Midde-Limburg
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Midde-Limburg is de sjtreek die zujelik van Vinlo begint. 't Gebeed ómvat de gemeinte: Wieërt, Nuuj-Wieërt, Leudaal, Bezel, Remunj, Maasgouw, Roerdale en Ech-Zöstere. In 't naorde grens Midde-Limburg aan Naord-Limburgse gemeinte: Vinlo en Peel en Maas. Zujelik grens 't aan de Zuud-Limburgse gemeinte Zittert-Gelaen. Oostelik grens 't gebeed aan de Pruse bóndjssjtaot Naordrien-Wesfale, westelik aan de pervincie Naord-Braobantj en ein sjtök Belsj-Limburg. D'r wone óngeveer 235.000 luuj in gans Midde-Limburg.
Belangrieke plaatse zeen: Remunj, Wieërt, Nuuj-wieërt en Zjwame.
Gemeinte | Kerne | Veurgaande gemeinte (2007) | |
---|---|---|---|
Ni-jwieërt | Ni-jwieërt, D'Oospel, D'Indj, Leivere, Ospeldiêk | - | Linker Maasoever |
Wieërt | Wieërt, Rooj, Altwieërthei-j, Tungelder, Zwertbrook, Laor | - | |
Leudaal | Ittervoort, Èl, Itter, Hunsel, Haalder | Hunsel (2007) | |
Heitse (2007) | |||
Roggel en Neer (2007) | |||
Hale (2007) | |||
Maasgoew | Hael, Wèssem, Bieëgdje | Hael (2007)
Toear (2007) Brach (2007) |
Links en rechts van de Maas |
Remunj | Remunj, Neel, Herte, Maerem, Leeve, Azeraoj, Oeal | -
Zjwame (2007) |
Rechter Maasoever |
Roerdale | Hèrkebósj, Melik, Vlorp | Roerdalen (2007)
Amb Mofert (2007) | |
Ech-Zöstere | Ech, Zöstere, Pej, De Nuujsjtad, De Boesj, Sint-Joeas, Roostere, D'n Deelgaard, Detere | - |
Landjsjap
[bewirk | brón bewèrke]Juus wie Naordj-Limburg ligk 't Midde-Limburgse landj rilletief hoog veur Nederlandsje begrippe. 't Meiste landj ligk óngeveer 25 toet 30 maeter baove de zeesjpegel. De reveerterasse oostelik van de Maas, zeen ein sjtök hoger, mit ein hoogte van óm en naobie 50 meter baove N.A.P., mit es hoogsten toep 't Wolfsplateau mit ein hoogte van 80 maeter N.A.P. in 't Nasjonaal Park De Mienwaeg. De reveerterasse zeen oetgesjlete door de reveer de Maas, die leger ligk, mit óngeveer 25 toet 17 maeter baove de zeespegel bie Vinlo. In de ómgaeving ligk ouch de Peelrandjbreuk. Op 13 april 1990 waerde Remunj getróffe door 'nen aerdsjóddel in de Peelrandjbreuk mit 5,8 op de sjaol van Richter (zeen: Aerdsjóddel van Remunj.)
Ein groot gedeilte van 't land weurt gebroek veur agrarische doeleinje, wie veelandjboew (veural verkes en kuuj) en akkerlandjboew veur veevoor, sjperves en getrieje. In 't weste van Midde-Limburg ligk de Peel, dae juus wie de Mienwaeg ouch ein nasjonaal park is. Drèk westelik van Weert zeen al oetluipers van de Kempe, ein groot bós- en heigebeed op 't Belsj en in Nederlandj. Wiejer is de Maas de belangriekste reveer, die de ómgaeving van Remunj domeneert mit de Maasplasse, ein belangriek rekreasiegebeed voor de wiej ómgaeving. De Roer is ein belangriek ziejreveer van de Maas, en dae mundj oet in de Maas in de sjtad Remunj.
Verkeer en keltuur
[bewirk | brón bewèrke]De A2 is de belangriekste en drökste autosjnelwaeg van Midde-Limburg. De A73 waerde in 2008 ge-äöpendj, en vervingk veur e groot deil de belangriekste pervinciale waeg van 't gebeed, de N273, ouchwaal de Napoleonsbaan. De Napoleonsbaan sjtóng langen tied bekindj es d'n dojewaeg, ómdet väöl dojelike óngelökke plaatsgevónje höbbe op dae waeg. D'r loupe twee in gebroek zeendje iezerwaeg door 't gebeed, namelik van Eindjhove nao Mesjtreech en van Vinlo nao Remunj. De Maas is 'ne belangrieke waeg veur de grotere sjeepvaert, dae zujeliker gebroek kan make van 't Julianakanaal. Klein sjeper mit ein lajing toet 600 tón (Kempenaere), kinne gebroek make van de Zuud-Willemsvaart.