Gehuch
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
e Gehuch ies 'n klein dörp of nederzètting op 't platteland.
Saer 't ing van de 3e ièw, wie de Romeine ziech op 'n aantal sjteunpunte houwe truukgetrokke bleve hie en dao primitief gemeinsjappe besjtoon.
De oudste nederzèttinge op 't platteland in Limburg, woavan oudheidkundige vondste bewieze, beginne in de Frankische tied.
Traditioneel maak me dèks 't óndersjeid tösje 'n gehuch en 'n dörp op basis van de aanwezigheid van 'n kèrk. 'n Dörp haet waal 'n kèrk en 'n gehuch neet. Sóms weurt èvvel ouch de gruètde van de plaats es criterium genómme, of de aanwezigheid van 'n sjoal.
Op 't Belsj weurt ónder gehuch dèks 'n neet-zelfsjtendege plaatsj versjtange die gein deilgemeinte ies, die mèt ander weurd noats zelfsjtendig ies gewaes. Dat kèn dus ouch e kèrkdörp zin.
't Begrip buurtsjap ies èng mit 't begrip gehuch verwant, meh huèrt bie 'n groater plaats, dewiel e gehuch 'n zelfsjtandige nederzètting ies.
Plaatsname
[bewirk | brón bewèrke]Plaatsname wieze dèks op 't soort óntginning van terreine. Zoa-es bv Bellet in de gemeinte Vols wies nao berkebösj. Hozelt zou van hölsbösj aafsjtamme en Kelment van kale berg.
Plaatsname mèt de suffices -raad, -raat, -rot, -raot, -rade , -ret, -rode of -der goon truuk nao 'gerooide plek in 'ne bösj'. Veurbeelde zint Hobbelrade, Bèngelder, Geweustrao, Heieret.
De Achtervoogsels -ing, -ingen, -heim, -um, -hoeze en -hove wieze nao 'n gehuch of dörp op 't domein van 'ne bepaalde eigenaer. Dees gehuchte zint dèks van Mieddelièwse oarsjróng. vb. Houtem (nederzètting in 'ne bösj), Brokem (nederzètting in 'n brook, moerassig gebeed), Geulem (nederzètting aan de Geul), Sjoppem, Raotem, Zaerem, Ophaove, Bergenhoëze, Kuttinge.
Lintgehuchte zint nederzèttinge mèt versjpreide beboewing langs eine waeg.