Texel

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Ligking vaan Texel in Noord-Holland

Texel (oetspraok Tessel, ouch in 't Standaardnederlands en euvereges ouch de einegeste riechtege benaoming op 't Tessels, e Wesfries dialek) is 'n eiland en gemeinte in 't noorde vaan de Nederlandse provincie Noord-Holland, mèt 'n oppervlakde vaan 585,96 km² (veur de gemeinte, die ouch väöl water bevat; 't eiland besleit 169,82 km²) en op 1 januari 2004 13.735 inwoeners. 't Is 't westelekste vaan de bewoende Wadde-eilen, mèt de Noordzie ten weste en de Waddezie ten ooste. De gemeinte bevat de kerne Den Burg (hoofplaots), De Cocksdorp, Den Hoorn, 't Horntje, De Koog, Oost, Oosterend, Oudeschild, De Waal en Zuid-Eierland. Door zien isolatie vaan 't vasteland heet Texel de verzörgingsfuncties vaan 'n klein stad, oondanks tot gein vaan de plaotse groeter is es 7.000 lui en oondanks de kortbijheid vaan de stad Den Helder.

't Eiland

De veurnaomste bron vaan inkomste is, wie op alle Wadde-eilen, 't toerisme; wijer heet nog ummertouw de landbouw beteikenis. De vèsserij is in beteikenis sterk trökgeloupe.

Texel is allein vaanoet de have vaan Den Helder te bereike, en de TESO, 'ne coöperatieve veerdeens mèt de Texelere es aondeilhawwers, heet 't monopolie op 't transport vaan en nao Texel. In de zoemer weurt de bevolking door 't toerisme gemultipliceerd; veural De Koog is es badplaots in trèk. Evels heet 't ouch groete weerde es natuurgebeed; in en roond De Slufter, e zie-ermke vaan de Noordzie, leve väöl vogelsoorte en 't waddegebeed weurt door ziehun bewoend. 't Landsjap vaan 't eiland heet gooddeils zien agrarisch karakter behawwe.

De otochtoon bewoeners spreke vaanajds e Wesfries dialek, bekind es Tessels.

Historie

Texel waor tot in de Roemeinsen tied deil vaan 't vasteland; euverstruiminge zörgde evels in de vreug middeliewe deveur tot 't 'n eiland woort, geneump Texla. In 1415 kraog gans 't eiland stadsrechte, get unieks in de Lieg Len (al heet 't zien parallelle op 't Noord-Hollands vasteland, boe soms ouch twie dörper same stadsrechte hadde). Tijens d'n Iersten Ingelsen Oorlog brandsjatde de Ingelse 't eiland. In 1630 woort 't eiland door annexatie vaan 't noordelek Eierland bekans twie kier zoe groet. Tot in de negentiende iew greujde door inpoldering 't landbouwareaol aon. Wie in mei 1945 't Georgisch garnizoen vaan de Nazi's in opstand kaom, raakde 't eiland in 'ne bleujetege strijd verwikkeld.

Extern linke

• Homepage vaan de gemeinte Texel
• Wiki euver Texel