Slowakije
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Slowakieë | |||
| |||
Basisgegaevens | |||
Officieel taal | Slowaaks | ||
Huidsjtad | Bratislava | ||
Sjtaotsvörm | Rippubliek | ||
Sjtaotshoof (lies) | Peter Pellegrini (sinds 2024) | ||
Premier | Robert Fico | ||
[[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
[[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
[[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
Religie | {{{religie}}} | ||
Opperflaakde – % water |
49.035 km² -% | ||
Inwoeners – Deechde: |
5,4 miljoen 110/km² | ||
Biekómmende gegaeves | |||
Munteinheid | Euro (€ )
| ||
Tiedzaone | UTC +1 | ||
Nationale fiesdaag | 1 september | ||
Vouksleed | Nad Tatrou sa blýska | ||
Web | Code | Tel. | .sk | SVK | +421 |
Slowakije is e land in de Karpate, in Midde-Europa. 't Is gans door land umgeve en grens aon Pole, Tsjechië, Oosteriek, Hongarije en de Oekraïne. Hoofstad is Bratislava; wijer groete stei zien Košice en Zvolen.
Bestuurleke indeiling
[bewirk | brón bewèrke]Slowakije is ingedeild in ach geweste, die kraje geneump weure. Eder kraj is geneump nao zien hoofstad en wijer oonderverdeild in distrikte, die okresy heite. Daovaan zien 'rs 79.
- Gewes Banská Bystrica (Banskobystrický kraj)
- Gewes Bratislava (Bratislavský kraj)
- Gewes Košice (Košický kraj)
- Gewes Nitra (Nitriansky kraj)
- Gewes Prešov (Prešovský kraj)
- Gewes Trenčín (Trenčiansky kraj)
- Gewes Trnava (Trnavský kraj)
- Gewes Žilina (Žilinský kraj)
Zuuch ouch: Lies van stej in Slowakieje.
Taole
[bewirk | brón bewèrke]Slowaaks is officieel taol en dominant. De dialekte vaan 't weste (wie dat vaan Bratislava) liekene relatief väöl op 't Tsjechisch, de oosteleke zien oonaofhenkeleker daovaan. Gaans in 't ooste weurt Rusyn (Roetheens) gesproke, wat 'n Oos-Slavische taol is (of 'n Oekraïens dialek) meh toch in oostelek Slowaaks euvergeit. Wijer weurt väöl Romani gehuurd en sprik 9,5% vaan de bevolking Hongaars.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]In de vijfden iew vestegde de ierste Slave ziech op Slowaaks gebeed. 't Waor in de zevende iew deil vaan 't riek vaan Samo, en de proto-Slavische staot Groet-Moravië bereikde in de negende iew zien huugdepunt wie Cyrillus en Methodius 't christendom introduceerde en keuning Svätopluk 't riek good oetbreide.
Oeteindelek woort Slowakije deil vaan 't keuninkriek Hongarije, tot de veertiende iew. In deen tied besloog 't woengebeed vaan de etnische Slowake väöl mie land es noe. Ouch waore väöl Slowaakse edele aon 't hof vaan de keuning.
Wie 't Osmaans Riek de Balkan begós te vereuvere versjoof 't centrum vaan 't riek nao Bratislava, wat in deen tied es Pressburg (Pressporek, Pozsony; Duitse, Slowaakse en Hongaarse naom) bekind stoont en in 1536 hoofstad woort. Tege 't eind vaan de achtienden iew verveel de invlood vaan Slowakije.
In 't revolutiejaor 1848 perbeerde Slowakije binne de Donaumonarchie vaan Hongarije nao Oosteriek euver te stappe, wat evels neet lökde. Tot 't oetereinvalle vaan dit land in 1918 woort 't land sterk oonderdrök.
In 1918 góng Slowakije mèt de Boheme en Moravië 't nui land Tsjechoslowakije vörme, al bestoont 'ne gans korten tied 'n oonaofhenkelek Slowaakse Raoderippubliek. In 't Akkoord vaan München oet 1938 woort Tsjecho-Slowakije op las vaan Hitler oontbonde en woort Slowakije 'n apaarte rippubliek, oonder sjerpe control vaan nazi-Duitsland. 't Land woort in 1945 door de Russe bevrijd, die Tsjecho-Slowakije nui stiechte, 't land bezat hele en 't deil lete oetmake vaan 't Warschaupak.
Nao de vreidzaome Fluwele Revolutie vaan 1989 woort Tsjecho-Slowakije oontboonde, gooddeils tege de wèl vaan de Slowake, wat op 1 januari 1993 in effek trooj. In mei 2004 trooj 't mèt nege ander len touw tot de EU.
Extern links
[bewirk | brón bewèrke]Lidsjtaote van de NAVO |
---|
Albanië · Belsj · Bulgarieë · Canada · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Griekelandj · Hongarieë · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Litouwe · Luxemburg · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Pole · Portugal · Roemenië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Tsjechië · Turkieë · Vereineg Keuninkriek · Vereinegde Sjtaote van Amerika · Zjwaede |
Lidsjtaote van de Europese Unie |
---|
Belsj · Bulgarieë · Cyprus · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Litouwe · Luxemburg · Malta · Nederlandj · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Tsjechië · Zjwaede |
Lenj in Europa |
---|
Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Tsjechië · Turkieë¹ · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland |
Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹ |
1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes ouch bie Europa ingedeild. |