Oeigoers

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Aan dit artikel weurt de kómmenden tied nog gewirk. Tot daen tied kan d'n inhaud van 't artikel veurnaam informatie misse of nog neet good in zie verbandj ligke.

Internètcafé in Khotan. 't Opsjrif bovenaon is twietaoleg Oeigoers-Chinees, de breefkes op de moer zien eintaoleg Oeigoers.

't Oeigoers (eige naom ئۇيغۇر تىلى Uyghur tili) is 'n Turkse taol die veural in de Chinese regio Oeigoerië (Xinjang) weurt gesproke. 't Huurt binne die taole bij de Karlukse gróp en is zoedoende veural verwant aon 't Oezbeeks. De politieke en cultureel isolatie vaan de Oeigoere heet evels gemaak tot de taol veur aander Turkse volker neet zoemer te verstoon is. 't Is ein vaan de wienege Turkse taole die nog ummertouw in 't Arabisch sjrif weurt gesjreve, en mèt zoeget tien mieljoen sprekers zeker de groetste.

Verspreiing

't Oeigoers weurt in 't groetste deil vaan Oeigoerië (Xinjang) gesproke. In 't noorde vaan 't gebeed weurt evels vaanajds Kazachs gesproke. Aon d'n aandere kant weurt in Kazachstan ouch in get enclaves nog Oeigoers gesproke.

Door de aonhawwende Chinese immigratie in 't gebeed weurt 't Oeigoers ummer mie 'n minderheidstaol.

Plaots binne de Turkse taole

't Oeigoers is 'n aofstammeling vaan 't Chagantai-Turks, de taol vaan 't Chagantaikhanaot wat tösse de daartiende en de zeventienden iew euver dit gebeed heersde. De taole die vaan 't Oeigoers koume neump me de Karlukse taole; neve Oeigoers en Oezbeeks is dit ouch nog 't Ili-Turks, 'n klein en bedreigde taol die väöl vaan allebei weg heet meh ouch teikene vertuint vaan e Kiptsjak-substraot (de tak vaan oonder mie 't Kazachs).

Tösse de negende en veertiende iew woort in dees regio 't Aajd-Oeigoers gesproke. 't Modern Oeigoers is dao geinen aofstammeling vaan; de insegste levende taol die daoveur in aonmerking kump is 't Wes-Joegoers in de provincie Ganxu. Wijer ing verwante daovaan zien de Turkse taole in Siberië.

Dialekte

't Oeigoers weurt in drei hoofdialekte verdeild, 't Centraol-Oeigoers, 't Zuid-Oeigoers en 't Oos-Oeigoers. 't Lop-dialek, wat formeel deil oetmaak vaan 't Oos-Oeigoers, weurt dèks apaart behandeld en soms zelfs es taol op ziech gezeen. Es apaart dialek weurt soms ouch 't Äynu behandeld, wat de grammair en klaanklier vaan 't Oeigoers combineert mèt e gooddeils Perzisch vocabulair. Dit weurt gesproke door 't gelieknaomeg nomadevolk in 't zuie vaan Oeigoerië.

Zoewel de Chinese es de Kazachse standaardtaol zien gebaseerd op de centraol dialekte.

Extern links

't Geuf 'n Oeigoerse editie van Wikipedia, de vriej encyclopedie.