Hillegersberg

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Hillegersberg Gewaeze gemeinte in Nederlandj
Gevörmp	?
Opgehaeve	1941
Opgegange in	Rotterdam
Provincie	Holland, Zuid-Holland
Hoofplaats	Hillegersberg
Opperflaakde (bie opluffing)	16,46 km²
– daovan water:	1,10 km²
Inwoeners (kort veur opluffing)	15.955
– deechde:	1039/km²
Lies van börgemeisters

Hillegersberg (Hollands (De) Berg) is 'n stadswiek vaan de Nederlandse stad Rotterdam. Ze vèlt oonder 't stadsdeil Hillegersberg-Schiebroek. Veurheer waor Hillegersberg 'n apaart dörp en zelfstendege gemeinte, tot Rotterdam 't in 1941 annexeerde. Vaan 't dörp is ouch noe nog väöl trök te zien. Hillegersberg steit bekind es ein vaan de deurder wieke vaan Rotterdam.

Historie

Rewien vaan 't Huis ten Berghe.

In de vreug middeliewe waor 't binneland vaan Holland nog gans moeras, meh aon de rechterkant (weskant) vaan de Rotte laog e zandbergske, 'nen doonk, dee bove 't umringend drasland oetstaok en boe bewoening meugelek waor. Dezen doonk is nog ummer trök te vinde: de dörpskèrk steit debovenop. Hillegersberg is verneump nao Hildegard vaan Vlaondere, vrouw vaan graof Dirk II (932-988), dee hei 'n börg had. Archeologische voondste oet de prehistorie en de Romeinsen tied tuine aon tot de plaots al väöl langer bewoend is.

In de loup vaan de volgende iewe woort 't moeras drumheen druuggelag en veranderde Hillegersberg in e lintdörp mèt allein roontelum d'n doonk kómbouw. In d'n daartienden iew kaom op de plaots vaan de alaw versterking e steine kestiel te stoon, Huis ten Berghe. Dit kestiel woort evels in 1426 mèt de Hoekse en Kabeljouwse Twitse verweus, allewijl steit de rewien nog.

Hillegersberg umvatde versjèllende polders. Um 't dörp zelf laog d'n Hillegersbergse Polder. Noordwestelek daovaan voont me Honderd-en-Tien-Morgen, zuidwestelek de Bergpolder. Noordelek vaan 't dörp laoge de Boterdorpse Polder en d'n Oosteindse Polder. Hei-in oontwikkelde ziech e nui dörp, Bergschenhoek. Ouch aon d'n aandere kant (ooskant, linkerkant) vaan de Rotte laog Hillegersbergse groond: de Bospolder en de Ommoorden. Hei laog en ligk ouch 't gehöch Terbregge. In de loup vaan de iewe woort evels ummer mie vaan dee veengroond tot törf verstoke, zoetot wieneg mie es groete pole euverbleef. De pole oostelek vaan de Rotte woorte ind negentienden iew druuggelag; neve Hillegersberg bleve evels de zoegeneumde Bergse Voorplas (oostelek) en Achterplas (westelek) bestoon. Bergschenhoek sjeide ziech in 1811, oonder Frans bewind, aof; dit woort noets mie oongedoon gemaak.

Oongesjik gewore veur landbouw, kaom 't dörp ummer mie bij rieke Rotterdammers in trèk, die gere e hoes kortbij de stad aon 't water wouwe höbbe. Los daovaan bersde de stad in dezen tied oet häör veug, zoetot väöl lendeleke gemeintes begóste te verveursteideleke. Dit brach 'n sterke bevolkingsgreuj op gaank. In 1904 mós Hillegersberg 't zuielek deil vaan ziene groond aon Rotterdam aofstoon. Wat euverbleef vaan Hillegersberg, greujde evels ouch hel door, veural nao 1920. In 1941 woort gans Hillegersberg, tegeliek mèt IJsselmonde, Overschie en naobergemeinte Schiebroek, aon Rotterdam touwgeveug. Op dat memint had de gemeinte al zoe'n 26.000 inwoeners.

Historische inwoenertalle

Jaor Aontal Greuj (gans Z-Holland) 1795 3.005 -- 1830 1.850 -38,4% 1840 1.991 +7,6% (+9,6%) 1849 2.027 +1,8% (+7,1%) 1859 2.144 +5,8% (+9,5%) 1869 2.481 +15,7% (+11,5%)

Jaor Aontal Greuj (gans Z-Holland) 1879 3.091 +24,6% (+16,8%) 1889 4.114 +33,1% (+18,2%) 1899 6.182 +50,3% (+20,5%) 1909 3.296 -46,7% (+21,5%) 1920 4.964 +50,6% (+20,7%) 1930 15.955 +221,4% (+16,6%)

Opmerkinge

• 1795: inclusief Bergschenhoek
• 1830: exclusief Bergschenhoek. Es me dit dörp wel debij tèlt, kump de oontwikkeling tösse 1795 en 1830 oet op -6,2%.
• Genormaliseerd nao 'nen tied vaan 10 jaor kump de oontwikkeling vaan Hillegersberg tösse 1795 en 1830 oet op -12,9% (zoonder Bergschenhoek in 1830) daan wel -1,8% (mèt Bergschenhoek).
• In 1904 stoont Hillegersberg 't diechbevolk zuielek deil vaan ziene groond aon Rotterdam aof. Dit verklaort de daling - 'nen trendbreuk, tösse 1899 en 1909.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Reële greuj gemeinte Hillegersberg
Liechgreun: Oonnatuurleke krimp door vermindering gemeintegroond
Blauw: Provincie Zuid-Holland

Aonzien

Hillegondakèrk

Hillegersberg vaan euver de Bergse Achterplas, vaanoet Schiebroek. D'n oetkiektorie huurt bij 't Plaswijckpark.

Wie gezag is aajd-Hillegersberg gooddeils opgebouwd in lintbebouwing. 't Dörp begós in zuie, bij de weeg dee de Rotterdammers Bergweg neumde en de Hillegersbergers Straatweg. Noordeleker geit dee euver in de Bergse Dorpsstraat (zoe geneump umtot de gemeinte Rotterdam nog aander geannexeerde dörper en dörpsstraote kint), boe d'n dörpskern aon ligk, en oetindelek in de Grindweg, dee nao Bergschenhoek löp. 't Deil wat noe Bergweg hèt, huurt al sinds 1904 bij Rotterdam en weurt noe neet tot Hillegersberg gerekend. In 't aajd dörp vint me 15 rieksmonuminte, wie de geneumde Hillegondakèrk, de rewien vaan 't Huis ten Bergh en versjèllende woenhoezer. De mieste monuminte zien roond de kèrk geconcentreerd. E groet aontal villa's is neet vaan rieksweeg besjermp meh 't aonzien wel weerd. Aon de Bergse Achterplas vint me 't Plaswijckpark, in 1923 opegedoon veur de Rotterdamse bevolking, boe me 'ne späöltuin en 'ne mini-zoo vint.

Neet alle groond vaan de aw gemeinte Hillegersberg weurt allewijl gerekend tot de wiek Hillegersberg. Zoewiezoe al neet de geneumde groond vaan de Bergweg en umgeving (stadswiek Oude Noorden, stadsdeil Noord). Honderd-en-Tien Morgen ('n nuibouwwiek oet de jaore 1950), Terbregge (gehuch mèt aongehaange nuibouw) en Molenlaankwartier (nog door Hillegersberg gebouwd, in de jaore 1930) zien apaarte wieke binne 't stadsdeil Hillegersberg-Schiebroek. Ommoord huurt al gaar neet mie bij dat stadsdeil, meh vèlt oonder Prins Alexander. De dörpskern mèt e bitteke nuibouw weurt amtelek Hillegersberg-Noord geneump. Hillegersberg-Zuid is 't deil roond de Kleiweg. Verwarrend genoog hoort dit stök tot 1941 neet gans bij Hillegersberg, meh ouch bij Schiebroek. Soms sprik me heiveur vaan 't Kleiwegkerteer.

Bevolking

Hillegersberg-Noord en -Zuid höbbe same 'n klein 16.000 inwoeners. In 2012 woende in Hillegersberg-Noord 7970 lui en in 't Kleiwegkerteer 7775. Allebei de wieke zien veur Rotterdamse begrippe etnisch homogeen: in Hillegersberg-Noord waor in 2012 78% vaan de bevolking otochtoon, 13% westers allochtoon en 9% neet-westers allochtoon, daovaan 1%pt. Marokkaans, 1%pt. Antilliaans, 3%pt. Surinaams, 1%pt. Turks en 4%pt. vaan aander heerkoms. In 't Kleiwegkerteer tèlde me toen 74% otochtone, 13% westerse allochtone en 13% neet-westerse allochtone, daovaan 3%pt. Marokkaone, 1%pt. Antilliaone, 3%pt. Surinamers, 1%pt. Turke en 5%pt. lui vaan aander heerkoms.

Waope

Op 24 juli 1816 kraog Hillegersberg vaan d'n Hoege Raod vaan Adel 't volgend waope touwgekind:

Vaan lazuur (blauw), belaoje mèt e vrouwebeeld stoonde op e terras, alles vaan goud.

Neet vermeld meh ummer getuind is tot de vrouw zand in häöre sjolk dreug en dao get vaan verluis. Dit beeld tuint 'n legende euver wie Hillegersberg oontstoont. De reuzin Hillegonde, die in de duine woende, góng 't awwerlek hoes oet en trok nao 't binneland, mèt es aondinke e stök duinzand in häöre sjolk. Kortbij de Rotte sjäörde dee sjolk, en op dit bergske bouwde me later Hillegersberg. Dees legende mós verklaore wie dit zandbergske dao waor gekoume, dewijl in de wijen umtrèk allein veen te vinde waor.

Dit waope kump al in d'n achtienden iew veur, meh daan in zèlver (wit), mèt 't terras vaan sinopel (greun) en de vrouw in natuurleke kleure: hood en bovekleid vaan lazuur, rok vaan keel (blauw), sjeun en sjolk vaan zèlver. De gemeinte had bij aonvraog gein kleure aongegeve; daorum heet d'n Hoege Raod 't waope in riekskleure (de kleure vaan 't waope vaan de Nederlen) verliend.

Bronne

Dit artikel is deils gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.