Noord-Bevelands
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Noord-Bevelands is 't Ziews dialek vaan 't eiland en de gemeinte Noord-Beveland in de provincie Zieland.
Algemein[bewirk | brón bewèrke]
Noord-Beveland raakde in 1530 en 1532 compleet euverstruimp en woort daonao verlaote. Pas vaanaof 1598 woort 't eiland weer obbenuits ingepolderd. De taolhistorie vaan 't eiland is dus betrèkkelek kort. 't Gebeed woort evels compleet agrarisch vaan karakter; Kortgene, wat in de middeliewe 'n stad waor gewees, kraog zie steidelek karakter neet trök. Dit beteikende tot 't eiland wieneg prestiesj had. Aon d'n aandere kant hadde boetestaonders hei ouch neet väöl te zeuke; tot d'n aonlag vaan 't Deltaplan kaom Noord-Beveland heidoor in e vrij sterk isolemint.
Kinmerke[bewirk | brón bewèrke]
't Noord-Bevelands kump 't mieste euverein mèt de noordeleke dialekte wie 't Schouwen-Duivelands en 't Thools. 't Heet wel invlood oondergaange vaan de kortbij dialekte Walchers en Zuid-Bevelands, meh um de reies die bove weure besjreve is deen invlood beperk gebleve.
Of en af, twie vörm vaan 'tzelfde woord die Zieland sterk verdeilde, koume op Noord-Beveland allebei veur.[1]
Wie in de mierderheid vaan de Ziewse dialekte weurt de korte a veur 'n -l getransformeerd in 'n lang, min of mie gerunden achterklinker: vaolle 'valle'.[2]
In de noordeleke dialekte kump de sjerplang oo in twie vörm veur. Veur 'nen dentaol heet ze 'nen naoslaag; in aander gevalle is 't 'ne monoftong (boôt, boam). In 't zuie vaan de provincie is in allebei de gevalle 'nen diftong te hure (boôt, boôm). Op Noord-Beveland vint me de noordeleke en zuieleke situatie nevenein. In Colijnsplaat kump veur 'nen dentaol neve de oô ouch nog 'ne vallenden diftong veur bwot. Dit huurt me wijer allein in Achthuizen op Goeree-Overflakkee. [3]
De korte o in e woord wie jo(e)nk kin weure geslote tot oe in e paar wäörd. Dit is veur Zieland 'n vrij normaal situatie.[4]
Cultivatie[bewirk | brón bewèrke]
Zengeres Anja Kopmels oet Kortgene zingk luusterleedsjes in 't Noord-Bevelands.[5] In Kats deeg de plaotseleke buunvereineging 'n vertaoling vaan Herman Heijermans zie speul Brief in schemer (Brief in d'n duuster).[6]
Rifferenties[bewirk | brón bewèrke]
- ↑ Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse dialecten. Van Velzen, Krabbendijke, ¹⁰1998: kaart IV
- ↑ Ghijsen ¹⁰1998: kaart V
- ↑ Ghijsen ¹⁰1998: kaarte IX en X
- ↑ Ghijzen ¹⁰1998: kaart XI
- ↑ Streektaalzang.nl - Anja Kopmels
- ↑ De Zeêuwse Taelsite - Noe nommer 11, vojaer 2001
Externe link[bewirk | brón bewèrke]
- De parabel vaan de Verlore Zoon in 't dialek vaan Kats