Kongo-Kinshasa
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
République Démocratique du Congo | |||
| |||
Basisgegaevens | |||
Officieel taal | Frans | ||
Huidsjtad | Kinshasa | ||
Sjtaotsvörm | Rippubliek | ||
Sjtaotshoof ([[{{{lies}}}|lies]]) | Joseph Kabila (sins 2001) | ||
premier | Adolphe Muzito | ||
[[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
[[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
[[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
Religie | {{{religie}}} | ||
Opperflaakde – % water |
2.344.858 km² 3,3% | ||
Inwoeners – Deechde: |
68.692.542 (2009) 29,3/km² | ||
Biekómmende gegaeves | |||
Munteinheid | Kongolese frank (CDF )
| ||
Tiedzaone | UTC +1 tot +2 | ||
Nationale fiesdaag | 30 juni | ||
Vouksleed | Debout Congolais | ||
Web | Code | Tel. | .cd | COD | +243 |
Kongo-Kinshasa (officieel Frans: République Démocratique de Congo), ouch wel Democratische Rippubliek Kongo, tot 1997 bekind es Zaïre, is e land in centraal Afrika wat grens aon Kongo-Brazzaville, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Zuud-Soedan, Oeganda, Roeanda, Boeroendi, Tanzania, Zambia, Angola es ouch de exclave Cabinda van Angola, mèt 'ne smalle kösstrook aon d'n Atlantischen Oceaan. Nao oppervlak is 't 't twiede groetste land vaan Afrika (nao Algerieë).
Historie[bewirk | brón bewèrke]
't Gebeed wat noe Kongo-Kinshasa is weurt al 10.000 jaor door pygmeeë bewoend. Vaan 2000 veur Christus tot 500 nao Christus woorte die verdreve door de Bantoes. In de vieftienden iew waor 't Keuninkriek Kongo de hiersende mach. Slaovehandel waor d'n oondergaank vaan 't riek, umtot de Europeane e groet deil vaan de bevolking wegveurde. Vaanaof 1870 woort 't veur 't iers verkind door de Europeane, en in 1885 woort 't op de Conferentie vaan Berlien touwgeweze aon Leopold II vaan Belsj, dee 't zien persoenlek eigendom maakde. De rubber dee kort daonao 'n gewèld produk woort brach riekdom veur Leopold, dewijl de Kongolese bevolking woort oetgebuit. Tösse 1885 en 1908 bleve nao sjatting 5 miljoen lui doed door oetbuiting en ermeuj. In 1908 mós 't Belsj parlemint oonder drök vaan 't boeteland buige en zie naom de kolonie euver vaan Leopold II. 't Land woort noe Belsj Kongo geneump. Dees verandering beteikende tot 't beter ging veur 't volk, mer de blaanke hiersers bleve toch hun neerbuigende hajding hawwe.
Op 30 juni 1960 woort 't land oonaofhenkelek vaan 't Belsj.
Bestuurleke indeiling[bewirk | brón bewèrke]
Tot fibberwarie 2009 bestoont Kongo-Kinshasa oet 10 provincies, mer daonao woort 'n nui indeiling vaan krach.
# | Provincie | Hoofstad | Tiedzone | Kaart |
---|---|---|---|---|
1 | Kinshasa | Kinshasa | +1 | ![]() |
2 | Kongo central | Matadi | +1 | |
3 | Kwango | Kenge | +1 | |
4 | Kwilu | Kikwit | +1 | |
5 | Mai-Ndombe | Inongo | +1 | |
6 | Kasaï | Luebo | +2 | |
7 | Lulua | Kananga | +2 | |
8 | Oost-Kasaï | Mbuji-Mayi | +2 | |
9 | Lomami | Kabinda | +2 | |
10 | Sankuru | Lodja | +2 | |
11 | Maniema | Kindu | +2 | |
12 | Zuid-Kivu | Bukavu | +2 | |
13 | Noord-Kivu | Goma | +2 | |
14 | Ituri | Bunia | +2 | |
15 | Haut-Uele | Isiro | +2 | |
16 | Tshopo | Kisangani | +2 | |
17 | Bas-Uele | Buta | +2 | |
18 | Noord-Ubangi | Gbadolite | +1 | |
19 | Mongala | Lisala | +1 | |
20 | Zuid-Ubangi | Gemena | +1 | |
21 | Evenaarsprovincie | Mbandaka | +1 | |
22 | Tshuapa | Boende | +1 | |
23 | Tanganyika | Kalemie | +2 | |
24 | Haut-Lomami | Kamina | +2 | |
25 | Lualaba | Kolwezi | +2 | |
26 | Haut-Katanga | Lubumbashi | +2 |
Provincies tot fibberwarie 2009[bewirk | brón bewèrke]
# | Provincie | Hoofstad | Tiedzone | Kaart |
---|---|---|---|---|
1 | Bandundu | Bandundu | +1 | ![]() |
2 | Neder-Congo | Matadi | +1 | |
3 | Evenaarsprovincie | Mbandaka | +1 | |
4 | West-Kasaï | Kananga | +2 | |
5 | Oost-Kasaï | Mbuji-Mayi | +2 | |
6 | Katanga | Lubumbashi | +2 | |
7 | Kinshasa | +1 | ||
8 | Maniema | Kindu | +2 | |
9 | Noord-Kivu | Goma | +2 | |
10 | Orientale | Kisangani | +2 | |
11 | Zuid-Kivu | Bukavu | +2 |
Lenj in Afrika |
---|
Algerieë · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Repebliek · Comore · Djibouti · Egypte · Equatoriaal Guinee · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkös · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Kongo-Brazzaville · Kongo-Kinshasa · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Marokko · Mauritanië · Mauritius · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · São Tomé en Príncipe · Senegal · Seychelle · Sierra Leone · (Noord-)Soedan · Somalië · Swazilandj · Tanzania · Togo · Tsjaad · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuud-Afrika · Zuud-Soedan |
Betwis en neet-erkèndj: Somalilandj · Westelike Sahara |
Aafhenkelike gebejer: Azore · Canarische eilenj · Ceuta · Madeira · Mayotte · Melilla · Réunion · Sint-Helena |