Sint Maarten (Nederlands)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Sint Maarten | |||
| |||
|
| |||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Nederlands, Ingels | ||
| Huidsjtad | Philipsburg | ||
| Sjtaotsvörm | Land binne 't keuninkriek | ||
| Sjtaotshoof (lies) | Willem-Alexander (sinds 2013) | ||
| gouvernäör | Eugene Holiday | ||
| premier | Silveria Jacobs | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
| Religie | {{{religie}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
34 km² -% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
35.035 974/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Antilliaanse gölle (ANG)
| ||
| Tiedzaone | UTC -4 | ||
| Nationale fiesdaag | ? | ||
| Vouksleed | O Sweet Saint Martin's Land | ||
| Web | Code | Tel. | .an | -- | +599 | ||
Sint Maarten (officieel gespeld zoonder striepke) is e land binne 't Keuninkriek vaan de Nederlen. In fysisch opziech is dit 't zuidelek deil vaan 't eiland Sint Maarten; 't noordelek deil is in Franse han. 't Nederlands deil is kleinder (34 km² tegeneuver 53 km²), meh heet neet minder es 35.000 inwoeners. Daomèt is Sint Maarten hendeg diechbevolk.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]De partitie vaan 't eiland in e Frans en e Nederlands stök geit trök tot de zeventiende iew. Hollenders en Fransoze kaome roond 1630 oongeveer gliektijeg op 't eiland aon. Ze maakde gemein zaok tege de Spanjole, die ouch op 't eiland zaote en op dat memint mèt de Republiek in oorlog waore. In 1648 verdeilde ze 't eiland oonderein volgens de grens die noe nog ligk. Nao hiel väöl wisselinge vaan machhöbber maakde me dees grens in 1817, nao de Napoleontischen tied, definitief. Nao deen tied kaom 't, in versjèllende staotsvörm, in 'n staotkundege verbinding mèt de aander Nederlandse bezittinge in de Antille, laank es Curaçao en Oonderhurege, nao d'n Oorlog es Nederlandse Antille. Tösse 1951 en 1983 waor Sint Maarten ein eilandgebied mèt Sint Eustatius en Saba (oonder de naom Eilandgebied Bovewindse Eilen); in dat jaor woorte die twie klein eilendsjes zelfstendeg.
In de ierste jaore vaan de einentwintegste iew kaom de touwkoms vaan de Nederlandse Antille ter discussie. Wie in 2004 in e referendum de bevolking veur 'ne status aparte bleek (wijer waore doorgoon in de Antille, integratie in Nederland en complete oonaofhenkelekheid aon de orde), góng de consensus nao ontbinding vaan 't gans land. Sint Maarten zouw, zjus wie Curaçao, e land binne 't keuninkriek weure. Nao versjèllende kiere oetstèlle woort d'n datum daoveur oetindelek gestèld op 10 oktober 2010. De nuie status woort in de ierste jaore gei succes. In 2014 kaom e rapport oet wat zag tot de Sint-Maartense politiek zoe vol waor vaan corruptie en cliëntelisme tot de wètte vaan 't eiland koelek gehandhaaf woorte. Hei-op greep de Nederlandse regering in.
Sociaol geografie
[bewirk | brón bewèrke]
De bevolkingsdiechheid ligk roond de doezend lui per veerkentege kilometer; daodoor zien alle woenkerne praktisch aoneingegreujd. Toch maak de census nog wel versjèl tösse de aw kerne. Hoofplaots is Philipsburg, groetste plaots is Lower Prince's Quarter. De volkstèlling vaan 2001 tèlde 30.594 inwoeners; dat zien 'rs evels zeker mier, umtot 't eiland nogal get illegaol immigrante heet. Vaan de gerezjistreerde inwoeners had 51% de Nederlandse nationaliteit, boevaan 30 percintpunt op 't eiland waor gebore. De res besteit veur e good deil oet gasarbeiders oet de regio: veural Dominicaone en Haïtiaone, daoneve ouch Jamaicaone, Guyaneze en Maagde-eilanders. De dominante taol is 't Ingels: 68% gaof 't Ingels op es toestaol, daobij kaome nog 8% die dat specifieerde es Creools. De creooltaol vaan Sint Maarten is neet bezunder aofwiekend vaan 't "blaank" Ingels; me kin 't ieder verglieke mèt e dialek es mèt 'n apaarte taol. 13% sprik Spaons, 4% Nederlands. Nederlands is de officieel taol; oonderwies in 't Ingels weurt evels al sinds minseheugenis aongeboje. In religieus opziech is 't katholicisme, wie euveral op de Nederlandse Antille, de groetste gemeinsjap (39%); dao is 'n groete en diverse gróp protestante (12% pinkstergemeintes, 11% methodiste, 7% baptiste, 6% zevendendaagsadventiste, 4% anglicaone en 3% calviniste) en 'n klein gróp joede (3%).