Anguilla
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Anguilla | |||
| |||
|
| |||
| Gebeedsdeil van | Vereineg Keuninkriek | ||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Ingels | ||
| Hoofsjtad | The Valley | ||
| Sjtaotsvörm | Brits euverzies territorium | ||
| Sjtaotshoof | Elizabeth II | ||
| gouvernäör | William Alistair Harrison | ||
| ierste minister | Hubert Hughes | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naamhoofregering2}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
91 km² bekans 0% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
13.600 132/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Oos-Caribischen dollar (XCD)
| ||
| Tiedzaone | UTC -4 | ||
| Nationale fiesdaag | 30 mei | ||
| Vouksleed | God bless Anguilla, God save the King | ||
| Web | Code | Tel. | .ai | AIA | +1-264 | ||
Anguilla is 'n eiland in 't Caribisch gebeed en 'n euverzies territorium vaan 't Vereineg Keuninkriek. 't Maak deil oet vaan de Klein Antille bove de wind en vörmp 't noordelek ind vaan dees arsjipel. Anguilla heet wie zoeväöl naobereilen 'n Brits-Creoolse cultuur; allewijl geneet 't veural bekindheid es belastingparadies.
Bestuurleke indeiling
[bewirk | brón bewèrke]Anguilla is verdeild in veertien distrikte:
Fysische geografie
[bewirk | brón bewèrke]Mèt 91 km² - oongeveer zoe groet wie Terschelling - is Anguilla behöbbelek klein; väöl eilen in de buurt zien groeter. Bergechteg is 't bepaold neet; Crocus Hill is mèt 65 meter 't hoegste punt vaan 't eiland. 't Eiland is daan ouch neet völkanisch, meh besteit oet koraol en leistein. Um Anguilla heer ligke nog get zier klein, gooddeils oonbewoende eilendsjes, boevaan Scrub Island, Dog Island en de Prickly Pears nog de groetste zien.
Direk ten zuie ligk Sint Maarten, boe 't Frans deil nog gein tien kilometer vaan eweg ligk. 't Water tösse de bei eilen neump me de Straot vaan Anguilla. Wie gezag ligke noordelek vaan Anguilla gein eilen mie; de kètte vaan de Klein Antille geit evels nog wel door in de Maagde-Eilen, die zoe'n 150 kilometer westelek vaan Anguilla ligke.
Levende natuur
[bewirk | brón bewèrke]'t Eineg inheims zoogdier, boete de ziezoogdiere, is de vleermoes Monophyllus plethodon, dee op de mieste bovewindse eilen veurkump. 159 vogelsoorte zien bekind, boevaan 'rs eine is geïntroduceerd en 68 zeldzaom of daolgas zien. Endemische soorte kint 't eiland neet.
Cultuur en demografie
[bewirk | brón bewèrke]Etnische verdeiling
[bewirk | brón bewèrke]De groete mierderheid vaan de bevolking is zwart: 90,08% bij de volkstèlling vaan 2001. Lui vaan gemingk blood make 4,65% oet, blaanke 3,74%. Bij dezelfde volkstèlling waor 28% neet-Anguillaons. Dees lui kaome oet Caribische naoberlen, oet 't Vereineg Keuninkriek, oet de Vereinegde Staote meh ouch oet Nigeria. In de late jaore '00 zien ouch arbeiers oet China, India en Mexico 't eiland opgekoume.
Taole
[bewirk | brón bewèrke]De officieel taol is Ingels. De zwarte bevolking sprik 'n creooltaol[1] die groete euvereinkomste vertuint mèt de taole vaan Antigua en Barbuda, Dominica, Montserrat en Saint Kitts en Nevis - me zuut dees variante es dialekte vaan ein taol, 't Bovewinds Creoolingels.[2]
Religie
[bewirk | brón bewèrke]De bevolking is hiel euverwegend christelek. Vaanajds waore de mieste eilanders anglicaone of methodiste, meh de lèste jaore numme nui genoetsjappe wie de zevendendaagsadventiste en de pinkstergemeintes väöl geluivege weg. Immigratie oet naoberlen heet ouch veur mie kathelieke gezörg.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]In de precolumbiaansen tied waor Anguilla, wie de res vaan de Antille, bewoend door Arowakke, later Caribe. 't Is oondudelek of Columbus 't eiland (in 1493) gezeen heet; ouch de Fransoze (in 1565) koume daoveur in aonmerking. De naom Anguilla is Aajdspaons veur 'iel'; dit zal door de vörm koume die 't eiland vaanoet zie gezeen heet. De Hollenders hadde hei mesjiens in 1631 e fort; dit is evels neet trökgevoonde. Pas in 1650 woort 't eiland definitief gekoloniseerd, en wel door de Ingelse, die vaanaof Saint Kitts kaome opzètte. In 1666, bij de Twiede Nederlands-Ingelsen oorlog, bezatte de Fransoze 't eiland kort, wat bij de Vrei vaan Breda woort oongedoon gemaak. In de kolonialen tied waor Anguilla wieneg belaankriek. 't Woort tot 1824 bestuurd vaanoet Antigua, daonao vaanaof Saint-Kitts. Vaanaof 1967 maakde 't eiland daodoor deil oet vaan 't otonoom gebeed Saint Christopher-Nevis-Anguilla, wat neet nao de zin vaan de Anguillaone waor. Heidoor kaom 't in 1967 en 1969 tot gewaopenden opstand. De kwestie woort in 1980 opgelos mèt de sjöpping vaan 'n apaarte kolonie veur Anguilla.
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in dees versie; wijer koume bittekes informatie vaan en:Geography of Anguilla, en:Mammals of Anguilla en en:Birds of Anguilla.