Europese parlemintsverkezinge
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Verkezinge veur 't Europees Parlemint vinge um de vief jaor plaatsj door moyen van algemein keesrech veur volwassene en mèt es 400 mieljoon sjtömgerechtegde luuj weurt 't besjouwd wie de op ein nao groatse democratische verkezinge op de waereld op die van India nao.
Bies 2019 goof 't 751 leie van 't Europees Parlemeint (EP-leie) die verkoze koeste weure, die saer 1979 direk weure verkoze. Saer de Brexit ('t verlaote van Vereinig Keuninkriek oet de EU in 2020 ies 't aantal EP-leie, inclusief de Veurzitter van 't Europees Parlemint, 705. Gein inkel anger EU-insjtilling weurt direk verkoze; de Raod van de EU en d'n Europese Raod weure inkel indirek gelegitimeerd door moyen van nationaal verkezinge. De Europees Kemissie weurt goodgekeurd door 't nuuj-verkoze Parlemint. Allewaal Europese polletiek partieë 't rech höbbe um in de ganse EU campagne te veure veur de Europese verkezinge, vinge campagnes nog ummer plaatsj via nationaal verkezingscampagnes, woabie reklaam weurt gemaak veur nationaal aafgeveerdigde van nationaal partieë.
De toewiezing van zetele aan edere lidsjtaat is gebaseerd op 't prinsipe van degressief evereiigheid, zoadat, allewaal rekening weurt gehawwe mèt de bevoukingsumvang van eder land, kleine sjtate miè EP-leie keze es in verhawwing sjteit tot hun bevouking. Aangezeen 't aantal leie van 't Europees Parlemint wat door eder land moet weure gekoze, is veurtgekomme oet verdraagsongerhandelinge, ies d'r gein percies formule veur de verdeiling van de zetele euver de lidsjtate. D'r kin gein verangering in daes configuratie plaatsjvinge zonger de unanieme insjtömming van alle regeringe.
De opkoms bie Europese verkezinge ies in Nederland (wat gein sjtumpliec) kin) rillatief lièg. Saer de jaore negetig liegk ze in 't algemein zoa tusje de 30 en 40%[1]. Dat verangerde in 2019, wie d'n opkoms veur d'n ièrsjte kièr waer greuide, nao 'n klein meerderheid van de bevouking.