Lankgraaf

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Waobigs, es te dit dialek sjpriks.

Gemeinte Lankgraaf (Landgraaf)

Provincie

Limburg

Hoofplaats

Lankgraaf

Börgemeister (lies)

Raymond Vlecken (CDA)

Opperflaakde
– daovan water

24,69 km²
0,09 km²

Inwoeners
– deechde:

38.121 (1-4-2011)
1550/km²

Lankgraaf (Nederlands: Landgraaf) is 'n gemeinte en 'n kern in Zuudoas-Limburg en lik tösje Heële en Kirchroa in. Op 1 januari 2004 houw ze 39.778 inwonersj. 't Oppervlak bedreug 24,68 km². Lankgraaf is óntsjange oet de volgende gemeintes/dörper: Nuienhage (Nieuwenhagen); D'r Sjeet of Sjaasberg (Schaesberg) en Ubach uever Worms. Binne de gemeinte Lankgraaf zint alle veurmalige gehuchskes aaneingegreujd, behalve Rimburg.
Lankgraaf is ouch 'n buurtsjap in Gelaen.

Dialekte

In de gemeinte kalle ze Waobigs, Grunsjtraots-Bargoens, Sjeter, Brókkelzer (Rimburg) en Nuienages plat.

Door die dialekte löp 'ne isoglos: de Benrather linie, o.a. g weurt (sóms) j. veurbeelde:

Waobigs-Nuiehages-Brókkelzer (Rimburgs)
gelache-gelache-jelache
god-good-jod
goa-goa-joa
geëve-geëve-geëve
veddig-veëdig-veëdig (r-sjoew)
pötje-pöätje-pöätske (r-sjoew)
görrig, ermzillig-ermzieëlig-jörrig
wit-wit-wies
vieftig-fieftig, fieftig-voftsig

Dörper (veurmalige gemeintes)

De plaatse en kerne höbbe ouch 'n Limburgs plaatsnaambord.
Dörper:

Nuienage (Nieuwenhagen)
D'r Sjeet of Sjaasberg, (Schaesberg)
Waobig (Waubach, hoofplaats van veurmalige gemeinte Ubach over Worms)
Rimburg

Gehuchte en buurtsjappe

Gehuchte, buurtsjappe en wieke:

D'r Busj (Abdissenbosch)
G'n Hei (Nieuwenhagerheide)
't Lauradörp (Lauradorp)
Lieënhof (Leenhof)
Bösjhei (Bosheide)
Ouw Hei (Oude heide)
Heiveld
Grunsjtroat (Groenstraat)
Voort
Hoofvelde (Hoefveld)
Ravetsmaar
d'r Kakert
d'r Lichtemig (Lichtenberg)
Boesberg

Historie

Lankgraaf is in 1982 es fusiegemeinte ontsjtange oet de vreugere gemeintes Nuienhage (Nieuwenhagen}, D'r Sjeet (Schaesberg} en Ubach over Worms.
Vanaaf 1986 ies besjlote um Lankgraaf ouch es plaatsnaam te gebruke en de veurmalige dörper neet miè es plaats te besjouwe. De dörper zint in de aafgeloupe jaore zoa aaneingegreujd, dat zie es kern neet miè herkènbaar zin. Waal nao Rimburg weurt nog es apaart dörp verweze. In 1984 ies 'n aantal sjtraotname in de gemeinte Lankgraaf veranderd. Dao bleke namelik 53 sjtraote twiè, sóms driè kièr te besjoon.

De gemeinte Lankgraaf haet häöre naam te danke aan 'ne pre-historische landgraaf, 'ne oetgegrave graaf es 'n soort rinkvörmige wal, dae ónder miè de plaatse van Lankgraaf verbingk en umzuimp. Op sómmige plekke is deze graaf waal 20 maeter breid. De aan ein zie opgehuègde grónd waor begreujd en de tek van de sjtruuk sóms tot hègke-n ineingevlochte. Deze landgraaf is 'n historisch monument.