Naar inhoud springen

Julianakanaal

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Julianakanaal: Gemeentehaven Noord Gulyck-Gelderhaven (foto: Rijkswaterstaat)
Sjtuw in ’t Julianakanaal biej Bor

't Julianakanaal ies e kanaal in Nederlands Limburg, woa-in e deil van 't water van de Maas weurt doorgeveurd. 't Kanaal begint bie de sjtuw van Borghare, t'n noorde van Mestreech en eindig bie Maasbrach (Brach), woa 't oetsjtruimp in de Maas. 't Haet 'n lengde van 36 km en 'n verval van 23,6 m. Dit verval is verdeild euver drie sjloeze; sjloes I biej Ittere, sjloes II biej Bor en sjloes III biej Maasbrach. 't Groatste deil van de sjeepvaart nao Belsj via de Maas geit door 't Julianakanaal. 't Ies verneump nao prinses Juliana.

't Julianakanaal volg de luip van de Maas en liek ten oaste daovan. De Maas vörmp hie de grens mèt Belsj (de "grensmaas"). Ten oaste van 't kanaal löp de A2. Tot 1965 laog d'r ouch ein sjloes biej Roostere. Nao de modernisering van de sjloeze van Bor en Maasbrach woort dees aevel euverbodig, wonao ze woort gesjloop. Ter huugde van Aelse moosj in 1929 de Scharberg waere doorgrave. Bie dees wirkzaamheje woort ein laog die riek waas aan hajetènj oet 't Mioceen aangesjneje.

Binnehaves aan 't kanaal zint d'r in Mestreech (de Beatrixhave), in Sjtein en in Buchte. Door de óntwikkeling van de Sjtaatsmiene waas de have van Sjtein vreuger van groat belang. 't Waas, op 't Duutsje Duusburg nao, de groatste binnehave van Europa.

Ohé en Laak, brök euver ‘t Julianakanaal

Oarsjprunkelik waor 't plan um de Maas tösje Maasbrach en Mestreech te kanalisere. Dat koes èvvel neet, en in 1925 begoes me mèt 't grave van 't kanaal, naodat me 4 jaor ièrder 'n wèt houw aangenómme die de aanlèk meugelik maakde. Me leet 't kanaal parallel aan de Maas loupe, wat bie Aelse probleme gaof, wat d'rin resulteerde dat 't kanaal en de Maas ziech hie praktisch rake. Dit sjteit bekènd es "de boch van Aelse". 'n Deil van 't dörp (woa-ónder 't gemeintehoes en de sjoal) moos dao gesjloop were bie de aanlèk van 't kanaal. 't Julianakanaal waas in 1934 gereid en ies op 16 september 1935 geëupend door de toenmaolige prinses Juliana.

[bewirk | brón bewèrke]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Julianakanaal&oldid=339102"