Al Qaeda

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Aan dit artikel weurt de kómmenden tied nog gewirk. Tot daen tied kan d'n inhaud van 't artikel veurnaam informatie misse of nog neet good in zie verbandj ligke.

De vaan van Al-Qaeda mit de sjahada

Al Qaeda (Arabisch: القاعدة al-Qā‘idah "de basis"), óch Al Kaida of Al Qaida is 'n islamitische terreurorganisatie. Ze opereert es e netwirk en minder es 'n orgenisatie. Ze veurt waal aasjleëg oet, meh hüj vuural i g'ne Maghreb, Jeme en Pakistan. Óch óngersjteunt zie anger terroristische organisaties; zie geëft traininge en logisjtieke óngersjteuning.

De terreurbeweëging is vuural bekank gewoare noa de aasjleëg van 11 september 2001 in ónger anger New York. Ze weëd durch de Verenigde Naties, de NAVO, de Europese Unie en leng wie de Verenigde Sjtate, India en Rusland es terroristische organisatie besjtumpeld.

Doel

't Primair doel van Al Qaeda is 't sjtichte van e islamitisch weltriek, wie bei d'r Islamitische Sjtaat in Irak en Syrië. Al Qaeda zeet 't Weste, de VS en Israel mitnaam, es höar groeëtste viejand, deë ze wil bekempe. Concreet haot dat i dat zie de sjaria, 't islamitische rech, wilt iveure mit geweld. De organisatie vech vuural i leng oeë me noa höar idee tevöal is aafgewieëke van 't sjtreng fundamentalistisch gedachtegood. Doaneëve weëde volges Al Qaeda óch islamiete óngerdruk durch 't Weste. De óngerdrukkesj zint volges höar zioniste. Doarum houw Al Qaeda in 'n fatwa in 1998 alle moslims ópgerope um Amerikane en hun bondgenoate, in 't bezónger óch jüdde, te doeëje.

Óntsjtoa

De gróp woeëd in 1988 ópgerich durch d'r Osama bin Laden. Ze is óntsjtange es verzetsgróp ten tieje va d'r Sovjet-Russische invasie van Afghanistan. I deë kreeg vochte ieëder versjillende islamitisch-fundamentalistische gróppe, de moedjahedien, teëge 't Russische leger. De VS financieerde dizze kreeg via de Pakistaanse ilichtingedeens. Aan 't eng va d'r kreeg óntsjtange tussje die gróppe te groeëte versjille i de interpretatie va d'r koran, wat leide tot e óngerling gewapend conflik. De uëverwinning óp de Sovjet-Unie goof Bin Laden inspiratie um oetintelig Al-Qaeda óp te richte. Kót d'rnoa richde heë zich óp de VS, de twieëde groeëte meugelige bedreiging oet 't Weste. Bin Laden leet zich vuural inspirere durch de ideeë va d'r moslimgeleerde Said Qutb. Twieë wiechtige concepte oet die leer is takfir, oeë-i gesjteld weëd dat kaffirs (óngeleuvige) gedoeëd mage weëde, en jahiliyya, 't idee dat de islamitische welt verzouwd is van [heidense] ivlood (oet 't Weste).

Bis 1994 bleef 't ónruiig in Afghanistan. D'r Taliban greep i dat joar de mach, meh de organisatie bleef in 't lank en i g'n regio. Óp 2 mei 2011 woeëd Bin Laden gedoeëd bei 'ne Amerikaanse aaval.

Terroristische aasjleëg

Tussje 1992-2000

• 26 fibberwaar 1993: bómaasjlaag óp 't World Trade Center i New York. Heibei valle zes doeëje en hóngerd gewónge.
• 13 november 1995: aasjlaag óp 'n militair basis va de VS kótbei Riad, de hoofsjtad va Saoedi-Arabië. Zeëve lüj kómme um 't leëve.
• 25 juni 1996: 'n vrachwage vol mit sjpringsjtof sjpringk oetee kótbei 'n militair basis va de VS en Saoedi-Arabië. Nuëgetien lüj kómme um, 64 rake gewónk.
• 17 november 1997: bei g'n necropool Deir el-Bahari, kótbei de toeristische Egyptische sjtad Luxor weëde 68 toeriste gedoeëd. 35 doeëjelige sjlachoffere woar Zjwitsesj.
• 7 augus 1998: bei 'ne bómaasjleëg óp de Amerikaanse ambassades va de Keniaanse hoofsjtad Nairobi en de Tanzaniaanse sjtad Dar es Salaam valle 224 doeëje.
• 12 oktober 2000: 't sjip USS Cole woeëd i g'n have va g'n Jemenitische hoofsjtad Jeme getróffe durch 'ne aasjlaag oeëbei zeëvetien soldate va de US Navy um 't leëve kómme; 39 anger lüj rake gewóndj.
• 30 december 2000 en 31 december 2000: bei 'n rei aan aasjleëg i g'n Filipiense hoofsjtad Manilla sjterve 22 lüj. Hóngerd lüj rake gewónk. De aasjleëg woeëde oetgeveurd durch de aan Al-Qaeda gelieerde gróp Abu Sayyef.

Tussje 2001-2010

• 11 september 2001: veer vleegmesjienger weëde gekaap. Twieë vlege kepot teëge de Twin Towers van 't WTC i New York, e daarde sjtort neer bei 't Pentagon i Washington D.C. 't Veerde touwsjtel sjtortde neer bei Shanksville i Pennsylvania. Heibei vele bekans 3.000 doeëje. Mieë es 6.000 lüj raakde gewónk. Dees aasjleëg sjtoa i de beuk bekank es de groeëtste terroristische aasjleëg i de gesjichde.
• 1 oktober 2001: bei 'ne aasjlaag óp e parlementsgeboew in 't Indiase Srinagar sjterve zikker 29 lüj.
• 29 oktober 2001: zestien lüj vónge d'r doeëd bei 'n massaal sjietpartie i 'n kirk in 't Pakistaanse Bahawalpur.
• 11 april 2002: 'ne bómaasjlaag óp de bekanke El-Ghribasynagoge óp 't Tunesische eilank Djerba kos aa 21 luuj 't leëve. Veertien van doeëjelige sjlachoffere zint Pruse.
• 14 mei 2002: noa 'ne aaval óp 'ne toeristebus i g'n Indiase regio Kasjmir weëde in e dörp 31 lüj vermoard durch de durch Al-Qaeda aagesjtuurde terreurgróp Lashkar-e-Taiba.
• 14 juni 2002: 'ne aasjlaag kótbei e Amerikaanse consulaat i g'n Pakistaanse sjtad Karachi kos aa twelf lüj 't leëve.
• 12 oktober 2002: bei aasjleëg óp versjillende discotheke óp 't eilank Bali sjterve 202 lüj. De mieëtste sjlachoffere zint toeriste en hant de Australische nationaliteet.
• 28 november 2002: bei aasjleëg óp Israelische toeriste i g'n Keniaase kusplaatsj Mombasa sjterve zestien lüj, nog tachtig anger lüj rake gewóndj.
• 21 december 2002: de aan Al-Qaeda verwante organisatie Lashkar-e-Taiba pleëg 'ne aasjlaag óp 'ne sjpoarweëg in 't Indiase Kurnool. Twintig lüj vinge d'r doeëd, tachtig rake gewónk.
• 5 meëts 2003: bei 'ne bómaasjlaag óp 't vleegveld va Davao, óp de Filipien, sjterve 21 lüj.
• 12 mei 2003 en 9 november 2003: bei versjillende aasjleëg óp appartementecomplexe i Riad, oeë vöal boetelengesj woeënde. I totaal koame 39 lüj um 't leëve en 160 lüj raakde gewónk.
• 16 mei 2003: bei vunnef aasjleëg óp ónger anger jüdisje isjtellinge i Marokko sjterve 32 lüj.
• 7 juni 2003: bei 'ne aasjlaag óp 'ne bus va de Bundeswehr kómme veer Dütsje soldate um 't leëve.
• 5 augus 2003: kótbei e hotel i g'n Indonesische hoofsjtad Jakarta sjterve twelf lüj.
• 7 augus 2003: 'ne aasjlaag mit sjpringsjtof óp de Jordanese ambassade i Bagdad kos aan 22 lüj 't leëve.
• 19 augus 2003: 22 lüj kómme um bei 'ne zelfmoardaasjlaag óp 't hoofkantoer va de VN i Bagdad.
• 29 augus 2003: 125 lüj kómme um bei 'ne aasjlaag óp 'n sjiitische moskee i Najaf, Irak.
• 12 november 2003: in 't Irakese Nasiriya kómme 17 Italiaanse soldate um 't leëve bei 'ne aasjlaag. Elf anger soldate weëde óch gedoeëd. 103 soldate rake gewónk.
• 15 november 2003 en 20 november 2003: in Istanbul weëde 'n synagoge en 'n Britse bank aagevalle. 57 lüj sjterve, zeëvehóngerd lüj rake gewóndj.
• 2 fibberwaar 2004: in 't Noard-Irakese Erbil kómme bei 'ne aasjlaag óp e Koerdisch evenement 117 lüj um 't leëve. 133 lüj rake gewónk.
• 2 fibberwaar 2004: de aan Al-Qaeda gelieerde Abu Sayyef pleëg 'ne aasjlaag óp e Filipiens passagiersjip oeëbei 116 lüj umkómme.
• 2 meëts 2004: aasjlaag óp e sjiitisch asjoerafieës Kerbela en Bagdad. Heibei sjterve 178 lüj en rake 500 lüj gewónk. Dizze aasjlaag weëd gezieë es begin va de groeëtsjalige sektarische sjtried tussje soenniete en sjiite in Irak.
• 11 meëts 2004: aasjleëg óp de Sjpaanse sjtadstreine i g'n hoofsjtad Madrid. 191 lüj kómme um 't leëve, 2.051 lüj rake gewónk. Dees aasjleëg woare de zjwoarste in Europa seër d'r aasjlaag óp e vleegmesjieng boave de Sjotse plaatsj Lockerbie in 1988.

Referenties

Dit artikel is gebaseerd óp 't corresponderende artikel óp de Nederlandse en de Dütsje Wikipedia.