Chinees
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Chinees is 'n Sino-Tibetaanse taol die door 't groetste deil vaan de 1,3 mieljard inwoeners vaan China (en Taiwan) weurt gesproke, zoewie door talloes mieljoene lui wereldwied in de Chinesen diaspora. 't Is de taol vaan de Han-Chineze, meh ouch väöl lui oet etnische minderhede in China spreken 't es ierste daan wel twiede taol. 't Chinees is 'n macrotaol: zien dialekte versjèlle oonderein zoe zier tot ze oonderein neet te verstoon zien en op taolkundege grun gemekelek es apaarte taole kinne gelle. De hoofdialekte zien Mandarijn, Hui, Wu, Xiang, Hakka, Min, Kantonees en Ping. 't Yin weurt soms ouch nog es apaarte grop aofgesjeie; väöl taolkundege rekene dat evels ieder tot 't Mandarijn.
Alle Chinese dialekte zien toentaole in d'n ingste zin vaan 't woord: de prosodie weurt in de ierste plaots bepaold door de toene die wäörd vaan ziechzelf höbbe. De dialekte versjèlle oonderein evels sterk in 't toensysteem wat ze höbbe. Zoe heet 't Mandarijn veer toene, 't Kantonees evels zès, die nog wijer kinne weure oetgesplits tot wel nege. Ouch goon alle soorte Chinees consonantclusters oet de weeg; in sommege dialekte maag e woord ouch neet op 'nen aandere consonant es -n of -ng indege. Wijer is 't Chinees 'n isolerende taol, wat drop neerkump tot wäörd samevalle mèt wortele en neet kinne weure verboge.
't Chinees weurt gesjreve mèt 't Chinees sjrif, e karaktersjrif wat al sinds 't ind vaan 't twiede millennium veur Christus bekind is. De ajdste fase vaan 't Chinees neump me Aajdchinees, wat gans geleidelek euvergeit in 't Middelchinees. Taolkundege meine tot 't Aajdchinees nog gans oon-Chinees kloonk ('t had woersjijnelek gein toene en wel consonantclusters). 't Middelchinees had wel 'n typisch Chinese klaanklier. De groete väölheid aon aofwiekende dialekte zouw ziech pas in 't Nuichinees höbbe gemanifesteerd.
Zuug ouch
[bewirk | brón bewèrke]
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle
 |
't Geuf 'n Chinees editie van Wikipedia, de vriej encyclopedie. |