Eurovisie Songfestival
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Eurovisie Songfestival is sinds 24 mei 1956 'n jaorlekse presentatie en competitie vaan leedsjes, en weurt oetgezonde op tv door gaans Europa; sinds 1967 weurt 't festival ouch in len boete Europa oetgezonde. 't Is ouch op 't internet te zien. De naom vaan 't festival keump vaan the Eurovision TV Distribution Network, wat 'n oonderdeil is vaan de European Broadcast Union (EBU). Eder EBU-lid kin mètdoen aon 't festival, ouch len die boete Europa ligke zoewie Algerije, Armenië, Egypte, Israël, Jordanië, Libanon, Libië, Marokko en Tunesië. De mieste Arabische len höbbe evels nog noets mètgedoon; Australië deit sinds e paar jaor evels wel mèt.
Tot 2003 waor 't zoe tot d'r maximaal 26 len mit mochte doen, dit is heinao verhuug tot 45. In 't verleie mochte slech presterende len 't volgend jaor neet mètdoen; allewijl mote de mieste len ziech in ein vaan de twie haaf finales veur de indrunde kwalificere. De len die 't veureg jaor in de tóp 10 zaote en daoneve de 'Big Four' zitten 't volgende jaor zoewiezoe alweer in de finaal, len die of neet 't veurige jaor in de tóp 10 geëindig waore of neet bij de 'Big Four' hure mooste vaanaof toen in dees have finaal aontrejje. Door televoting woort bepaold welke tien len door mochte nao de finaal. Umtot d'r in 2007 'n have finaal oontstande waor vaan 29 len, is in 2008 beslote um twie have finales te hawwe, eine op d'n dinsdaag en eine op d'n donderdaag. Heidoor kaom de tóp 10 vaan 't veureg jaor neet mie direk in de finaal te stoon mer mooste die zich weer obbenuits kwalificere veur de finaal. Nege len gingen door, door allein nao de televoting te loere en 't tiende land woort bepaold door 'ne vakjury dee ouch aonwezeg waor in eeder land. Door 't väöle geklaog euver 't stömme in veural 't Weste vaan Europa is in 2009 e nui systeem ingevoerd. Haaf vaan de stömme weurt bepaold door 'ne jury en de aander hèlf door de lui thoes door middel vaan televote. Tegewoordeg is 't zoe geregeld tot de len (boete de zoegenaomde 'Big five' en 't gasland) door middel vaan deil te numme in ein vaan de twie have finales in de finaal moote zien te koume. Tien len mage oet eder vaan dees have finales doorgoon.
Eder land gief in hun eige have finaal punte en in de finaal gief eder land punte. Dit geit door televoting en sinds 2009 weurt de hèlf vaan 't punt bepaold door jury's en de aander hèlf door televoten. Eeder land gief zienen tóp 10. Nummer ein krijg twelf punte, nummer twie krijg tien, nummer drei krijg 8, nummer veer 7 en zoe weier.
Jaore '50
[bewirk | brón bewèrke]In de jaore '50 is 't concep vaan 't songfestival verzonne, de basis heiveur waor 't San Remo Festival in Italië. Oeteindelek voont in 1956 daan ech 't ierste festival plaots. De deilneumers waore: Belsj, Fraankriek, Italië, Luxemburg, Nederland, Wes-Duitsland en Zwitserland. 't Festival waor georganiseerd door Zwitserland en dao voont 't ouch plaots in Lugarno. D'n oeteindeleke winnaar waor ouch Zwitserland. 't Jaor drop dege drei len mèt die wat eigelek ouch al 't ierste jaor mèt hadde wouwe doen, mer dat waor ze neet gelök. Dees len waore Denemarke, Oosteriek en 't Vereineg Keuninkriek 't Volgend jaor deeg ouch Zwede mèt en 't jaor drop Monaco.
Aontal euverwinninge en aontal georganiseerde festivals
[bewirk | brón bewèrke]
| Plaots | Land | Aontal euverwinninge |
Aontal georganiseerde festivals |
|---|---|---|---|
| 1 | Ierland | 7 | 7 |
| Zwede | 7 | 7 | |
| 3 | Vereineg Keuninkriek | 5 | 9 |
| Nederland | 5 | 5 | |
| Luxemburg | 5 | 4 | |
| Fraankriek | 5 | 3 | |
| 7 | Israël | 4 | 3 |
| 8 | Noorwege | 3 | 3 |
| Denemarke | 3 | 3 | |
| Italië | 3 | 3 | |
| Oekraïne | 3 | 2 | |
| Zwitserland | 3 | 2 | |
| 10 | Duitsland | 2 | 2 |
| Oosteriek | 2 | 2 | |
| Spanje | 2 | 1 | |
| 16 | Belsj | 1 | 1 |
| Joegoslavië | 1 | 1 | |
| Estland | 1 | 1 | |
| Letland | 1 | 1 | |
| Turkije | 1 | 1 | |
| Griekeland | 1 | 1 | |
| Finland | 1 | 1 | |
| Servië | 1 | 1 | |
| Rusland | 1 | 1 | |
| Azerbeidzjan | 1 | 1 | |
| Portugal | 1 | 1 | |
| Monaco | 1 | 0 |