Petroanheilige

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'ne Petroanheilige, petroan of petroanes ies bie de katholieke 'ne heilige dae 'ne bepaalde persoon of 'ne groep persone besjermp of besjermp tege 'n bepaalde krenkde. De verièring van 'ne petroan of van 'ne ingelbewaarder geit truuk op 't gelouf van de gemeinsjap van de heilige, zoa-es besjreve sjteit in de Twelf artikele van 't gelouf.

Barbara ies besjermheilige van de mienwèrkersj
Judas Thaddeus van de houpeloos gevalle
Hubertus van de jach
Isidorus van Madrid van de boere
Isidorus van Sevilla van internet en elektriciteit
Christoffel petroan van de reizigersj

Namesdaag

Bie de Katholieke duip kriege de kinger 'ne petroanheilige en meistal drage ze ziene of häöre naam. Op de fièsdaag van de heilige, dat ies meistal ziene sjterfdaag, haet de naamdrager namesdaag. Vreuger woort dat miè gevierd es de verjäördaag.

Kèrkpetroan

Ouch geboewe, zoa-es 'n kèrk, 'n kapel (geboew) of 'n sjoal kènne gewiejd zin aan 'ne bepaalde heilige. De namesdaag van deze petroanheilige weurt extra gevierd. In de parochie van de kèrk weurt dan kèrmes gevierd.

Biesjdóm

Ouch 'n biesjdóm haet ziene sjötspetroan. 't Biesjdóm Remung haet officieel Maria Ónbevlek Óntvange es petroanes, meh daoneve were in de volksdevotie ouch Sint Servaos (fièsdaag 13 mei), de ièrsjte bisjop van Mestreech, en Slevevrouw Sjterre der Ziè es petroane van Limburg verièrd. De Nederlandse kèrkprovincie haet Willibrord (fièsdaag 7 november), de ièrsjte heilige van 't biesjdóm Utrech.

Petroanheilge van sjtad en land

Ouch 'n sjtad, 'n land en 'n waerelddeil kènt 'ne petroanheilige höbbe. Bie 'n sjtad ies dat meistal dezelfde heilige es dae van de belangriekste kèrk in de plaats. De keus kump vanoet 'ne speciale band van de heilige mèt de plaats. Aanvankelik waore dat relieke van martelaere of andere heilige, later waor ouch de aafkóms of verblief of 'n toepasselik verhaol oet 't leve van de heilige 'n oetgangspunt.

De Petroan van Nederland ies Willibrord
Christoffel ies van de reizigersj, automobilisten en van de sjtad Remung
De Petroan van Belsj ies Jozef
De aartsingel Michael ies van Brussel
De petroan van Duutsjland ies Johannes de Duiper
De petroane van Frankriek zint Theresia van Lisieux (fièsdaag 1 oktober) en Jeanne d'Arc.
Franciscus ies van Assisi en van Italië

Petroane van Europa

Europa haet in 1947 Benedictus es petroanheilige gekrege vanwege ziene fundamentele invlood op de besjaving en cultuur in diet waerelddeil. Ziene fièsdaag vèlt op 11 juli. In 1980 kaome dao nog 2 petroane bie: Cyrillus en Methodius, apostele van de Slavische volke en, vanwege de belangrieke rol van de vrouw in de kèrkelike en profane historie van Europa woorte in 1999 drie vrouwe oetgerope tot petroanesse van Europa: Brigitta van Zjwede (fièsdaag 23 juli), Catharina van Siena (fièsdaag 29 april) en Edith Stein (fièsdaag 9 augustus).