Verkrachting

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De verkrachting vaan Lucretia, gesjèlderd door Titiaan.

Verkrachting is 'ne wiedgoonde vörm vaan seksueel geweld. Gemeinelek geit 't hei um 't oonder dwang seksueel binnedringe vaan e slachoffer. De definitie vaan verkrachting, wat in de mieste culture straafbaar is, versjèlt evels per jurisdictie.

Wereldwied versjèlt 't aontal gemelde verkachtinge vaan 4,9 op 100.000 in Litouwe tot 91,6 op 100.000 in Lesotho. Väöl gevalle weure evels neet gemeld; wereldwied gief 't woersjijnelek gein aander vergriep wat mie weurt verzwege. De groete mierderheid vaan de daders is mannelek. De mieste slachoffers zien ouch vrouwlui (oongeveer 90%). Allewel tot de mieste media-aondach oetgeit nao verkrachtinge door vreemde, kump verkrachting door bekinde väöl dèkser veur (oetgezunderd in oorlogssituaties).

Verkrachting leit dèks tot traumata en soms tot posttraumatisch stresssyndroom. In bepaolde culture kin 't slachoffer daobij ouch mèt maotsjappeleke aofkäöring te make kriege, zelf vaan zien familie en bekinde.

Definities

Wie gezag gief 't versjèllende definities vaan wat al of gein verkrachting is. E feit wat oonder 'n bepaolde definitie neet es verkrachting tèlt, kin bès nog straafbaar zien.

Penetratie

Väöl definities vaan verkrachting beperke ziech tot penetratie. Zoe luit de definitie vaan de WHO 'Gewelddaodeg of aanderszins gedwoonge binnendringe (al is 't mer eve) vaan de vulva of anus, door middel vaan 'ne penis, aander liechaamsdeile of veurwerpe.' Aander definities beperke ziech neet tot vulva en anus meh spreke vaan (seksueel) binnedringe in 't algemein. Dit is beveurbeeld 't geval in 't Belsj en Nederland. Zoe'n definitie beteikent tot 'n opgedroonge tongpuun ouch es verkrachting gelt. Soms is de definitie zelfs neet beperk tot penetratie, in Duitsland beveurbeeld. Miestal valle zoe'n feite evels oonder 't minder zwoer vergriep vaan aonranding. Bezunder problematisch is 't wienie 'n vrouw 'ne maan tot penetratie dwingk.

In väöl aw wètte is penetratie eufemistisch gebrach es 'vleiseleke bekinning' (beveurbeeld in 't Ingels: carnal knowwledge). Umtot dat neet gans oondobbelzinneg is (en veur de moderne taolgebruker mesjiens ouch neet dudelek), vreug dat dèks um 'n modernisering vaan de definitie.

Geslach

Vaanajds woort aongenome tot allein 'ne maan 'n vrouw kós verkrachte; verkrachting waor daan ouch juridisch zoe geformuleerd. Verkrachting vaan manslui kós soms weure bestraaf mèt wètte tege 'sodomie'. Pas sinds rillatief kort weure de verkrachtingswètte sekseneutraol opgestèld.

Touwstumming

Bij de definitie vaan verkrachting huurt in principe tot 't slachoffer gein touwstumming gief (meh zuug oonder). E gries gebeed versjijnt evels wienie 't slachoffer gei bezej heet, oonder invlood is of aanderszins geistelek neet in staot um te weigere. Normaal gezeen tèlle zoe'n gevalle ouch es verkrachting. Dit gelt ouch wienie de seksueel handelinge neet direk oonder bedreiging weure gedoon, meh zien aofgedwoonge mèt beveurbeeld laankdoreg sjantaasj.

Houwelekse verkrachting

Me góng laank algemein devaan oet tot oonder getrojde lui verkrachting neet meugelek waor. De meining waor tot maan en vrouw oonderein echteleke pliechte hadde en ziech oonderein gein gemeinsjap kóste weigere. Wienie 'nen echgenoet, miestens de maan, tege de wèl vaan d'n aander seksueel handelinge deeg, kós heer neet weure vervolg. Dèks, meh neet ummer, bereep me (of beröp me soms nog) ziech op religieus grun (beveurbeeld 1 Korinthiërs 7:3-5).

In de loup vaan d'n iew begós de meining euver dit oonderwerp te verandere. Dit gebäörde oonder invlood vaan 't feminisme, meh ouch oonder 't ziech algemein oontwikkelend concep vaan minserechte. Allewijl weurt verkrachting in 't houwelek in de westerse wereld algemein es 'ne vörm vaan hoeselek geweld gezeen. De wètgever waor zelfs in väöl westerse len opmerkelek laat mèt 't aonpasse vaan de wèt: in Nederland beveurbeeld is houwelekse verkrachting pas sinds 1991 meugelek.

Statutair verkrachting

In sommege jurisdicties gelt geslachsgemeinsjap mèt seksueel minderjaorege (zij die joonger zien es de wèttelek vasgestèlde besjikkingsleeftied) ouch es verkrachting, n'importe of de joongere daomèt instump. De riddenatie is daan tot heer neet gesjik is veur te beslisse en tot zien touwstumming neet geldeg is. Zoe'n systeem kump beveurbeeld in de Vereinegde Staote veur. Geliekaardege bepaolinge kinne gelle veur geslachsgemeinsjap mèt geistelek gehandicapde. In e groet aontal aander len (beveurbeeld Nederland) gelt dat neet es verkrachting, meh vèlt seksueel contak mèt kinder oonder anti-pedofiliewètte en weurt d'n daojer dao wel veur vervolg.

Grópsverkrachting

E speciaol geval is de grópsverkrachting; boebij mierder lui miestal ei slachoffer verkrachte. Dit maak veroerdeiling vaan verkrachters nog lesteger: gemeinelek heet neet de ganse gróp ouch wèrkelek 't slachoffer gepenetreerd en koume neet alle verdachte veur dezelfde straaf in aonmerking. In zoe geval moot 't slachoffer ziech weite te rappelere wee wat gedoon heet.

Motieve

De reies um tot verkrachting euver te goon kinne zoewel cultureel en (individueel) psychologisch zien. Lieg strafe op verkrachting en de euvertuiging tot 't 'superieur' mannelek geslach 't rech op de vrouw heet koume volgens de WHO väöl veur. Westerse verkrachters weure evels dèks gediagnosticeerd mèt sadistische trèkke en de zöch nao euverheersing.

Effekte

'n Verkrachting heet veur 't slachoffre dèks wiedgoonde negatief gevolge. Die loupe oeterein vaan traumatische effekte tot sociaol stigmata en praktische probleme.

Psychologische effekte

Slachoffers vaan verkrachtinge zien dèks getraumatiseerd en kinne de groetste meujte höbbe veur weer te functionere wie veur 't vergriep. Dit kin ziech beveurbeeld vertaole in eet-, slaop- en concentratiesteurnisse. Versjèllende symptome vaan acute stresssteurnis trejje aon 't daagleech, wie depersonalisatie/dissociatie, black-outs mèt betrèkking tot deile vaan de verkrachting of zjus 't constant herbeleve vaan de ervaoring (in gedachtes of in mare), oeterweeg goon vaan alles wat me mèt de ervaoring daan wel de verkrachter associeert zoewie vaan gans 't sociaol leve. (Dit zien dus allemaol dinger die getraumatiseerde lui in 't algemein kinne doen.) Wienie dees effekte nao e paar maond nog aonhawwe, sprik me vaan posstraumatisch stresssyndroom. Me sjat tot tösse eindaarde en d'n hèlf vaan de verkachtingsslachoffers dao las vaan heet; heimèt huurt verkrachting tot de algemeinste oerzake vaan PTSS oonder vrouwlui.

Geslachskrenkdes

Umtot verkrachting gemeinelek oonbesjermp gebäört, kinne geslachskrenkdes hiel good weure euvergegeve aon 't slachoffer (of eventueel op de verkrachter). De lèste jaore is dit veural e probleem gebleke bij AIDS, en daan zeker in tropisch Afrika, boe de krenkde sterk inheims is. In 2005 waor volgens ein sjatting wel 60% vaan de vechtende in 't Kongolees intern conflik besmèt mèt HIV. 't Is bekind tot in dezen oorlog massaol woort verkrach, wat de verspreiing vaan de krenkde zeker heet verergerd. Daobij besteit in deile vaan 't continent 't bijgeluif tot geslachsgemeinsjap mèt 'n maag eine vaan zienen AIDS aofhölp; es gevolg heivaan weure jong meidskes verkrach. 't Is evels neet bekind wie wiedverbreid dit idee is; ouch vèlt dèks neet aon te tuine of 'n verkrachting daodoor is gemotiveerd.

Soms gebruuk 'ne verkrachter wel e condoom. Reies daoveur kinne zien tot heer 't slachoffer neet zwaanger wèlt höbbe, tot 't slachoffer (mesjiens) zelf besmèt is en um de sjijn te wèkke tot alles vrijwèlleg gebäörde. Ouch maak de aofwezegheid vaan sperma 't lesteger um gemeinsjap, laot stoon verkrachting, aon te tuine.

Zwaangersjap

Bij vaginaal verkrachting vaan vrouwlui door manslui - de klassieke vörm vaan verkrachting - kin 't slachoffer natuurlek zwaanger rake. Laank neet ummer, meh väöl dèkser es bij touwgestande geslachsgemeinsjap, zal de vrouw 't keend neet acceptere. In väöl len besteit de optie veur abortus; in sommege jurisdicties mèt conservatief abortuswètte is 't in geval vaan verkrachting wel touwgestande. Wee op principieel grun tege abortus is, kin deveur keze 't keend bij geboorte aof te stoon. Aon d'n aandere kant dwingk 'ne verkrachter 't slachoffer dèks tot abortus, um de gevolge aof te dèkke.

Besjöldeging vaan 't slachoffer

In väöl culture weurt 't slachoffer vaan 'n verkrachting, väöl mie es d'n daojer, op de verkrachting aongekeke. 't Oerdeil vaan de umgeving is daan tot 't slachoffer drum heet gevraog, beveurbeeld door ziech oetdagend te kleie of door opziechteg te flirte. Zoe'n ideeë zien zeker gelink aon väöl veurkoumende geslachsrolle die veursjrieve tot de vrouw deensbaar moot zien aon de maan (ouch seksueel). Me moot evels bedinke tot ouch bij vrouwlui oonderein 't besjöldege vaan verkrachtingsslachoffers veurkump. Soms zeuke slachoffers ouch de sjöld bij hun eige.

Iervraak en gedwoonge houweleke

Soms geit de sociaol aofkäöring wijer es de bovestoonde besjöldeginge. In versjèllende mediterraan en islamitische culture beteikent sjan veur de vrouw (wie 't verluus vaan maagdelekheid veur 't houwelek; dit zal de kanse op e houwelek veur 't slachoffer hiel sterk verkleine) ouch 'n groete sjan veur de ganse femilie. E femilielid (dèks de pa of e broor) kin daan tot iervraak euvergoon en de vrouw umbringe um de ponteneur vaan de femilie in stand te hawwe. Dèkser evels zal me neet zoe'n extreem oplossing oetzeuke en ieder keze veur verstoeting.

In aander gevalle weurt d'n ier vaan allebei gered mèt e gedwoonge houwelek. De verkrachter kin daan oonder vervolging oetkoume, dewijl 't slachoffer häör sociaol positie neet verluis en 't (eventueel) keend wètteg zal zien. Ouch dees oplossing weurt in zoe'n culture neet algemein geaccepteerd: de zelfmaord vaan e zèstienjaoreg meidske in Marokko, wat oonder drök vaan häör umgeving mèt häöre verkrachter waor getrojd en in dat houwelek weer woort misbruuk, maakde in 2012 in dat land 'n discussie euver de rechte vaan de vrouw in zoe'n situaties los.

Historie

't Begrip 'verkrachting' heet 'n bewoge historie. In 't aajd Romeins rech waor verkrachting (raptus) gedefinieerd es de rouf vaan 'n vrouw, n'importe of dat mèt seksueel doele waor. De benaodeilde partij waor neet de vrouw zelf meh de maan oonder wee zien otoriteit ze stoont. Oet de legendarische historie vaan Roeme kint me verhaole euver de Sabiense maagderouf en de verkrachting vaan Lucretia; in dat lèste verhaol begeit 't slachoffer zelfmaord. In de keizertied woort de juridische status mie es eine kier aongepas, meh zoonder tot 't 'n oetsletend seksueel laojing kraog.

In de middeliewe begós dat te verandere en oontstoont laankzaamaon e dudelek versjèl tösse verkrachting en oontveuring (beveurbeeld in 't twelfden-iews Decretum Gratiani). In de zèstienden iew woort ouch't begrip vaan seksueel mierderjaoregheid oontwikkeld (dee leeftied kós beveurbeeld op twelf jaor ligke). Verkrachting woort in deen tied ummer geach door 'ne maan op 'n vrouw te zien; seksueel misbruuk vaan manslui veel oonder wètte tege sodomie. Ouch kóste neet alle vrouwlui in aonmerking koume: boete zien eige vrouw waor ouch gedwoonge geslachsgemeinsjap mèt 'oonierbaar vrouwlui' neet straafbaar.

Aon verkrachting woort neet ummer zoe zwoer geluf wie allewijl. Sint-Thomas vaan Aquino meinde tot verkrachting, allewel tot 't zundeg waor, neet zoe erg waor wie masturbatie of coïtus interruptus, umtot 'ne verkrachter entans voldeeg aon de bedoeling vaan de seksualiteit. Mier in 't algemein woort, wie gezag, verkrachting dèks es e logisch gevolg vaan 'n vrouweleke oetdaging gezeen. Ouch waor 't langen tied gans normaal um slavinne te misbruke - beriechte dao-euver zien zoewel oet de Europese wie oet de Arabische slaovehandel bekind - en um vrouwlui vaan vreem volker te verkrachte (dèks, meh neet allein, in d'n oorlog). Verhaole euver edele die zoe gezag 't rech hadde um in de houweleksnach de vrouwlui vaan hun oondergesjikde te oontmaagde (jus primae noctis) kinne evels neet weure hel gemaak; ze sjijne op wieneg mie te beröste es veuroerdeile tege d'n adel en/of 't platteland.

Dewijl de wètte euver verkrachting de lèste decennia alum zien aongepas, is nog wieneg bekind vaan verkrachting door vrouwlui. De meining tot dit neet meugelek is, is wiedverspreid en nog ummertouw hei en dao in de wèt trök te vinde.

Demografie

Jaorleks weure wereldwied e paar hoonderddoezend gevalle vaan verkrachting bij de pelitie gemeld, meh 't aontal wèrkeleke verkrachtinge ligk allezeleve väöl hoeger. Oet zjèn of angs zal 'n verkrachting door 'ne bekinde dèks neet weure aongegeve. Volgens bepaolde oonderzeuke is wel 20 percint vaan alle vrouwlui oets verkrach; e groetsjaoleg oonderzeuk in de ganse EU heel 't op 5 percint vaan de vrouwlui in dat deil vaan de wereld. Allein al in Zuid-Afrika, beröch um zie hendeg groet verkrachtingsprobleem, vinde jaorleks mesjiens wel 500.000 verkrachtinge plaots. 'n Minderheid vaan de aofgiftes is aon d'n aandere kant vals; um wieväöl percint 't geit vèlt neet te zègke.

Bronne

Dit artikel is gooddeils gebaseerd op 't corresponderend Ingelstaoleg artikel.