Lingsfort: Versjèl tösje versies

← Gank nao de veurige diff Gank nao de volgende diff →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie op 5 apr 2018 00:13

Dit artikel is gesjreve in 't Venloos. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Árses, es te dit dialek sjpriks.

Lingsfort is 'n naoberschap in de gemeinte Venlo, ten oeëste van 't dörp Aarse. Lingsfort haet 170 inwoëners, besleit 'n oppervlekde van 131 ha en leet oeëstelik van 't dörp Árse, doeënbeej de päöl mit Pruses.

Naam

't Gehuch is vanaaf de middelieëwe bekind, ónder andere as Lynxvoert (ca. 1400), Lengstvort (1402), Linsfoirt (1413), Linxvoirt (1441) of Lynsvoirde (1464).^[1] In 1627 kwame de benaminge Linxvoirt, Lenssvoort en Linckxfort veur.^[2] 't Betref heej 'n doorwaadbare of euverstaekplaats ('voorde' of 'fort') van de middelieëwse 'Scheidsgraaf' tösse Aarse en Straole, op de waeg van Gelder nao de Maas. De 'voorde' goof ouk 'nen doorgang door 't nate brook van die umgaeving. De naam Lingsfort is daomei verwant aan die van plaatse as Oxford, Frankfurt, Amersfoort, Coevorden en Lichtenvoorde. Beej 't hoeëggelaege Lingsfort bevónd zich vanaaf de vieftieënde ieëw 'n wachpos. Lings of Lynx kump meugelik van 't wilde bieës lynx. D'r kin dao op d'n berg 'ne lynx hebbe róndgeloupe, of de wachters hele van daoroet de umgaeving as lynxe in de gate. Lint of Lins kin aevel ouk smaal beteikene.^[3] 't Fort mit sluzecomplex, det heej in de zaevetieënde ieëw woort aangelag aan 't Lingsfort of op 't Lingsfort, woort in elk geval geneump nao 't al bestaonde gehuch mit zien 'voorde'. 't Umgekierde, det 't gehuch ziene naam zoel óntlieëne aan dit fort en dees sluze, is 'n later misverstand.

Geschiedenis

't Gehuch Lingsfort is historisch van belang, umdet 't doorsneje woort door de Fossa Eugeniana, 'n kanaal det de Rien in Pruses via de Maas mit de Schelde meus verbinde. In 1626, tiedes d'n Tachtigjaorigen Oorlog, goof de regering van de Spaanse Nederlande in Brussel opdrach veur dit projek. 't Meus de Rienhandel van de opstandige Republiek aafsnieë en aafleie naor de Zujelike Nederlande.^[4] 'Op de Lingsfort', aan de rand van 't Maasterras, meus 'n sluzetrap gebouwd waere um 't verschil in terreinhuuegte te euverbrögge. Ter plaatse woort ter bescherming aan beids kante van 't kanaal 'n fort (döbbelschans of 'fort royal') aangelag. In totaal zoel 't kanaal door veerentwintig schanse aafgedek waere. 't Fort Lingsfort wurd plaatselik ouk Fort Hazepoeët geneump, nao 'nen ingenieur en aannaemer dae beej 't werk betrokke waas.'t Kanaal is door geldgebrek en technische probleme en ónvoldoende bescherming taege euvervalle vanoet 't noorde, noeëts aafgebouwd. De aarde walle, veer bastions en druuege grachte van Fort Lingsfort zien nog dudelik zichbaar in 't terrein (in 't bós aan de noordkant van de Lingsforterwaeg, vlak veur de grens).

Vreuger goof 't vuuel herberge in Lingsfort. Ouk waas Lingsfort 'n geleefde plaats veur smoekelaars, doordet de persiese ligging van de grens mit Pruses lang ónbepaald waas. Dök sjtoke luuj mit bótter ónder eur jas of ein paerd tevuuel de grens euver, waoveur normaal tolgeld besolmp meuse waere.

Gemeinte Venlo
Stad: Venlo
Dörper: Árse · Blierik · Houblierik · Belvend · D'n Bokent · Lóm · Sjteil · Tegele · Velde · 't Ven
Buurtschappe, gehuchte en wieke: Annakamp · Boleberg · Bong · Brandemeule · Geloë · Geloërveld · Genuuë · Greunveld · Groeët Boller · Hagerbroek · Hagerhaof · Hanik · Hasselt · De Hasselderhei · Hazekamp (Tuindörp (Blierik)) · Hoeëgekamp · Klingerberg · De Krosselt · Leemhors · Lingsfort · De Maagdenberg · Maasveld · Maaswaerd · Meulebös · Meuleveld · Op de Hei · Schandele · Sinselveld · Sint-Josephparochie · Stalberg · De Ticheleri · Underste en Bäöveste Meule · Vaegtes · Vastenaovendkamp · De Veerpaerdjes · Veld · Venlo-Centrum · Vilgert · Vogelhut · De Voort · 't Vorst · De Vossener · Wielderhaof

↑ M.J.H.A. Schrijnemakers, Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821.
↑ Henri Smeets, 'Fossa Eugeniana', in: Wolfgang Dassel & Robert Plötz, red., Fossa Eugeniana: Weltgeschichte in der Region (Kevelaer, 1997), p. 28-29.
↑ M.J.H.A. Schrijnemakers, Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821-822.
↑ Roel Zijlmans, Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800 (Hilversum, 2017, ISBN 978-90-8704-637-8), hoofdstuk 5.

[1] M.J.H.A. Schrijnemakers, Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821.

[2] Henri Smeets, 'Fossa Eugeniana', in: Wolfgang Dassel & Robert Plötz, red., Fossa Eugeniana: Weltgeschichte in der Region (Kevelaer, 1997), p. 28-29.

[3] M.J.H.A. Schrijnemakers, Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821-822.

[4] Roel Zijlmans, Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800 (Hilversum, 2017, ISBN 978-90-8704-637-8), hoofdstuk 5.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Tekslien 1: / Tekslien 1: @@
 {{Dialek2|Venloos|Árses}}
 [[Plaetje:Map - NL - Arcen en Velden - Wijk 00 Arcen-Lomm - Buurt 02 Lingsfort.svg|thumb|Lingsfort beej 't dörp Árse in 't stadsdeil Árse en Velde van de gemeinte Venlo]]
+'''Lingsfort''' is 'n naoberschap in de gemeinte [[Venlo]], ten oeëste van 't dörp [[Árse|Aarse]]. Lingsfort haet 170 inwoëners, besleit 'n oppervlekde van 131 ha en leet oeëstelik van 't dörp Árse, doeënbeej de päöl mit [[Pruses (land)|Pruses]].
-:''Veur de gelieknaomige fort, zuut: [[Lingsfort (fort)]].''
-----
-'''Lingsfort''' is 'n naoberschap det huuert beej 't dörp [[Árse]] in 't stadsdeil [[Árse en Velde]] in de Limburgse gemeinte [[Venlo]]. Lingsfort haet 170 inwoëners, besleit 'n óppervlekde van 131 ha en leejt oëstelik van 't dörp Árse zelver en 't leejt ouk aan de päöl mit 't Pruus.
 ==Naam==
-'t Gehuch is vanaaf de middelieëwe bekind, ònder andere as Lynxvoert (ca. 1400), Lengstvort (1402), Linsfoirt (1413), Linxvoirt (1441) of Lynsvoirde (1464).<ref>M.J.H.A. Schrijnemakers, ''Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen'' (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821.</ref> In 1627 kwame de benaminge Linxvoirt, Lenssvoort en Linckxfort veur.<ref>Henri Smeets, 'Fossa Eugeniana', in: Wolfgang Dassel & Robert Plötz, red., ''Fossa Eugeniana: Weltgeschichte in der Region'' (Kevelaer, 1997), p. 28-29.</ref> 't Betref heej 'n doorwaadbare of euverstaekplaats ('voorde' of 'fort') van de middelieëwse 'Scheidsgraaf' tösse Aarse en Straole, op de waeg van Gelder naor de Maas. De 'voorde' goof ouk 'nen doorgang door 't nate brook van daen umgaeving. De naam Lingsfort is daomei verwant aan die van plaatse as Oxford, Frankfurt, Amersfoort, Coevorden, Lichtenvoorde, enz. Beej 't hoeëggelaege Lingsfort bevònd zich vanaaf de vieftieënde ieëw 'n wachpos. Lings of Lynx kump meugelijk van 't wilde bieës lynx. D'r kin daor op d'n berg 'ne lynx hebbe ròndgeloupe, of de wachters hele van daoroêt d'n umgaeving as lynxe in de gate. Lint of Lins kin aevel ouk smaal beteikene.<ref>M.J.H.A. Schrijnemakers, ''Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen'' (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821-822.</ref> 't Fort mit sluizecomplex det heej in de zevetieënde ieëw is aangelag 'aan 't Lingsfort' of 'op 't Lingsfort' woort in elk geval geneump naor 't al bestaonde gehuch mit zien 'voorde'. 't Umgekieërde, det 't gehuch ziene naam zoel òntlieëne aan dit fort en dees sluize, is 'n later misverstand.
+'t Gehuch is vanaaf de middelieëwe bekind, ónder andere as Lynxvoert (ca. 1400), Lengstvort (1402), Linsfoirt (1413), Linxvoirt (1441) of Lynsvoirde (1464).<ref>M.J.H.A. Schrijnemakers, ''Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen'' (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821.</ref> In 1627 kwame de benaminge Linxvoirt, Lenssvoort en Linckxfort veur.<ref>Henri Smeets, 'Fossa Eugeniana', in: Wolfgang Dassel & Robert Plötz, red., ''Fossa Eugeniana: Weltgeschichte in der Region'' (Kevelaer, 1997), p. 28-29.</ref> 't Betref heej 'n doorwaadbare of euverstaekplaats ('voorde' of 'fort') van de middelieëwse 'Scheidsgraaf' tösse Aarse en [[Straole]], op de waeg van Gelder nao de Maas. De 'voorde' goof ouk 'nen doorgang door 't nate brook van die umgaeving. De naam Lingsfort is daomei verwant aan die van plaatse as Oxford, Frankfurt, Amersfoort, Coevorden en Lichtenvoorde. Beej 't hoeëggelaege Lingsfort bevónd zich vanaaf de vieftieënde ieëw 'n wachpos. Lings of Lynx kump meugelik van 't wilde bieës [[lynx]]. D'r kin dao op d'n berg 'ne lynx hebbe róndgeloupe, of de wachters hele van daoroet de umgaeving as lynxe in de gate. Lint of Lins kin aevel ouk smaal beteikene.<ref>M.J.H.A. Schrijnemakers, ''Codex Nederlands-Limburgse toponiemen: 1160 nederzettingsnamen, 1425 bronnen'' (Geleen, 2014, ISBN 9789491118104), p. 821-822.</ref> 't Fort mit sluzecomplex, det heej in de zaevetieënde ieëw woort aangelag ''aan 't Lingsfort'' of ''op 't Lingsfort'', woort in elk geval geneump nao 't al bestaonde gehuch mit zien 'voorde'. 't Umgekierde, det 't gehuch ziene naam zoel óntlieëne aan dit fort en dees sluze, is 'n later misverstand.
 ==Geschiedenis==
-'t Gehuch Lingsfort is historisch van belang umdet 't doorsneje wurd door de [[Fossa Eugeniana]], 'n kanaal det de Rien in Duitsland via de Maas mit de Schelde meus verbinde. In 1626, tiedes d'n Tachtigjaorigen Oorlog, goof de regering van de Spaanse Nederlande in Brussel opdrach veur dit projek. 't Meus de Rienhandel van de opstandige Republiek aafsnieë en aafleie naor de Zuidelikke Nederlande.<ref>Roel Zijlmans, ''Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800'' (Hilversum, 2017, ISBN 978-90-8704-637-8), hoofdstuk 5.</ref> 'Op de Lingsfort', aan de rand van 't Maasterras, meus 'n sluizetrap gebouwd waere um 't verschil in terreinhuuëgte te euverbrögge. Ter plaatse woort ter bescherming aan beids kante van 't kanaal 'n fort (döbbelschans of 'fort royal') aangelag. In totaal zoel 't kanaal door veerentwintig schanse aafgedek waere. 't Fort Lingsfort wurd plaatselik ouk Fort Hazepoeët geneump, naor 'nen ingenieur en aannaemer dae beej 't werk betrokke waas.'t Kanaal is door geldgebrek en technische probleme, en onvoldoende bescherming taege euvervalle vanoêt 't Noorde, noeits aafgebouwd. De aarde walle, veer bastions en druuege grachte van Fort Lingsfort zien nog duudelik zichbaar in 't terrein (in 't bos aan de noordkant van de Lingsforterwaeg, vlak veur de grens).
+'t Gehuch Lingsfort is historisch van belang, umdet 't doorsneje woort door de [[Fossa Eugeniana]], 'n kanaal det de [[Rien]] in Pruses via de [[Maas]] mit de [[Schelde]] meus verbinde. In 1626, tiedes d'n Tachtigjaorigen Oorlog, goof de regering van de Spaanse Nederlande in Brussel opdrach veur dit projek. 't Meus de Rienhandel van de opstandige Republiek aafsnieë en aafleie naor de Zujelike Nederlande.<ref>Roel Zijlmans, ''Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800'' (Hilversum, 2017, ISBN 978-90-8704-637-8), hoofdstuk 5.</ref> 'Op de Lingsfort', aan de rand van 't Maasterras, meus 'n sluzetrap gebouwd waere um 't verschil in terreinhuuegte te euverbrögge. Ter plaatse woort ter bescherming aan beids kante van 't kanaal 'n fort (döbbelschans of 'fort royal') aangelag. In totaal zoel 't kanaal door veerentwintig schanse aafgedek waere. 't Fort Lingsfort wurd plaatselik ouk Fort Hazepoeët geneump, nao 'nen ingenieur en aannaemer dae beej 't werk betrokke waas.'t Kanaal is door geldgebrek en technische probleme en ónvoldoende bescherming taege euvervalle vanoet 't noorde, noeëts aafgebouwd. De aarde walle, veer bastions en druuege grachte van Fort Lingsfort zien nog dudelik zichbaar in 't terrein (in 't bós aan de noordkant van de Lingsforterwaeg, vlak veur de grens).
-Beejzónder is det door de ligging aa de päöl mit 't Pruus, 't in Lingsfort vuul herberg gaof die logies en drank aanbóde. Ouk weur Lingsfort 'n geleefde plaats veur smokkelaars doordet de ligging van de grens ondudelik weur. Vuulvóldig gónge luuj mit boter ónder hön jas óf ein paerd tevuuel, waoveur tolgeld betaold mós weure.
+Vreuger goof 't vuuel herberge in Lingsfort. Ouk waas Lingsfort 'n geleefde plaats veur smoekelaars, doordet de persiese ligging van de grens mit Pruses lang ónbepaald waas. Dök sjtoke luuj mit bótter ónder eur jas of ein paerd tevuuel de grens euver, waoveur normaal tolgeld besolmp meuse waere.