Sjweeberigerbösj
- Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mechels (Nederlands Limburg), es te dit dialek sjpriks.
De Sjweeberigerbösj ies 'ne hellingbösj, "vas"liegkend aan de Wagkelerbösj, de Dunne bösj, de Kruusbösj, De Molt en de Roebelsjbösj gelege bie Sjweeberig, Bisse, Dal, Euvergäöl (Overgeul), Sjlennich, Landserao en Heieret in 't heuvelland van Zuud-Limburg.
Op de huègdes sjtoon diverse soorte buim zoawie eik, berk, liesterbes en höls. Liègeraaf sjtoon haagbeuk, èsj, zeute keersj en hazelaer. Op de baom greuje de adelaersvaren, de blauw bosbes, 't meizäödsje (lelietje der dalen), mariabèdsjtruè (of Waldmeister), muskuskroed, maelpaume (maagdenpalm) en de kèrkesjleutel. Ouch 'n paar soorte orchideë op sómmige plekke.
Door de bösj weure ouw eigendómsgrenze aangegeve door reinsjtein (grenssjtein) en grensbuim. Initiale geve de name van de eigenaersj en of gebrukersj aan.
De verwering van de kalksjtein haet tot 't óntsjtoon van 'n laog vuursjteineluvium geleid. Ouch óntwiekkelde ziech hie de zoageneumde örgelpiepe.
Versjpreid door de bösj liegke kómpvörmige koele, die wieze op verzakkinge. Dit weure dolines geneump. Hievan liegke d'rsj tièntalle in deze bösj.
't Gebeed weurt beheerd door Sjtaatsbosbeheer.