1924
1924 (MCMXXIV) waor e sjrikkeljaor wat begós op 'nen dinsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse[bewirk | brón bewèrke]
- 7 jannewarie - Oprichting van de Féderation Internationale de Hockey (FIH), oftewaal de euverkoepelende waereldhockeybóndj, op initiatief van de Fransman Paul Léautey.
- 21 jannewarie - De Russische Sovjet-leijer Vladimir Iljitsj Oeljanov alias Lenin euverliejt op 53-jaorige laeftied.
- 22 jannewarie - Eësjte Labour-regering in 't Verenigd Keuninkriek kump aan de mach. Eësjte minister wirt Ramsay MacDonald.
- 25 jannewarie - De eësjte Olympische Wèntjersjpele gaon van sjtart in Chamonix (Franse Alpe). Driehónderd atlete, ónger wae dertieën vrouwluuj, sjtrieje in zös sjporte, wo-ónger sjanssjprènge en bobsjleje)
- De Èngelsje dichter Lord Byron zèt voot aan wal in de belaegerde havesjtad Mesolongi óm deil te numme aan de Griekse Ónaafhankelikheidsaorlog.
- 3 fibberwarie - Canada versjleit de Verenigde Sjtate mèt 6-1 in de finale van ’t Olympisch ieshockeytoernooj in Chamonix, en prolongeert daomit teves de waereldtitel.
- 17 fibberwarie - Johnny Weissmuller verbaetert in Miami zien eige waereldrecord op de 100 maeter vrieje sjlaag tot 57,4.
- 12 fibberwarie - De Amerikaanse pianis George Gershwin brink veur 't eësj zien Rapsody in Blue ten geheuëre.
- 3 miert - In 't revolutionaire Turkije wirt 't kalifaat aafgesjaf. De lètste kalief en alle leje van 't Osmaanse Hoes mót 't landj verlaote.
- 4 miert - Experimentele radio-oetzending door Johannes de Heer en de Nederlandsche Seintoesjtèlle Febriek. Diakonesse oet Hilversum zènge geistelike liedere.
- 17 april - De Volkebóndj sjteit Pole toe ein militair depot in te richte op de Westerplatte biej Danzig. In 1939 zal nazi-Duutsjlandj ziene aanval op Pole beginne mèt besjeting van dit depot door 't sjlaagsjeep Schlewig-Holstein.
- 19 april - Lord Byron sjturf in Mesolongi aan moeraskoortse.
- De Osmaanse generaal Ibrahim Pasha trek Griekelandj bènne mèt ein Egyptisch leger.
- 31 juli - De Amsteldeepdiek kump gereid, wodoor Wieringe neet langer ein eilandj is.
- 1 oktober - De H-NACC, eine Fokker F.VII, vertrèk van Sjiphol veur de eësjte vluch nao Nederlands-Indië.
- 4 november - Calvin Coolidge wirt gekaoze es president van de Verenigde Sjtate, naodat hae ein jaor eërder, in 1923, president waas gewore. Dat kump door 't euverlieje van de toenmalige president Warren G. Harding.
- 24 november - De H-NACC arriveert in Batavia; de eësjte Nederlandse intercontinentale vluch is ein feit.
- 28 december - TIGR, de eësjte illegaal gewaopende verzètsorganisatie taenge 't fascisme in Europa wirt opgerich in de havesjtad Triëst.
Nobelprieze[bewirk | brón bewèrke]
- Natuurkunde: Manne Siegbahn "um zien oontdèkkinge en oonderzeuk op 't gebeed vaan röntgenspectroscopie."
- Sjemie: neet touwgekind
- Geneeskunde: Willem Einthoven "veur de oontdèkking vaan 't mechanisme vaan 't elektrocardiogram."
- Literatuur: Władisław Reymond "veur zie groet nationaol epos Chłopi".
- Vrei: neet touwgekind
Gebore[bewirk | brón bewèrke]
- 3 jannewarie - André Franquin, Belzje sjtripteikenaer (Robbedoes, Guust Flater) (gesjtorve 1997)
- 6 jannewarie - Earl Scruggs, Amerikaanse musicus (gestorve 2012)
- 10 jannewarie - Max Roach, Amerikaanse jazzdrummer (gesjtorve 2007)
- 15 jannewarie - Georg Ratzinger, Duutsje preester en dirigent, broor van paus Benedictus XVI
- 17 jannewarie - Rik De Saedeleer, Belzje voetballer en sjportversjlaaggaever (gesjtorve 2013)
- 19 jannewarie - Jean-François Revel, Frans filosoof, journalist en dichter (gesjtorve 2006)
- 24 jannewarie - Dick de Zeeuw, Nederlandse landjboewkundige en politicus (gesjtorve 2009)
- 6 fibberwarie - Jin Yong, Chinese sjriever (gestorve 2018)
- 6 fibberwarie - Billy Wright, Èngelsje voetballer (gesjtorve 1997)
- 7 fibberwarie - Johnny Jordaan, Amsterdamse zenger (gesjtorve 1989)
- 9 fibberwarie - Anton Heyboer, Nederlandse sjilder (gesjtorve 2005)
- 19 fibberwarie - Lee Marvin, Amerikaanse acteur (gesjtorve 1987)
- 19 fibberwarie - Karel Prior, Nederlandse presentator (gesjtorve 1997)
- 20 fibberwarie - Gloria Vanderbilt, Amerikaanse kleijingóntwerpster
- 21 fibberwarie - Robert Mugabe, president van Zimbabwe
- 29 fibberwarie - Vladimir Krjoetsjkov, Sovjet-Russisch politicus (gesjtorve 2007)
- 2 miert - Co Westerik, Nederlandse sjilder (gestorve 2018)
- 11 miert - Jaap Maarleveld, Nederlandse acteur
- 14 miert - Paul Huf, Nederlandse fotograaf (gesjtorve 2002)
- 19 miert - Leen Valkenier, Nederlandse sjriever, geestelijk vader van De Fabeltjeskrant (gesjtorve 1996)
- 29 miert - Jules de Corte, Nederlandse leedjessjriever, componist, pianist en zenger (gesjtorve 1996)
- 3 april - Marlon Brando, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2004)
- 4 april - Alphons Castermans, Nederlandse hulpbisjhop (gesjtorve 2008)
- 21 mei - Marie-Adélaïde de Luxembourg, prinses van Luxemburg en gravin van Donnersmarck (gesjtorve 2008)
- 22 mei - Charles Aznavour, Franse zenger (gestorve 2018)
- 4 juni - Dennis Weaver, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2006)
- 12 juni - George H.W. Bush, 41e president vaan de Vereinegde Staote (gestorve 2018)
- 28 juni - Henk van Stipriaan, Nederlandse journalist en presentator (gesjtorve 1989)
- 2 augustus - Carroll O'Connor, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2001)
- 3 augustus - Max van der Stoel, Nederlandse politicus (PvdA) en minister (gestorve 2011)
- 13 augustus - Chris van der Klaauw, Nederlandse minister en diplomaat (gesjtorve 2005)
- 29 augustus - Dinah Washington, Amerikaanse zangeres (gesjtorve 1963)
- 2 september - Daniel arap Moi, Keniaanse politicus (gestorve 2020)
- 9 september - Rik Van Steenbergen, Belzje wielrenner (gesjtorve 2003)
- 14 september - Jaap van de Merwe, Nederlandse cabaretier en journalist (gesjtorve 1989)
- 14 september - Wim Polak, Nederlandse PvdA-politicus (gesjtorve 1999)
- 15 september - Lubertus Jacobus Swaanswijk alias Lucebert, Nederlandse sjilder, dichter, tekenaar en lithograaf (gesjtorve 1994)
- 1 oktober - Jimmy Carter, 39ste president van de Vereinigde Sjtaote
- 8 oktober - Zwarte Riek (Rika Jansen), Nederlandse zangeres (gestorve 2016)
- 23 oktober - Théo Mathy, Waalse sjportjournalist en tv-presentator (gesjtorve 2007)
- 24 oktober - Piet Roozenburg, Nederlandse dammer (gesjtorve 2003)
- 17 november - Luc Lutz, Nederlandse acteur (gesjtorve 2001)
- 20 november - Henk Vredeling, Nederlandse verzètssjtriejer, landjboewkundige en politicus (gesjtorve 2007)
- 3 december - Wiel Coerver, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer (gestorve 2011_
- 21 december - Rita Reys, Nederlandse jazz-zangeres (gestorve 2013)
- 23 december - Jacques Hogewoning, Nederlandse jurist en sportbestuurder (gesjtorve 2005)
Gesjtorve[bewirk | brón bewèrke]
- 21 jannewarie - Vladimir Iljitsj Oeljanov alias Lenin (53), Russische revolutionair, eësjte leijer van de Sovjet-Unie
- 3 fibberwarie - Woodrow Wilson (67), 28ste president van de Verenigde Sjtate
- 29 fibberwarie - Willem Levinus Penning (83), Nederlandse dichter
- 29 miert - Charles Villiers Stanford (71), Èngelsje componist
- 4 april Arnold Pick (72), Duutsje neuroloog en psychiater
- 6 mei - Carel Steven Adama van Scheltema (47), Nederlandse socialistisch dichter
- 3 juni - Franz Kafka (40), Duutsjtalige joadse sjriever
- 10 juni - Edward Poppe (33), Vlaamse preester en zaolige
- 11 juni - Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman (87), Nederlandse sjtaatsman
- 8 juli - Benjamin Lamme (60), Amerikaanse elektrotechnicus
- 11 juli - Joannes Benedictus van Heutsz (73), Nederlandse generaal en Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië
- 18 september - Lambertus Johannes Rietberg (54), Nederlandse jurist
- 21 november - Florence Harding (64), First Lady (vrouw van Amerikaanse president Warren G. Harding)
- 22 november - Herman Heijermans (59), Nederlandse sjriever
- 29 november - Giacomo Puccini (65), Italiaans componist
