Saint Barthélemy

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Saint Barthélemy
Gebeedsdeil van	Fraankriek
Basisgegaevens
Officieel taal	Frans
Hoofsjtad	Gustavia (gem. Sous le Vent)
Sjtaotsvörm	euverziese collectiviteit (COM)
Sjtaotshoof	François Hollande
prefek	Philippe Chopin
veurzitter regionaole raod	Bruno Magras
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naamhoofregering2}}}
Opperflaakde – % water	21 km² 0%
Inwoeners – Deechde:	8.823 354,7/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Euro (EUR)
Tiedzaone	UTC -4
Nationale fiesdaag	14 juli
Vouksleed	La marseillaise
Web | Code | Tel.	.bl, .gp | BLM | +590

Saint-Barthélemy (officieel Collectivité de Saint Barthélemy, in de volksmoond Saint Barth) is 'n eiland in 't Caribisch gebeed, deil vaan de Klein Antille en de Bovewindse Eilen, relatief kortbij Sint Maarten. 't Eiland is in Frans bezit en heet 'n Frans-creoolse cultuur, meh oondersjeit ziech vaan aander eilen umtot 't 'ne kleinen iew Zweeds is gewees.

Bestuurleke indeiling en politiek

Saint Barthélemy weurt unitair bestuurd en heet gein feiteleke bestuurleke divisies. Wel is 't eiland verdeild in twie paroisses ('parochies'), Sous le Vent (oonder de wind, 't weste) en Au Vent (aon de wind, 't ooste), die weer zien verdeild in eder 20 quartiers ('kertere', 'naobersjappe'). De complete indeiling is zoe:

Sous le Vent		Au Vent
Nr	Quartier	Nr	Quartier
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20	Colombier Flamands Terre Neuve Grande Vigie Corossol Merlette La Grande Montagne Anse des Lézards Anse des Cayes Le Palidor Public Col de la Tourmente Quartier du Roi Le Château Aéroport Saint-Jean Gustavia La Pointe Lurin Carénage	21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40	Morne Criquet Morne de Dépoudré Gouverneur Anse du Gouverneur Morne Rouge Grande Saline Petite Saline Lorient Barrière des Quatres Vents Camaruche Grand Fond Toiny Devet Vitet Grand Cul-de-Sac Pointe Milou Mont Jean Marigot Anse du Grand Cul-de-Sac Petit Cul-de-Sac

Fysische geografie

Saint Barthélemy is klein, zelfs veur e Caribisch eiland; zien opperflaakde is zoeget geliek aon die vaan de gemeinte Baek. 20 kilometer noordwestelek ligk Sint Maarten, en wel 't Nederlands deil daovaan. Op oongeveer 50 kilometer ligke Saint Kitts (zuie), Sint Eustatius (zuidzuidweste) en Saba (zuidweste). Boete 't hoofeiland gief 't nog get kleinder eilendsjes, boevaan geint bewoend is; 't groetste daovaan is Île Fourchue, wat noordwestelek ligk, de kant vaan Sint Maarten op. 't Eiland is heuvelechteg, mèt Morne Vitet es hoegste punt (286 meter). De köslijn is capricieus mèt väöl bejje (anses).

Levende natuur

De natuur vaan 't eiland liekent op die vaan de naobereilen. Zoe vint me ouch hei de kwakker Eleutherodactylus martinicensis, de kleinsten eilandgekko (Sphaerodactylus sputator), d'n Anguilla-anolis (Anolis gingivinus), de kleinen Antilliaonse leguaon (Iguana delicatissima) en nog zoe get herdisse. Versjèllende aander soorte zien ingeveurd, zoetot de inheimse reptiele en amfibieë weure bedreig.

Cultuur en demografie

Etnische gróppe

De klein 9000 inwoeners vaan Saint Barthélemy zien, oongebrukelek veur de regio, veur 't euvergroet deil (90 tot 95%) vaan Europese aofkoms. Mèt de aofsjaffing vaan de slavernij in 1847 zien de mieste negers nao aander eilen geëmigreerd.

Taole

De officieel taol en mies gesproke taol is 't Frans. E Frans dialek ('patois') weurt nog door zoe'n 500 à 700 lui aon de kant oonder de wind gesproke; aon de wind huurt me gecreoliseerd Frans. Tösse de sprekersgemeinsjappe vaan die twie dialekte zit gei raciaol versjèl.

Religie

Saint Barthélemy is vaanajds roems-katheliek.

Historie

De Ciboney liekene 't eiland roond 1000 v.Chr. te höbbe aongedoon, meh verlete 't al gaw um e gebrek aon water. Vaanaof 100 n.Chr. bezatte de Arowakke 't eiland obbenuits, tot zij, wie euveral in de regio, roond 800 woorte verdroonge door de Caribe. De inheimse volker neumde 't eiland Wanalau, wat noe nog (gespèld Ouanalao) es devies in 't waope steit.

Columbus deeg 't eiland in 1493 op zien twiede reis aon en neumde 't nao de petroenheilege vaan zie broor. D'n iersten iew waor 't eiland de facto nog vrij vaan Europese kolonisatie. Vaanaof 1623 kaom de Franse kolonisatie op gaank. In 1648 eisde de Franse 't eiland op, um 't drei jaor later aon de Maltezer orde euver te doen. In 1656 kaome de Indiaone in opstand tege de Europese euverheersers. 't Eiland had wieneg economische beteikenis tot 't in 1784 aon Zwede woort euvergedrage. De Zwede maakde vaan 't eiland 'n vrijhave, wat veur groete riekdom zörgde. Slavernij woort bedreve, meh plantages gaof 't neet. Mèt de aofsjaffing vaan de slavernij in 1847 vertrokke de negers noe massaol um economische rejes. Umtot 't eiland minder intrèssant waor gewore veur de Zwede, beslote ze de bevolking euver de touwkoms te doen stumme; e referendum oet 1877 besloot tot trökkier oonder Frans bewind, wat 't jaor dao-op woort geïmplementeerd. 't Eiland góng ressortere oonder Guadeloupe. Sinds 1946 zien de inwoeners vaan Saint Barthélemy Franse staotsbörgers. Nao e referendum in 2003 woort Saint-Barthélemy, same mèt Sint Maarten, bestuurlek vaan Guadeloupe aofgesplete.

Bronne

Dit artikel is gooddeils gebaseerd op de corresponderende Ingels- en Franstaolege artikele; wijer kump ouch e bitteke informatie vaan en:List of amphibians and reptiles of Saint Barthélemy.