Tielt

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Tielt mèt deilgemeintes en aongrenzende (deil)gemeintes (zuug de hoofteks veur 'n verklaoring)

Tielt is 'n stad in de Belzje provincie Wes-Vlaandere, hoofplaots vaan 't gelieknaomeg arrondissemint, tege de grens mèt Oos-Vlaandere op. De stad had op 1 januari 2010 19.647 inwoeners en mit 68,5 km². Tielt is 'n typische plattelandsstad mèt e beperk verzörgingskarakter veur de umgeving.

Geografie

Deilgemeintes

Tielt besteit oet veer deilgemeintes. Tielt zelf mit 34,64 km² en had op 1 januari 2006 14.183 inwoeners.

I. Tielt
II. Schuiferskapelle
III. Kanegem
IV. Aarsele

Aongrenzende (deil)gemeintes

a. Dentergem (gemeinte Dentergem)
b. Oostrozebeke (gemeinte Oostrozebeke)
c. Meulebeke (gemeinte Meulebeke)
d. Pittem (gemeinte Pittem)
e. Egem (gemeinte Pittem)

f. Wingene (gemeinte Wingene)
g. Ruiselede (gemeinte Ruiselede)
h. Poeke (gemeinte Aalter, Oos-Vlaandere)
i. Vinkt (stad Deinze, Oos-Vlaandere)
j. Wontergem (stad Deinze, Oos-Vlaandere)

Historie

Tielt, wat in de vreug middeliewe moot zien oontstande, kump in 1105 veur 't iers op sjrif veur, es Tiletum. In 1245 kraog 't stadsrechte, die daarteg jaor later mèt 'n lakehal woorte verzèlverd. In de iewe daonao kraog de stad ouch 't merretrech, 't sjepehoes, e Minderbreurskloester en oetindelek in 1686 'n Latiense sjaol. In d'n Ierste Wereldoorlog laog Tielt in bezat gebeed; hei zaot 't hoofkerteer vaan de Pruse armee. In d'n Twiede Wereldoorlog had de stad vaan Geallieerde bombardeminte te lije, wat nao d'n oorlog wederopbouw nudeg maakde. In 1977 woort Tielt oetgebreid mèt de opgeheve gemeintes Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle.

Cultuur

Bezeensweerdeghede

Door de zwoer bombardeminte in d'n Twiede Wereldoorlog en door väöl brande en oorloge in vreuger daog heet de stad väöl vaan zie middeliews aonziech verlore. Vaan de lakehal besteit allein nog d'n halletorie (foto), mèt bijbouw in renaissancestijl. De Pieterskèrk heet bezeensweerdeg interieur (kansel en kemuniebenk). 'n Aander groete kèrk is de modern Slevrouwekèrk. 'n Repliek vaan 'nen tank en e beeld veur generaol Maczek herinnere aon de bevrijing door de Pole in 1944.

Taol

Tielt zelf ligk nog zjus in 't Wes-Vlaams taolgebeed; Aarsele en Kanegem zien vaanaajds Oos-Vlaamstaoleg, mer de lèste decennia is, veural oonder invloed vaan Kortrijk, de taolgrens nao 't ooste opgesjove en zien versjèllende dörper in zuidoostelek Wes-Vlaondere vaan Oos-Vlaoms nao Wes-Vlaoms gegaange.