Sint Maarten (Frans)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Sint Maarten | |||
| |||
|
| |||
| Gebeedsdeil van | Fraankriek | ||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Frans | ||
| Hoofsjtad | Marigot | ||
| Sjtaotsvörm | euverziese collectiviteit (COM) | ||
| Sjtaotshoof | François Hollande | ||
| prefek | Jacques Simonnet | ||
| veurzitter regionaole raod | Daniel Gibbs | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naamhoofregering2}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
54,3 km² 0% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
36.824 678/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Euro (EUR)
| ||
| Tiedzaone | UTC -4 | ||
| Nationale fiesdaag | 14 juli | ||
| Vouksleed | La marseillaise | ||
| Web | Code | Tel. | .mf, .gp | MAF | +590 | ||
't Frans deil vaan 't eiland Sint-Maarten (officieel de Collectivité de Saint-Martin) is, neve 't Nederlands deil, ein vaan de twie stökker boe dit eiland staotkundeg in is verdeild. 't Geit um 't noordelek deil vaan 't eiland. Tot 2007 veel Saint-Martin bestuurlek oonder 't euverzies departemint Guadeloupe.
Politiek en bestuur
[bewirk | brón bewèrke]Frans Sint-Maarten is unitair en kint gein administratief oonderverdeilinge, neet mèt en neet zoonder bestuurleke rillevantie. Ietot 't oonaofhenkelek woort vaan Guadeloupe, stoont 't eilandgebeed bekind es de Ville de Saint-Martin; 't woort dus feitelek es ein plaots gezien. 't Eiland weurt veurgezete door 'nen territoriaole raod mèt 23 zetele, zoewie door 'ne prefek (nao analogie vaan de Franse departeminte).
Geografie
[bewirk | brón bewèrke]Mèt 54 km² is 't Frans deil vaan Sint Maarten e stök groeter es 't Nederlands, wat mer 34 km² mèt. Daan nog is 't kleinder es San Marino of de gemeinte Mestreech en mer oongeveer zoe groet wie Bermuda. 't Noordelek, Frans deil is e stök heuvelechteger es 't Nederlands deil; 't hoegste punt vaan 't eiland, Pic Paradis (411 meter), ligk midde drin. 'nen Aanderen heuvel, Flagstaff, is 390 meter hoeg en ligk op de grens. De grens löp wijer ouch door de Simonsbaailagune, e soort binnezieke mèt aon alle kante land. Ouch 't eilendsje Tintamarre, noordoostelek vaan Sint Maarten, is deil vaan 't eilandgebeed. 't Brits eiland Anguilla ligk 'ne kilometer of zeve nao 't noorde touw; vaanoet Marigot veurt e poontveer nao de have vaan Blowing Point.
Frans Sint Maarten waor ummer dunner bevolk es Nederlands Sint Maarten, meh sinds ind jaore tachteg is dao sterk verandering in gekoume.
Cultuur en demografie
[bewirk | brón bewèrke]Etnische gróppe
[bewirk | brón bewèrke]Wie in 1985 de wèt-Pons de Franse Antille defiscaliseerde, kós Sint-Maarten tot e belastingparadies oetgreuje. Zoe naom de bevolking binne e paar jaor enorm touw: bij de volkstèlling vaan 1990 had 't gebeed al 28.518 inwoeners tege mer 8.072 in 1982. Me begriep daan ouch wel, tot de inheimse bevolking, die besteit oet creole vaan gemingk blood, sterk in de minderhied is. Neve väöl Europese Franse en Guadeloupeze leve veural groete gróppe zwarte Haïtiaonse arbeiers op 't eiland.
Taole
[bewirk | brón bewèrke]Frans is de insegste officieel taol, meh de bevolking spraok oonderein ummer 'n Ingels dialek (zjus wie die vaan 't Nederlands deil). Mèt de koms vaan väöl vreemdelinge oet de Franssprekende wereld is 't Frans es spreektaol belaankrieker gewore. Me huurt hei ouch nog wel Haïtiaons en Guadeloupees creool.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]De Franse presintie in de regio begint in de zeventienden iew, mèt de stiechting vaan de Compagnie de Saint-Christophe in 1626. De Fransoze verbouwe touwbak op 't eiland, ouch al gief 't tegeliek op 't zuidooste e Spaons garnizoen. In 1648 numme de Hollenders 't zuie euver; me besluut veur de kwestie mèt de Fransoze op te losse en 't eiland te verdeile wie 't noe nog verdeild is (Verdraag vaan COncordia). In deen tied ressorteert 't Frans deil oonder de kolonie op Saint Kitts (Saint-Christophe in 't Frans). Es tijdens de Nederlands-Ingelse oorloge de Ingelse e paar kier Sint Maarten pakke, numme ze ouch 't Frans deil in; vaan 1689 tot 1697 (Vrei vaan Rijswijk) weure de Franse bewoeners vaan 't eiland zelfs gedeporteerd. In de chaos Franse revolutie lök 't de Hollenders in 1794 't Frans deil te pakke, meh in 1796, nao de Franse bezètting vaan de Nederlen, weurt de situatie umgedrejd. Tösse 1810 en 1815 bezètte de Britte Sint Maarten nog eine kier, um 't in 1816 definitief trök te geve. In 1839 slete de Fransoze en de Nederlanders 'n conventie boe-in 't Verdraag vaan Concordia gepreciseerd weurt, en boe-in ouch gooj aofspraoke euver 't gemein gebruuk vaan beveurbeeld de zaajtpötte weure gemaak.
In 1985 weurt 't eiland gedefiscaliseerd, wat 'n demografische revolutie op gaank brink (zuug bove). In 2007 weurt Saint Martin, same mèt Saint Barthélemy, bestuurlek aofgesplits vaan Guadeloupe.
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in dees versie, zoewie 't corresponderend Franstaoleg artikel, en wel in dees versie.