 1778 - Laura Bassi, Italiaanse natuurkundege (66)
• 1790 - Jozef II vaan 't Heileg Roems Riek (48)
• 1810 - Andreas Hofer, Oosteriekse verzatsmaan (32)
• 1861 - Eugène Scribe, Franse toneëlsjriever en librettis (69)
• 1900 - Washakie, Amerikaans stamhoof (101?)
• 1907 - Henri Moissan, Franse sjemis, Nobelpries in de Sjemie 1906 (54)
• 1910 - Boutros Ghali sr., Egyptische politicus (ca. 63)
• 1920 - Jacinta Marto, Portugese zieneres in Fátima (9)
• 1961 - Percy Grainger, Australisch-Britse componis en pianis (78)
• 1965 - Huub Sijen, Nederlands-Limbörgse fietsrenner (46)
• 1972 - Maria Goeppert Mayer, Duitse natuurkundege, Nobelpries in de Natuurkunde 1963 (65)
• 1976 - René Cassin, Franse zjuris, Nobelpries veur de Vrei 1968 (88)
• 1993 - Ferruccio Lamborghini, Italiaanse zakemaan (76)
• 1996 - Toru Takemitsu, Japanse componis (65)
• 2007 - Carl-Henning Pedersen, Daense kónstenaer (93)
• 2010 - Alexander Haig, Amerikaanse militair en politicus (85)
• 2014 - Rafael Addiego Bruno, Uruguayaanse politicus (90)
• 2014 - Norbert Breuls, Belzje voetballer (57)