Sjahoemjan (regio)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Tegels. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De veurmalige provincie Sjahoemjan in oranje, 't gearceerde gebeed waas al saer 1993 in heng van Azerbeidzjan

Sjahoemjan (Armeens: Շահումյան; Azerbeidzjaans: Kəlbəcər) waar 'n provincie (մարզ, marz) in de de-facto Rippebliek Artsach (ouch wel Hoeëg- of Nagorno-Karabach). Det waar 'ne internationaal neet-erkènde sjtaat op 't grónkgebeed van Azerbeidzjan. De provincie had 'n oppervlakde van 1.830 km² en had 3.521 inwoeëners in 2013. Eur huidsjtad waar Karvatsjar. Zeej grensde aan Armenië in 't weste, aan Azerbeidzjan in 't naorde en aan de Artsachse provincies Martakert en Kasjatagh in 't oeëste. Sjahoemjan had zestieën gemeintes. De provincie veel groeëtedeils same mèt 't Azerbeidzjaanse distrik Kəlbəcər.

In Sjahoemjan goof 't zeker 750 mónnemente, woeërónger kloeësters, kèrke, kesjtieële, chatsjkars (Armeense kruutssjtein) en inscripties. 't Bekindste kloeëster is Dadivank.

Gesjiedenis

De provincie Sjahoemjan waar in de aadheid en de middelieëwe óngerdeil van versjillende Armeense vorstedomme. Rónk 1750 woort 't gebeed ingelief beej 't kanaat Karabach. De Armene woorte gedeporteerd en in 't óntvolkde gebeed kwame ónger anger Koerde en Törkse sjtamme te woeëne.

Wiewaal etnische Armene heej in de twintigste ieëw in de mierderheid ware, loog de besjteurlike einheid tösse 1923 en 1991 boete de Nagorno-Karabachsen Autonomen Oblas (NKAO). Sjahoemjan waar de naam van 'n sjtad in 't naorde van daen oblas. Op 2 september 1991, tiedes d'n Oorlog in Hoeëg-Karabach (1988-1994), repe de autoriteite van de sjtad Sjahoemjan same mèt die van de NKAO de Rippebliek Hoeëg-Karabach oet. In 't kader van Operatie Rink woort de Armeense bevolking van die regio mèt geweld gedeporteerd door Sovjet-Rössische troepe en Azerbeidzjaanse milities, woeëbeej ouch luuj öm 't laeve kwame. In 1992 woort det sjtök van d'n oblas vervolges veroverd door Azerbeidzjaanse troepe, woeëdoor alle euvergebleve etnische Armene vlöchde. De sjtad en 't ömringende sjtökske lank is saer daen tied ónger kontrol van Azerbeidzjan. De sjtad Sjahoemjan woort ömgeduip tot Aşağı Ağcakənd.

Nao 'ne kórten oorlog öm de regio Hoeëg-Karabach in 2020 woort de provincie truukgegaeve aan Azerbeidzjan. Alle inwoeëners verlete 't gebeed ónger Russische begeleijing.

Galerie

• 
  't Middelieëws kloeëstercomplex Dadivank
• 
  Ruïnes van kèrke rónköm 't dörpke Tsar, doeënbeej de grens mèt Armenië
• 
  De reveer d'n Tartar
• 
  De huidsjtraot van Karvatsjar

Literatuur

• Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. Human Rights Watch, New York 1994.
• Robert H. Hewsen, Armenia: A Historical Atlas. Chicago: The University of Chicago Press, 2001.
• Thomas de Waal: Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press, 2003. ISBN 0-8147-1945-7.