Bieëmele

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Bieëmeles, es te dit dialek sjpriks.

Bieëmele (Bemelen)
Gewaeze gemeinte in Nederlandj


{{{locatie}}}

Gevörmp

1388^[1]

Opgehaeve

1982

Opgegange in

Mergraote

Provincie

Nederlands Limbörg

Hoofplaats

Bieëmele

Opperflaakde (bie opluffing)

2,81^[2] km²

– daovan water:

0,00 km²

Inwoeners (kort veur opluffing)

310 (1971)

– deechde:

110/km²

Lies van börgemeisters

Bieëmele (Nederlands Bemelen) ies 'n dörp in de gemeinte Èèsjde-Mergraote in 't heuvelland van Zuud Limburg gelege aan de ouwe waeg van Mesjtreech nao Aoke. Tot 1982 waor 't ein van de kleinste zelfsjtendige gemeintes van Nederland. Same mèt de buurtsjappe wone d'r óngevaer 400 luuj.

Buurtsjappe

Gehuchte en buurtsjappe:

Sint Antoniusbank
Gastes (Gasthuis)
Wolfses (Wolfshuis)

Tot 1794 waor Bieëmele 'n hièrlikheid ónder 't Slevevrouwekapittel mèt ein eige rechbank.

Bezeenswaerdig

Kèrk, kruus, waterpöt en meiden in Bieëmele

't Plaetske ies bekènd um zien mergelgroeves, o.a. Supperberg en Izere, die 'n gooj kwaliteit mergel es boewsjtein levere. De berg (groeve) deende 't volk tot veilig ónderkómme in de tied van de bokkeriejersj, in de Franse tied en in de Twiede Waereldoorlog. In de hellinge (Bemelerberg) kómme de krietrotse aan de oppervlakte. Neve boewsjtein woort de Bemeler mergel ouch gebruuk veur verrieking van landboewgrónd en 't make van cement. De Bemelerberg ies 'n reservaat kalkweie mèt väöl soorte blome, hellingbösj en 4 óndergróndse en 1 bovegróndse mergelgrot. In ein van de eupeninge (loker) waor ièrtieds ein grotweuning (kloes) oetgehouwe. De lètste kloezenaer ies gesjtorve in 1804. 't Gehièl weurt beheerd door 't Limburgs landschap, dat hie ouch nog de Sjieëpersjberg, de Julianagroeve en de Klinkebergbösj in eigendóm haet. Vanwege de väöl heuvele en hellingbösj höbbe ziech in de loup van jaore haol waeg gevörmp mèt 'n eige interessante biotoop. Ouch de besjermde korewouf (hamster), kump hie in de umgeving veur. Op de weie loupe Mergellandsjäöp.

In Bemele sjteit de Sint Laurentiuskèrk, die groatendeils oet 1845 sjtamp, get hoager achter 'n tuinmoer mèt róntelum 't kèrkhóf. De typisch Limburgse, mergele tore ies oet de 14e ièw. 't Baksjteine einbeukige geboew ies in Watersjtaotsjtiel opgetrokke mèt neoklassieke elemente. 't Interieur ies groatendeils 19e ièws. Aan de voot van de kèrk bevingk ziech 'n pöthuuske mèt 'n zaaldaak woa-in de dörpspómp. Dao tegenaan hingk 'n waegkruus. In dezelfde sjtraot bevinge ziech drie monumentaal hoezer (in veldbrand, mergel, sjpeklaoge en vakwerk) oet de 18e ièw. In de umgeving liegke nog 'n paar monumentaal häöf en 'n aantal waegkruzer.

Waope

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

Op 15 miert 1957 kraog de gemeinte vaan d'n Hoege Raod vaan Adel officieel e waope touwgekind, wat ziech zoe liet umsjrieve:

Gedweersbalk vaan goud (geel) en sabel (zwart) ach stökker, de daarde dweersbalk belaoje mèt 'n roej (sic!) zespuntege staar, euver alles heer e roed achinder-hertegewei. 't Sjèld gedèk mèt 'n kroen mèt drei blaajer en twie perele.

Dit waope kump euverein mèt 't aajd femiliewaope vaan de Van Bieëmeles, die hei iewe heersde; de staar verwijs evels nao Slevrouw (stella maris, staar vaan de zie), umtot Bieëmele vreuger oonder 't Mestreechs Slevrouwekepittel veel.^[1]

Historische inwoenertalle

Bieëmele waor ummer ein vaan de kleinste Limbörgse gemeintes. Veur d'n Twiede Wereldoorlog is 't koelek gegreujd, en zelfs daonao góng d'n aonwas mer rillatief besjeie. Bij zien oplufting in 1982 waor Bieëmele mèt veursprunk de kleine gemeinte in Limbörg.

Jaor	Aontal	Oontwikkeling (gans Limbörg)
1830	223^[3]	--
1840	235^[4]	+5,4% (+5,6%)
1849	222^[5]	-5,5% (+4,3%)
1859	268^[6]	+20,7% (+4,4%)
1869	250^[7]	-6,7% (+4,5%)
1879	266^[8]	+6,4% (+7,0%)
1889	280^[9]	+5,3% (+6,8%)
1899	250^[10]	-10,7% (+10,2%)

Jaor	Aontal	Oontwikkeling (gans Limbörg)
1909	235^[11]	-6,0% (+17,8%)
1920	230^[12]	-2,1% (+32,6%)
1930	246^[13]	+7,0% (+25,1%)
1947	292^[14]	+18,7% (+24,2%)
1956	337^[15]	+15,4% (+27,3%)
1960	337^[16]	=0% (+7,4%)
1971	310^[2]	-8% (+13,9%)

Opmerkinge

De gemeinte Bieëmele umvatde de naobersjappe Gastes (gans) en Wolfses (deils), meh neet Sint Antoniusbank.^[17]^[2]
De ciefers veur 1971 zien aofgeroond op ganse vieftalle. Gelèt op 't klein aontal inwoeners vaan Bieëmele is 't greujciefer hei daorum neet exakter es in ganse percinte.
Op 1 juli 1970 stoont Bieëmele 0,80 km² groond aof aon de gemeinte Mestreech. Op dat stök woende toen 57 lui.^[18] Es me dat extrapoleert, woende op de awwe groond vaan Bieëmele in 1971 oongeveer 370 lui; dat gief t.o.v. 1960 'ne greuj vaan 9 à 10 percint.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeinte Bieëmele
Blauw: Provincie Limbörg

Dörpsvereiniginge

Rifferenties

Gemeinte Èèsjde-Mergraote
Dörper: Bieëmele · Ikkelder · Èèsjde · Groêselt · Keer · Mergraote · Maer · Misj · Norbik · Oêsj-Moarend · Riêkelt · Sjuuëlder · Se-Gietere · Tebannet
Buurtsjappe en gehuchte: Berg · Bergenhoëze · Breusj · Bruusjterbusj · Gastes · Ge Kruuts · Groeët-Welsde · Herkenter · Hoeg-Kâsjtert · Hoontem · Klae-Welsde · Liebik · Lieg-Kâsjtert · 't Mariadörp (De Klonie) · Moarend · Moersjelt · Oêsj · 't Poelveld · 't Roeët · Sjei · Sjilberg · Sint Antoniusbank · Terhoorsj · Terlinne · Termaar · Ulvend · Vroële · De Wesj · 't Withoês · 't Wolfses

[ngw-1] 1,0 ^1,1 Heraldry of the World - Bemelen

[vt71-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling

[3] Volkstèlling 1830

[4] Volkstèlling 1840 - Limbörg

[5] Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie

[6] Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling

[7] Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek

[8] Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling

[9] Volkstèlling 1889 - Limbörg

[10] Volkstèlling 1899 - Limbörg

[11] Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling

[12] Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling

[13] Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling

[14] Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling

[15] Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte

[16] Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes

[17] Kaart vaan Bieëmele in de Gemeinteatlas vaan Nederland, um 1868

[18] Volkstèlling 1971 - Aanhangsel II. lijst van grenswijzigingen tussen gemeenten, resp. van opgeheven en nieuw gevormde gemeenten in de periode van 31 mei 1960 tot en met 28 februari 1971

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]