1989

1986 - 1987 - 1988 - 1989 - 1990 - 1991 - 1992

1989 waor e gewoen jaor wat begós op zóndig. 't Is veural bekèndj gebleve as 't jaor woerin 't Iezere Gordien veel.

Gebäörtenisse

jannewarie

• 18 - De Poolse communistische partij legaliseert de vakboond Solidariność vaan Lech Walęsa.

fibberwarie

• 2 - 't Sovjetrussisch leger trèk zien lèste tróppe trök oet Afghanistan.
• 3 - Pieter Botha deit um gezoondheidsrejes aofstaand vaan de regering in Zuid-Afrika.
• 3 - Alfredo Stroessner, sins 1954 dictator vaan Paraguay, weurt door 'ne militaire coup aofgezat.
• 14 - D'n Iraansen ayatollah Ruhollah Chomeini sprik 'n fatwa oet tege Salman Rushdie, oteur vaan De Duvelsverze.
• 14 - Union Carbide betaolt 470 miljoen dollar aon de Indiase regering veur de giframp vaan Bhopal (1984).

miert

• 1 - De Nederlandse klein linkse partije PPR, PSP, CPN en EVP fusere tot GroenLinks.
• 24 - D'n olietanker Exxon Valdez vergeit veur de kös vaan Alaska. Mèt 240.000 vater olie euver 'n köslèngde vaan 1900 meter is dit de groetse olieramp oet de historie.

april

• 15 - Hillsborough disaster vint plaots in Ingeland. 96 vootbalsupporters koume heibij um.
• 21 - Studente in Peking beginne mèt 'n staking op 't Plein vaan de Hiemelse Vrei.

mei

• 2 - Hongarije eupent de grenze mèt Wes-Europa door de oontmanteling vaan 250 kilometer tankeledraod.

juni

• 4 - De studenteproteste op 't Plein vaan de Hiemelse Vrei in Peking weure mèt geweld tot 'n ind gebrach.
• 4 - Solidariność wint de ierste vrij verkezinge in Pole.

juli

• 20 - De Burmese oppositieleisvrouw Aung San Suu Kyi weurt oonder hoesarres geplaots.

augustus

• 25 - 't Ruimdesjeep Voyager II passeert Neptunus es ierste (en veurluipeg eineg) minselik tuug.

september

• Frederik de Klerk weurt president vaan Zuid-Afrika.

oktober

• 2 - RTL Véronique, later umgeduip in RTL4, begint es ierste commercieel tv-statie veur Nederland zien oetzendinge.
• 9 - In Leipzig demonstreert me veur de legalisering vaan oppositie in de DDR.
• 18 - Erich Honecker trejt aof es leismaan vaan de DDR.
• 23 - Bij decreet vaan Mátyás Szűrös is Hongarije neet langer 'n Volksrepubliek.

november

• 7 - De communistische regering vaan de DDR trejt aof.
• 9 - De controleposte in de Berliense Moer weure geëupend.
• 12 - In Braziel weure veur 't iers sins 1960 democratische verkezinge gehawwe.
• 17 - Mèt 'n studentedemonstratie in Praag begint in Tsjechoslowakije de Fluwele Revolutie.

december

• 1 - De Oes-Duitse regering maak door 'n verandering van de wèt de weeg vrij veur verkezinge mèt mier partije.
• 10 - Tsakhiagiyn Elbegdorj kundeg de euverstap vaan Mongolië nao e democratisch systeem aon.
• 14 - In Chili weure veur 't iers sins de staotsgreep vaan Augusto Pinochet verkezinge gehawwe.
• 17 - In Timişoara begint de opstand tege 't Roemeens rezjiem vaan Nicolae Ceauşescu.
• 22 - Mèt 't aontrejje vaan Ion Iliescu te koste vaan Ceauşescu indeg 't communistisch rezjiem in Roemenië.
• 25 - Nicolae Ceauşescu en zien vrouw Elena weure gefusilleerd.
• 29 - Vaclav Havel wint de presidentsverkezinge in Tsjechoslowakije. Heimèt kump 'n ind aon 't communistisch rezjiem in dit land.

Gebore

• 9 jannewarie - Michaëlla Krajicek, Tsjechisch-Nederlandse tennisster
• 23 juli - Daniel Radcliffe, Britsen acteur

Gesjtorve

• 7 jannewarie - Hirohito, keizer van Japan (87, kanker)
• 8 jannewarie - Johnny Jordaan, Nederlandse volkszenger (64, haerseblojing)
• 23 jannewarie - Salvador Dalí, Spaanse sjilder (84, hartklachte)
• 14 miert - Zita van Bourbon, keizerin van Oesteriek (96)
• 9 juni - Piet Lieftinck, Nederlandse politicus (86)
• 16 juli - Herbert von Karajan, Duutsje dirigent (81)
• 4 september - George Simenon, Belzje sjriever (86)
• 22 december - Samuel Beckett, Ierse sjriever (83, emfyseem)
• 25 december - Nicolae Ceauşescu, Roemeense sjtaatsman (71, gefusilleerd)

Films

• Dead Poets Society

Jubilea

• 14 juli - 200-jäörige gedinkdaag van de Franse Revolutie. In Paries weurt daoveur de Arc de La Défense opgeriech.