Montenau
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Montenau is 'n deelgemèngde va Amel in de Duutsjtalige Gemeensjap en bekaand öm t Goodfieëber va Montenau an 't èng van d'r 19de ieëw.
In 1876 deeg d'r Duutsje Julius Jung geologisch oonderzeuk in d'r sjtrieëk roond Sankt Vith. E wèrkde an 'n tracée vör 'n sjpoorlien die Aoke en Sankt Vith moes verbeende. Jung how es ploegbaas gewèrkt in Amerikaanse goodmiene en waor geïntrigeerd dör goodvondste bie Amel. Essel, 'ne lieraar oet Malmedy, how in klèng sjtorte reste gezieë va primitief goodwinning in d'r Romeinse tied. Ooch toponieme verwaeze nao 't good: Goldgrübe, Goldgrof en Goldkuhl bie Montenau en Recht; Goldbach am goldenen Bitgeleisen bie Faymonville of de Heid de la mine d'Or bie Quarreux, tösje Aywaille en Stoumont of ander plaatsje in 't sjtroomgebied van de Amblève.
Jung wis dat in dit gebied 'ne groeëte goodaoder moes liegke. E mikde op Montenau en kreeg 'n concessie vör 2 miljoeën veerkaante meter. Jung gong zeuke en voond good. Z'ne zoon Friedrich pakde de zaak groeëts aa, nao Amerikaans vörbeeld, en eenkel jaore achterèè won Jung mèt z'n maatsjappiej 5 gram good per ton sjtèng. De pers kreeg loch van z'n activitète en de goodzeukers kieëme naoder, mae allèng Jung voond good. Montenau paasde zich aa an 't goodfieëber. D'r kieëme caffès en zelfs bordele.
Vör 1919 trok de Duutsje regering de concessie in op groond va vreug-ecologische motieve. De koele mismakde 't natuurlèke laandsjap. Jung verhuusde nao Büren en noom de dochter van z'n kamerverhuurster mèt es vrow. Montenau vergoot flot de goodepisode. 'n Pooskaart oet 1911 herinnert d'r nog aan: 'n Fiere Friedrich Jung mèt eenkele goodgravers bie de indrukwekkende zaef- en waesjinstallaasje.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]De Gemeente. Anekdoten en instellingen. Het tijdschrift van het Gemeentekrediet, nr. 200, 1997/2 door Guido Fonteyn en Jean Blavier.