Walem

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Pöthuuske en haof aan de Walemerwaeg in Walem

Walem ies 'n gehuch, mèt óngevaer 200 inweunersj, in de gemeinte Valkeberg aan de Geul. Ein klein gedeilte liek in de gemeinte Voelender.

Wal of waal zou aafsjtamme van valo, dat hièr of hoof (baas) beteikent. Zoa zouw ouch 't dörp Waalwielder aan ziene naam zin gekómme. Wal zou ouch kènne aafsjtamme van 't Latiense vallo of vallum (mèt wal umgeve, umwalling), mer ómdat de klank lank ies, ies dat hièl ónwaorsjienlik. 't Suffix heim beteikent Miedelièwse nederzètting. In archieve weurt Walem in de 13e ièw geneump.

Walem besjteit oet 2 woongedeiltes: 'n aantal häöf en hoezer, ó.a. de haof Walem oet 1626, aan de Sjteinsjtraot (riechting Sint-Pièter, Valkeberg) en 'n deil aan de Walemerwaeg riechting Sjin-op-Geul.

Op 'n krusing van de geneumde waeg sjteit 'n wietgekalkde mergele Mariakapel oet 1828. Aan de Walemerwaeg, in de helling, bevingk ziech 'n ièwenouw waterpöt, in 'n pöthuuske mèt zaaldaak, die tot 1920 door de inweunersj in gebruuk ies gewaes. (Restauratie in 1973).

Kapel oet 1828 op de krusing in Walem

In 'n gebösjke op de kortbie liegkende Goudsberg aan de Sjteinsjraot bevinge ziech de reste van 'ne Romeinse wachtore. De weeg zou 'n sjtök van de Romeinse hièrbaan zin gewaes, van Boulogne-sur-Mer euver Tóngere nao Heerle. Allewiel aangeduud es de via Belgica.

Kloes op de Sjaatsberg en Sjaasbergergank

In de bösj van de Sjaatsberg höbbe in de 17e en 18e ièw kloezenaersj gewoond in ein nog besjtaonde kloes, geboewd van mergel. Bie diet gebuuwke bevingk ziech ouch 'n kapel. Op de lètste zóndeg van juni woort saer de 18e ièw op dees plaats fiès gevierd van de heilige kloezenaer Leonardus. Dat begoes dan mèt 'n Hoagmès en daonao waor kèrmes. Luuj oet de umgeving trokke dao te voot heen. Dae baevaart weurt Sjaasbergergank geneump.